Triển lãm ảnh khỏa thân táo bạo tại Bảo tàng tình dục của Araki: Phụ nữ và Sex

Có thể đánh giá Nobuyoshi Araki như một trong những nhiếp ảnh gia gây tranh cãi nhất nước Nhật từng sản sinh. Dòng ảnh nghệ thuật nổi tiếng của ông với chủ đề chính xoay quanh câu chuyện tình ái, nhục dục và phụ nữ, phản ánh lối tư duy ‘bức phá’ nhưng cũng hứng chịu không ít chỉ trích.

Băng qua góc hành lang dài mờ ảo trang hoàng bởi những sợi dây thừng kỳ lạ, chờ đón khách thăm quan tại điểm cuối là một bức ảnh khỏa thân khổ lớn, cho thấy một người phụ nữ dáng điệu gợi cảm, đang quấn hờ hững bộ kimono. Xung quanh bờ vai và chân cô là các đoạn dây trói, dễ tạo liên tưởng đến hình thái tình dục cuồng bạo (BDSM).
Tác phẩm ‘mở màn’ show triển lãm kỷ niệm ‘The Incomplete Araki’ tổ chức ở bảo tàng Tình dục New York, vừa khai mạc đầu tháng 2.2018, là ví dụ đơn cử nói lên phong cách nghệ thuật đặc thù Nobuyoshi Araki theo đuổi.

Nhiếp ảnh gia Araki, người thường được mô tả như “kẻ điên, gã ngông cuồng và đồng thời, một thiên tài,” dùng máy ảnh để tái hiện cảm quan riêng trước những đề tài nhạy cảm hàng đầu, trong lẫn ngoài ranh giới nghệ thuật.

“Bộ sưu tập ảnh từ Araki rất dễ gây choáng, đặc biệt như một số tác phẩm chủ đề BDSM,” Maggie Mustard, giám tuyển của chương trình cho biết. “Những bức ảnh không chỉ thách thức khái niệm ảnh khỏa thân thông thường, chúng đối chọi với nền tảng xã hội - văn hóa truyền thống Nhật Bản, và cả ở đây, trong xã hội phương Tây.”

Tuy nhiên, giới nhà phê bình Mỹ không tranh cãi liệu dòng nghệ thuật nhiếp ảnh này có thể mang tính khiêu khích. Điều họ quan tâm là nó hàm chứa sự kỳ thị giới tính hay không.” Mustard bổ sung.

Araki, nay đã gần 80 tuổi, từng phát hành hơn 500 tựa sách ảnh ngay sau khi ông bắt đầu sự nghiệp cầm máy vào những năm 1970. Vô số ‘đứa con tinh thần’ ông tạo nên nhận về chỉ trích kịch liệt ở Nhật lẫn thị trường quốc tế.

Chủ thể Araki ưa chuộng trên khung ảnh phần lớn là nữ giới, biểu đạt qua nhiều tư thế nền nã, đôi lúc bị động. Nét ấn tượng mạnh, cũng như ‘trung tâm’ của làn sóng tranh cãi về nhiếp ảnh Araki, đều bắt nguồn bởi đa dạng hình mẫu phụ nữ ông mô tả.

Mở đầu chuỗi tác phẩm đang trưng bày ở bảo tàng Tình dục New York là một vài đề cử tiêu biểu thuộc tuyển tập sách ảnh ‘Tokyo Comedy’ - năm 1997. Những bức ảnh đi kèm lời đề tựa ‘sự va chạm thú vị,’ với các kinbaku-bi, sợi dây thừng có ý nghĩa ‘kết nối bền chặt’ quấn quanh người mẫu nữ.

Lý giải xu hướng kinbaku-bi, Araki nói: “Kinbaku thật chất không phải sự cuồng bạo. Tôi trói cơ thể người phụ nữ vì tôi hiểu, mình không thể trói lại trái tim họ. Với tôi, sợi dây trói biểu trưng cho một cái ôm thân mật.”

Trả lời phỏng vấn trên thời báo South China Morning năm 2017, nhiếp ảnh gia kỳ cựu khẳng định, những người mẫu của ông đều tình nguyện bị trói để tạo dáng trên ảnh. Tính nghệ thuật hóa Araki theo đuổi nằm ở ý niệm, rằng đối nghịch với cơ thể, ông muốn trái tim người phụ được ‘thả tự do.’

Gợi mở góc nhìn khác sống động không kém về sự nghiệp Araki, còn có series ảnh ‘Sentimental Journey’ - trong đó ông tập trung ghi dấu nhiều kỉ niệm bên người vợ quá cố, Yoko.

Chùm ảnh bắt đầu với tuần trăng mặt của cả hai, và kết thúc khi vợ ông qua đời vì bệnh ung thư năm 1990. Hình ảnh Yoko tựa đầu lên chiếc ghế trống trên chuyến tàu hỏa, hay khi bà nằm cuộn người bên trong một con thuyền trôi xuôi dòng sông Sanzu (Nhật Bản) đem đến cảm nhận dịu dàng, chân thật.

‘The Incomplete Araki’ tái lập sự gai góc với chuỗi tác phẩm lột tả đời sống phố đêm thành thị. Araki rong rủi qua bao con đường Tokyo suốt thập niên 80-90 thể kỉ trước, ‘nắm bắt’ các khoảnh khắc sống động nơi dãy phố đèn đỏ, với nhóm kỹ nữ cùng khách làng chơi, vốn chủ yếu là thành viên Yakuza (băng đảng xã hội đen của Nhật).

Gây tranh luận cũng nhiều như truyền cảm hứng, chuyên gia giám tuyển tại bảo tàng Tình dục New York mong đợi đợt triển lãm kéo dài sẽ lôi cuốn nhiều thế hệ người yêu nhiếp ảnh.

“Bất kể khách thăm quan nhìn nhận chuỗi ảnh trưng bày ra sao, chúng tôi kỳ vọng có thể tạo cảm hứng giúp họ thảo luận không ngừng về phong cách nghệ thuật mang thương hiệu Araki.”

Như Ý (dịch từ DailyBeast)