Sức ép từ thương hiệu thời trang ngoại: Còn cửa nào cho doanh nghiệp Việt?

Từ sau cơn sốt Zara, thị trường thời trang Việt Nam lại có cơ hội xôn xao khi Hennes & Mauritz AB (H&M) chính thức ra mắt ngay tại TP.HCM trong tháng 9.2017. Chưa kể, thương hiệu Uniqlo lừng danh Nhật Bản cũng đã có kế hoạch thâm nhập thị trường trong thời gian tới.

Theo ông Phạm Thái Bình - Trưởng bộ phận bán lẻ của Savills TP.HCM, Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển dịch kinh tế, với những thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng của khách hàng. Cách đây khoảng 4 - 5 năm, các khảo sát từ nhiều đơn vị uy tín quốc tế đã nhận định rằng thị trường bán lẻ Việt Nam cần 1 thập kỷđể phát triển. Thế nhưng đến nay, nhiều chuyên gia đã thật sự bất ngờ với những gì họ đang chứng kiến.

“Bước đột phá đầy ấn tượng của thị trường xuất phát từ nhu cầu mua sắm hàng ngoại nhập giá bình dân bị dồn nén và sự thỏa mãn nhỏ giọt từ hàng xách tay”, ông Bình nói. Ông Bình cho rằng các doanh nghiệp bán lẻ đang hoạt động tại Việt Nam đang dần nhanh nhạy hơn trong việc đáp ứng những nhu cầu thường nhật của khách hàng và đưa ra những mức giá phù hợp hơn với túi tiền của người tiêu dùng.

“Nếu làm một phép so sánh doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài, chúng ta sẽ thấy có rất nhiều sự khác biệt. Đặc điểm của các doanh nghiệp ngoại là sự bài bản, cẩn trọng và chiến lược, tầm nhìn dài hạn. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam được đánh giá là linh hoạt, dễ thích ứng vì thấu hiểu được thói quen và văn hóa người tiêu dùng.

Thế nhưng, ở sân chơi quốc tế thì sự linh hoạt này không còn là ưu điểm dù thế mạnh đó có thể áp dụng cho một số thị trường mới ở các tỉnh. Nếu muốn phát triển bền vững, các doanh nghiệp Việt cần xây dựng những chiến lược dài hơn, xa hơn và chú trọng hơn việc xây dựng đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp để chuẩn bị cho cuộc đua cần sức bền này.

Bên cạnh đó, một thực tế nữa các doanh nghiệp bán lẻ Việt vẫn đang làm công việc thương mại là chính - bao gồm 2 giai đoạn: xây dựng thương hiệu và bán. Lý do của tình trạng này không phải vì doanh nghiệp Việt Nam không muốn tiếp tục phát triển và xây dựng bền vững, mà chủ yếu là bởi quy mô càng lớn thì khả năng vượt ra khỏi tầm kiểm soát càng cao. Khi không thể vượt qua giai đoạn bão hòa và đi xuống, những người đứng đầu doanh nghiệp nội thường dễ đi đến quyết định chuyển nhượng và tìm cơ hội khác”, ông Bình nhận định.

Để lý giải cụ thể cho vấn đề này, Trưởng bộ phận bán lẻ của Savills TP.HCM nói rằng có một thực tế là các nhà bán lẻ hiện đại Việt Nam rất dè chừng về quy mô và số lượng. Điều này lại tỷlệ nghịch với năng lực của doanh nghiệp. Mặt khác, dù tốc độ triển khai dự án của doanh nghiệp nước ngoài rất nhanh, song không phải dự án nào cũng đáp ứng kỳ vọng kể cả những tên tuổi lớn.

“Trong khi doanh nghiệp trong nước đang loay hoay tìm lối đi, nguồn vốn… thì doanh nghiệp nước ngoài lại bỏ qua bớt các bước này mà nhắm tới thị phần - điều tưởng chừng như khá xa xỉ đối với doanh nghiệp trong nước. Bởi lẽ, việc khẳng định vị thế, chỗ đứng còn đầy chật vật thì chiếm lĩnh thị phần là một điều ngoài tầm với. Song song đó, sự ứng phó với cơn sóng doanh nghiệp ngoại của các doanh nghiệp trong nước luôn chỉ gói gọn trong các bước: ngồi lại bên nhau - dự báo khả năng đối thủ - bàn bạc giải pháp.

Sự trao đổi - rút kinh nghiệm nhưng thiếu hẳn sự đoàn kết và gắn bó trong một mục tiêu phát triển chung thì sẽ mất một khoảng thời gian rất dài để có thể tìm được hướng đi, thoát khỏi tư thế chung bàn mà chẳng chung mâm hiện tại”, ông Bình nhận định.