Sau vụ áo in hình dơi Vũ Hán, Canada giúp nhiều sinh viên Hồng Kông thoát Trung Quốc

Thông báo này đánh dấu bước mới nhất trong chiến dịch giúp đỡ Hồng Kông của Canada sau khi Trung Quốc áp đặt luật an ninh quốc gia mới vào cuối tháng 6.2020 nhắm vào bất cứ điều gì bị coi là lật đổ, ly khai hoặc khủng bố. Khoảng 300.000 người mang hộ chiếu Canada sống ở Hồng Kông.

Theo các quy định mới về thị thực được công bố vào tháng 11.2020, bất kỳ cư dân Hồng Kông nào đã tốt nghiệp một trường đại học Canada trong 5 năm qua đều có thể đăng ký làm việc trong tối đa 3 năm. Những người có chứng chỉ nước ngoài tương đương cũng đủ điều kiện.

Người nhận thị thực cũng sẽ được cung cấp một cách để chuyển đổi dễ dàng hơn sang thường trú.

“Canada tiếp tục sánh vai với người dân Hồng Kông, quan ngại sâu sắc về luật an ninh quốc gia mới và tình hình nhân quyền đang xấu đi ở đó”, Chính phủ Canda tuyên bố.

Sau khi Trung Quốc áp đặt luật, Canada đã nhanh chóng đình chỉ hiệp ước dẫn độ với Hồng Kông và cấm xuất khẩu các mặt hàng quân sự nhạy cảm.

Cư dân Hồng Kông hiện ở Canada tạm thời, bao gồm du khách, sinh viên và người lao động, có thể nộp đơn xin thị thực trực tuyến. Vợ/chồng hoặc người bạn đời hợp pháp cũng như con cái phụ thuộc, cũng có thể xin giấy phép học tập hoặc làm việc.

Các biện pháp áp dụng với những cư dân quê ở đặc khu hành chính Hồng Kông hoặc có hộ chiếu Quốc gia Anh ở nước ngoài, được tạo ra theo luật của Anh vào năm 1987 có liên quan cụ thể đến Hồng Kông.

Động thái trên của Canada chắc chắn sẽ khiến Trung Quốc tức giận. Quan hệ giữa hai nước thêm căng thẳng khi mới đây Bộ Ngoại giao Trung Quốc yêu cầu Canada điều tra kỹ lưỡng vụ việc nhân viên đại sứ quán nước này tại Trung Quốc đặt hàng áo phông in hình dơi Vũ Hán. 

Trung Quốc tuyên bố rằng những chiếc áo phông có in hình con dơi và chữ Vũ Hán mà các nhà ngoại giao Canada đặt hàng đã "xúc phạm đến nước này" và gửi thông báo nghiêm túc về điều này cho Canada. Song phía Canada tuyên bố rằng đây là một sự hiểu lầm.

“Chiếc áo phông do một thành viên đại sứ quán thiết kế, trong đó chữ W được cách điệu và không hề có chủ ý phác họa một con dơi. Nó được tạo ra cho nhóm nhân viên đại sứ quán phụ trách công tác hồi hương người Canada từ Vũ Hán vào đầu năm 2020. Đây là một sáng kiến cá nhân của một nhân viên và điều này đã chưa được đại sứ quán cũng như Bộ Ngoại giao Canada chấp thuận. Chúng tôi rất lấy làm tiếc về sự hiểu lầm này”, Bộ Ngoại giao Canada cho hay.

Truyền thông Canada cho biết chiếc áo phông của các nhân viên sứ quán Canada tại Trung Quốc nhái theo logo của ban nhạc hip-hop Mỹ Wu-Tang Clan (Mỹ). Logo của Wu-Tang Clan là chữ W cách điệu kèm tên nhóm, trong khi logo trên áo phông của các nhân viên ngoại giao Canada thay chữ Wu-Tang bằng Wuhan (Vũ Hán), nơi được cho là bùng phát COVID-19 đầu tiên trên thế giới.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc - Uông Văn Bân hôm 3.2 cho rằng những lời giải thích của Canada cho đến nay là “không thuyết phục”.

Hôm 29.1, Anh đã ca ngợi hộ chiếu đặc biệt cung cấp cho người Hồng Kông con đường trở thành công dân sau cuộc đàn áp của Trung Quốc. Thế nhưng, Trung Quốc cho biết sẽ không còn công nhận hộ chiếu đặc biệt của Anh dành cho người Hồng Kông.

Anh cho biết đang thực hiện cam kết lịch sử và đạo đức với người dân Hồng Kông sau khi Trung Quốc áp đặt luật an ninh mới cứng rắn lên thành phố mà Anh cho rằng vi phạm các điều khoản của thỏa thuận trao lại thuộc địa vào năm 1997.

“Tôi vô cùng tự hào rằng chúng tôi đã mang đến con đường mới này cho các công dân Hồng Kông sinh sống, làm việc và lập nghiệp tại đất nước của chúng tôi”, Thủ tướng Boris Johnson nói và đề cập đến hộ chiếu hải ngoại Anh (gọi tắt là BNO).

“Khi làm như vậy, chúng tôi đã tôn vinh mối quan hệ lịch sử và tình hữu nghị sâu sắc của chúng tôi với người dân Hồng Kông. Chúng tôi đã đứng lên đấu tranh cho tự do và quyền tự chủ - những giá trị mà cả Vương quốc Anh và Hồng Kông đều trân trọng”, Thủ tướng Boris Johnson cho biết thêm.

Thế nhưng, Trung Quốc và chính quyền Hồng Kông đã đáp trả bằng cách tuyên bố không công nhận BNO là giấy thông hành hợp lệ từ ngày 31.1.

“Anh đang cố gắng biến số lượng lớn người Hồng Kông thành những công dân Anh hạng hai. Điều này đã thay đổi hoàn toàn bản chất ban đầu của BNO”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Triệu Lập Kiên nói trong một cuộc họp giao ban thường kỳ.

Thời gian qua, hàng ngàn người Hồng Kông đưa ra quyết định đau đớn là rời quê hương và chuyển đến Anh kể từ khi Trung Quốc áp đặt luật an ninh quốc gia nghiêm ngặt ở thành phố này. Số lượng người dự kiến ​​sẽ tăng lên hàng trăm ngàn.

Một số ra đi vì lo sợ bị trừng phạt vì ủng hộ các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ quét qua thuộc địa cũ của Anh vào năm 2019. Những người khác nói rằng sự xâm phạm từ Trung Quốc với lối sống và quyền tự do dân sự khiến họ không thể chịu đựng được và muốn tìm kiếm một tương lai tốt đẹp hơn cho con cái ở nước ngoài. Hầu hết nói rằng không có kế hoạch quay trở lại.

Các động thái này dự kiến ​​sẽ tăng tốc khi hiện có 5 triệu người Hồng Kông đủ điều kiện nộp đơn xin thị thực vào Anh, cho phép họ sinh sống, làm việc, học tập tại đó và cuối cùng nộp đơn trở thành công dân Anh. Đơn xin thị thực Quốc gia Anh ở nước ngoài chính thức mở vào 31.1 dù nhiều người đã đến Anh trước đó để bắt đầu cuộc sống mới.

Chính phủ Anh cho biết khoảng 7.000 người có hộ chiếu Quốc gia Anh ở nước ngoài - giấy thông hành mà người Hồng Kông có thể xin trước khi thành phố được giao cho Trung Quốc kiểm soát vào năm 1997 - đã đến từ tháng 7.2020 theo thị thực 6 tháng được phép trước đó. Chính phủ Anh ước tính rằng hơn 300.000 người sẽ nhận đề nghị gia hạn quyền cư trú trong 5 năm tới.