Vấn nạn tấn công tình dục trước ống kính nhiếp ảnh đương đại

Hình ảnh 2 phụ nữ đứng tuổi trong tác phẩm nhiếp ảnh chụp bởi Sally Peterson, minh họa một bài viết rúng động xoay quanh thực trạng xâm hại tình dục nhiễu nhương của Hollywood, gợi nên cảm nhận rõ rệt về đấu tranh bình đẳng giới.

Nhân vật trung tâm trên ảnh, chị em song sinh Brita McCollough và Brenda Ryan, có gương mặt tự tin, gần như thanh thản trước ống kính, sau khi chia sẻ ký ức bị quấy rối và phân biệt đối xử khi làm việc tại kinh đô giải trí Bắc Mỹ.

Peterson bày tỏ cùng trang tin HuffPost, “Bức ảnh lột tả sức mạnh, sự kiên cường những phụ nữ này đã tìm thấy, để nói về nỗi đau quá khứ họ từng trải".

Tác phẩm Peterson thực hiện cho tờ Hollywood Reporter, chỉ là ví dụ đơn cử tiếp nối hàng loạt dự án nhiếp ảnh báo chí đáng chú ý, đi sâu vào địa hạt văn hóa xã hội, khi làn sóng #MeToo lan tỏa đến đa dạng tầng lớp phụ nữ. Từng mảnh đời, kỉ niệm được đề cập đều thêm phần xúc động, nhờ những góc ảnh thú vị.

Đi cùng mỗi câu chuyện, nhiếp ảnh giúp phác hoạ chân dung phái nữ giữa làn sóng #MeToo chân thật đến gai góc. Phần lớn dự án cho thấy ấn tượng nghiêm trang, bình tâm của người phụ nữ, dẫu không khí xung quanh họ vẫn vươn cảm giác nặng nề bởi xung đột - đấu tranh trước sự chèn ép hay xâm hại. Những nhân vật nữ đứng thẳng, nhìn trực diện về hướng ống kính, trong bộ trang phục giản dị thường ngày, tương tự bao người.

Quan sát kĩ, nhiều series ảnh đề tài #MeToo luôn đem lại mối quan ngại nhất định về cách chúng ta đang tiếp nhận giá trị người phụ nữ ngày nay. Quan sát thần thái, dáng vóc, vẻ mặt nhân vật chính trên ảnh, người xem như tự hỏi: Họ đang khoác lên mình thứ gì? Để minh chứng điều gì?

Giờ đây, khi dư luận toàn cầu đã lắng nghe câu chuyện của phụ nữ, chúng ta phải nhìn về họ ra sao?

Nói đến vị thế người phụ nữ ở phạm trù văn hóa, nhiều người dễ liên tưởng đến khái niệm ‘nàng thơ’ hay những ‘cô đào’ quyến rũ trên phim ảnh. Từ bấy lâu, phụ nữ chịu áp lực bị động, kìm hãm dưới mắt giới nghệ sĩ chính thống mà số đông, đều là nam giới.

Mặt khác, liệu có tư duy nhất quán - rạch ròi nào trong cố gắng đấu tranh bình đẳng giới và tôn vinh giá trị phái đẹp? Câu trả lời là, chưa hẳn.

Tháng 2.2018, tạp chí nổi tiếng Sports Illustrated của Mỹ từng gây chỉ trích kịch liệt vì việc phát hành một series ảnh mang thông điệp cổ vũ làn sóng #MeToo, với câu chữ tuyên truyền được vẽ trên cơ thể nhóm người mẫu nữ khỏa thân. Bộ ảnh nude chứa đựng ý nghĩa tích cực. Duy đơn thuần ‘gợi cảm hóa’ hình tượng phụ nữ như cách nam giới thường xuyên nhìn về họ, nhằm thể hiện nữ quyền, có vẻ không hề thuyết phục.

Sally Perterson, một nữ nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp nhận xét: “Tôi cảm thấy có rất nhiều cách giúp chúng ta mô tả chân dung nam lẫn nữ giới trong khi vẫn hạn chế được cách biệt giới tính".

Peterson cùng hàng loạt nhiếp ảnh gia khác, thay vì khiến người phụ nữ luôn nổi bật - nóng bỏng trước ống kính, chọn hướng tiếp cận thực tế hơn. Họ thể hiện những nhân vật nữ gần gũi, trang nhã. Bị bao vây bởi scandal, cáo buộc xâm hại tình dục, phụ nữ vẫn nắm giữ sự kiên định, sức mạnh nội tâm của họ.

“Tôi nhìn về họ như những phụ nữ dũng cảm, mạnh mẽ.” - Eliza Hatch, một đồng nghiệp của Peterson, người từng chụp một số chùm ảnh nghệ thuật về đề tài #MeToo, có nhận xét tương đồng.

Hatch lý giải “Chụp lại phụ nữ giữa vô vàn khoảnh khắc đời thường, qua từng shot ảnh, tôi muốn truyền tải thông điệp: Đây là người phụ nữ đang sống cuộc đời bình thường của họ, trong khi vẫn tiếp tục đối diện những điều đáng lý họ không cần phải đối diện".

Nhiếp ảnh, theo cách này, góp phần đem đến cho không ít nạn nhân nữ của vấn nạn xâm hại tình dục, lẫn phụ nữ nói chung, chỗ đứng cũng như tiếng nói nhân quyền họ xứng đáng được nhận.

Suốt hàng thế kỉ, sức ảnh hưởng từ nam giới đã luôn quyết định vị trí cho đến hình tượng người phụ nữ. Nền nghệ thuật nhiếp ảnh trong kỉ nguyên #MeToo hàm chứa rất nhiều dấu ấn, nỗ lực bứt phá với mong mỏi thay đổi điều đó.

Như Ý (tin, ảnh: HuffPost)