Phía Trung Quốc kỳ vọng trong vòng đàm phán mới nhất, việc đánh thuế này sẽ chấm dứt hay chí ít là cũng phải giảm bớt xuống, bởi mức 25% là quá cao khiến hàng Trung Quốc khó cạnh tranh ở thị trường Mỹ.
Nhưng rốt cuộc, phía Mỹ chỉ không nâng thuế lên 30% như dự kiến ban đầu. Và trong twitter sáng nay 14.10 (giờ VN), ông Trump một lần nữa vẫn khẳng định: Mức thuế vẫn giữ ở 25%.
Tổng thống Mỹ Donald Trump có một loạt tweet, trong đó có 3 tweet đề cập Trung Quốc.
Cụ thể, ông Trump viết các tweet như sau:
Tweet 1: Thỏa thuận của tôi với Trung Quốc là họ sẽ NGAY LẬP TỨC bắt đầu mua số lượng rất lớn nông sản của chúng ta, không phải đợi đến khi thỏa thuận được ký trong 3 hoặc 4 tuần tới. HỌ ĐÃ BẮT ĐẦU! Tương tự như vậy, các dịch vụ tài chính và các khía cạnh thỏa thuận khác, bắt đầu chuẩn bị....
Tweet 2: .... Tôi đồng ý không tăng thuế quan từ 25% lên 30% vào ngày 15.10. Họ sẽ vẫn ở mức 25%. Mối quan hệ với Trung Quốc rất tốt. Chúng ta sẽ hoàn thành Giai đoạn một đầy to lớn của thỏa thuận, sau đó đi thẳng vào Giai đoạn hai. Thỏa thuận Giai đoạn một có thể được hoàn tất và ký sớm!
Tweet 3: TRUNG QUỐC ĐÃ BẮT ĐẦU MUA NÔNG SẢN TỪ NÔNG TRƯỜNG VÀ TRANG TRẠI CỦA CHÚNG TA!
Thực ra, thông tin từ 3 tweet này cũng không có gì mới so với thỏa thuận đạt được sau vòng đàm phán thứ 13 giữa Mỹ và Trung Quốc hồi cuối tuần trước. Tuy nhiên, có một chi tiết cho thấy Nhà Trắng vẫn không có ý định xem lại đối với khoản thuế 25% đối với 250 tỉ USD mà Mỹ áp đặt với Trung Quốc cách đây nửa năm.
250 tỉ USD hàng hóa chịu thuế 25% bắt nguồn từ đâu? Ngày 22.3.2018, Tổng thống Donald Trump đã ký một bản ghi nhớ theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, chỉ đạo Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) áp dụng mức thuế 50 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc. Trong một tuyên bố chính thức, theo yêu cầu của phần này, ông Trump nói rằng các mức thuế được đề xuất là "một phản ứng đối với các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc trong những năm qua", bao gồm cả hành vi ăn cắp sở hữu trí tuệ của Mỹ.
Ngày 15.6 năm ngoái, ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ áp đặt mức thuế 25% trên 50 tỉ USD xuất khẩu của Trung Quốc. 34 tỉ USD sẽ bắt đầu vào ngày 6.7, với thêm 16 tỉ USD sẽ áp sau đó. Ngày 8.8.2018. Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đã công bố danh mục 279 loại hàng hóa Trung Quốc, trị giá 16 tỉ USD, phải chịu mức thuế 25% kể từ ngày 23.8.2018.
Ngày 17.9.2018. Mỹ tuyên bố sẽ áp mức thuế 10% đối với hàng hóa trị giá 200 tỉ USD của Trung Quốc bắt đầu vào ngày 24.9.2018 và tăng lên 25% vào cuối năm 2018. Đầu tháng 12 năm ngoái, hai bên có dấu hiệu hưu chiến khi việc tăng thuế (nâng thuế từ 10% lên 25% với hàng hóa trị giá 200 tỉ USD của Trung Quốc) theo kế hoạch đã bị hoãn lại. Nhà Trắng tuyên bố rằng cả hai bên sẽ đàm phán với điều kiện "Nếu trong 90 ngày, các bên không thể đạt được thỏa thuận, mức thuế 10% sẽ được tăng lên 25% (với hàng hóa trị giá 200 tỉ USD của Trung Quốc)". Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ xác nhận thời hạn chót để tìm kiếm thỏa thuận là ngày 1.3.2019.
Đến ngày 1.3, Mỹ chưa đả động gì vụ tăng thuế nhưng đến ngày 5.5, ông Donald Trump tuyên bố rằng mức thuế 10% trước đây đánh vào 200 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc được tăng lên 25% vào ngày 10.5 (chưa tính đến 50 tỉ USD chịu thuế 25% trước đó). Như vậy, từ 10.5 thì khối lượng hàng Trung Quốc chịu thuế 25% là 250 tỉ USD.
Ngày 24.8, sau vòng đàm phán thứ 12 ở Thượng Hải đổ vỡ, ông Trump quyết định nâng thuế với 250 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc từ 25% lên 30% vào ngày 1.10. Đến giữa tháng 9, ông Trump dời thời hạn nâng thuế sang 15.10 dựa theo thỉnh cầu của Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc. Phía Trung Quốc kỳ vọng trong vòng đàm phán mới nhất, việc đánh thuế này sẽ chấm dứt hay chí ít là cũng phải giảm bớt xuống, bởi mức 25% là quá cao, khiến hàng Trung Quốc khó cạnh tranh ở thị trường Mỹ. Nhưng rốt cuộc, phía Mỹ chỉ không nâng thuế lên 30% như dự kiến ban đầu mà thôi. Và trong twitter sáng nay, ông Trump một lần nữa vẫn khẳng định: Mức thuế vẫn giữ ở 25%
Con số 25% không khác nhiều so với 30% và vẫn là rào cản lớn cho gần một nửa lượng hàng Trung Quốc đổ vào Mỹ. Trong khi đó, số phận của hơn nửa lượng hàng Trung Quốc khác cũng chẳng được thêm ân huệ nào. Sau vòng đàm phán thứ 13, Mỹ không có đả động nào đối với việc tăng thuế quan riêng biệt sẽ bắt đầu vào ngày 15.12, CNBC dẫn lời Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết. Theo đó, gói hàng nhập khẩu khác trị giá 160 tỉ USD của Trung Quốc vẫn chịu mức 15% vào 15.12.
Trong khi đó, mức thuế quan được áp vào đầu tháng 9 trên một loạt các mặt hàng tiêu dùng cũng vẫn giữ nguyên. Đó chính là mức 15%, áp dụng cho khoảng 112 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc. Nói tóm lại, Mỹ vẫn nhượng bộ rất ít trong cuộc chiến thuế quan, ít nhất là giai đoạn 1 của đàm phán còn Trung Quốc đã nhượng bộ khá lớn trong việc mua lượng lớn nông sản.
Giai đoạn 2 của đàm phán dự kiến sẽ bàn nhiều đến vấn đề Trung Quốc phải cải cách chính sách để các công ty Mỹ dễ hoạt động hơn ở Trung Quốc cũng như các doanh nghiệp Trung Quốc không còn nhận được nhiều ưu đãi từ chính sách nữa. Điều này hứa hẹn gai góc hơn rất nhiều so với việc Trung Quốc hứa hẹn mua nông sản.
Anh Tú