Trong nỗ lực đánh thuế nhằm trừng phạt những hành vi thương mại bất công của Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể sẽ “mở cửa” cho các quốc gia khác, trong đó có Mexico và Nhật. Đây là cơ hội gia tăng thị phần tại Mỹ của họ, trang tin Reuters nhận định.
Theo dữ liệu nhập khẩu của Mỹ, các nước này nằm trong số những nhà cung cấp thay thế của khoảng 1.300 mặt hàng bị áp mức thuế 25% nếu chúng được nhập từ Trung Quốc. Họ cũng có thể được hưởng lợi khi giá cả có biến động.
Hiện giá trị xuất khẩu TV màn hình phẳng (mặt hàng có tên trong danh sách đánh thuế) sang Mỹ của Mexico đạt 6 tỉUSD, gấp đôi Trung Quốc. Về ổ cứng, giá trị xuất khẩu sản phẩm này sang Mỹ của Thái Lan đạt 3.5 tỉUSD, cao gấp 4 lần Trung Quốc.
Ngoài ra, trong thị trường linh kiện máy in, đối thủ của Trung Quốc là Japan, Malaysia và Việt Nam cũng sẽ có cơ hội vươn lên chiếm thị phần, theo Reuters.
Tuy nhiên, Reuters cũng cho biết chuyện Trung Quốc phải nhường bớt thị phần cho các quốc gia khác sẽ không xảy ra trong một sớm một chiều. Danh sách đánh thuế của Tổng thống Trump có thể bị xét lại và thậm chí bị thu hồi trong trường hợp Mỹ đạt được một thỏa thuận với Trung Quốc về các vấn đề thương mại rộng lớn hơn, như những gì các chuyên gia dự đoán.
Theo các quan chức của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), những mục tiêu bị đưa vào danh sách áp thuế đều là những mặt hàng mà Mỹ có thể tìm được nguồn cung khác ngoài Trung Quốc, nhằm mục đích tối đa hóa thiệt hại của nhà xuất khẩu Bắc Kinh nhưng giảm thiểu thiệt hại cho người tiêu dùng Mỹ.
Theo cựu Phó Đại diện Thương mại Mỹ Robert Holleyman: “Tôi nghĩ danh sách đánh thuế được thiết kế một phần là để cho phép chuỗi cung ứng thay đổi theo thời gian (giảm tỷ trọng hàng nhập khẩu Trung Quốc) chứ không phải là nỗ lực ngăn chặn việc nhập khẩu hàng hóa, bất kể nguồn gốc, vào Mỹ”. Ông cũng đánh giá chính quyền Trump đã đánh giá cẩn thận vấn đề, cố gắng hạn chế thiệt hại trực tiếp cho người tiêu dùng nội địa.
Dù đã có tính toán, nhưng công ty phân tích Panjiva cho hay vẫn có một số mặt hàng trong danh sách chịu sự thống trị của Trung Quốc và khó kiếm nguồn cung thay thế, ví dụ như rơ le nhiệt độ của tủ lạnh (thermostat, hàng nhập từ Trung Quốc chiếm đến 40%).
Không những vậy, danh sách đánh thuế cũng khó “xử lý” những sản phẩm của các công ty đa quốc gia. TCL, nhà sản xuất TV lớn nhất Trung Quốc, cho biết họ sẽ chuyển một phần hoạt động sản xuất sang Mexico.
Ngoài ra, công ty Mỹ sắp tới sẽ phải tìm những nguồn cung linh kiện, vật liệu mới có giá đắt hơn, và những ngành bị Trung Quốc trả đũa cũng sẽ bị thiệt hại.
Trong một diễn biến khác, Tổng thống Trump ngày 4.4 đã phải nhận chỉ trích “không biết gì về thương mại” từ chiến lược gia đảng Cộng hòa Steve Schmidt, khi đòi hủy bỏ Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) nếu Mexico không giúp chặn dòng người Trung Mỹ muốn vượt biên vào nước này.
“Đó là suy nghĩ của một kẻ ngu ngốc. Chúng ta đang nói đến thương mại, và ông ấy đòi hủy NAFTA. Đó là dòng chảy thương mại hàng nghìn tỉchạy dọc biên giới Bắc Mỹ, giữa Canada và Mỹ. Mối quan hệ thương mại thành công nhất trong lịch sử. Hủy bỏ NAFTA là phá vỡ dòng chảy này. Thật là một Tổng thống không đủ năng lực. Tôi không biết ông ấy đang làm hay đang nói gì. Và người Mỹ sẽ phải hứng lấy hậu quả từ những hành động thiếu chín chắn”, trang MSNBC dẫn lời chiến lược gia Schmidt.
Cẩm Bình (theo Reuters, Newsweek)