Trong bài phát biểu tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử Đài Loan hôm 11.1 sau khi đánh bại ứng viên có xu hướng thân Bắc Kinh của Quốc dân đảng (KMT) Hàn Quốc Du, bà Thái Anh Văn tuyên bố rằng chính quyền Bắc Kinh "phải từ bỏ những lời đe dọa vũ lực" với hòn đảo.
Bà Thái đã tái đắc cử lãnh đạo Đài Loan trong một cuộc bầu cử mà bà giành chiến thắng áp đảo với ước tính ít nhất 57% số phiếu bầu, trong khi ông Hàn Quốc Du nhận 38% số phiếu và ông Tống Sở Du của đảng Thân dân nhận được 4% số phiếu bầu. Ngoài ra, đảng Dân chủ tiến bộ (DPP) của bà cũng giành được đa số trong cơ quan lập pháp Đài Loan với 62 trên 113 ghế, trong khi đó Quốc dân đảng chỉ có khoảng 38 ghế.
Tổng cộng bà Thái giành được gần 8,2 triệu phiếu,cách biệt hơn 2,6 triệu phiếu bầu với đối thủ chính là ông Hàn, và nhiều hơn bất cứ nhà cầm quyềnĐài Loan nào trước đây kể từ khi hòn đảo này tổ chức cuộc bầu cử lãnh đạo trực tiếp đầu tiên vào năm 1996. Trước đó, người tiền nhiệm của bà, ông Mã Anh Cửu đã nhận được 7,65 triệu phiếu mà trong cuộc bầu cử năm 2008.
Giới phân tích cho rằngviệc bà Thái Anh Văn tái đắc cử có khả năng làm leo thang căng thẳng giữa Đài Loan và Trung Quốc, khi quan hệ chính thức giữa hai bờ đã bị đình trệ từ khi bà nhậm chức nhiệm kỳ đầu vào năm 2016, cũng như vì chính sách cứng rắn của bà đối với Bắc Kinh. Thêm vào đó, với sự ủng hộ của các cử tri, bà Thái sẽ được tiếp thêm sức mạnh trong nỗ lực bảo vệ Đài Loan trước áp lực từ Bắc Kinh.
Phát biểu tại Đài Bắc, sau khi giành chiến thắng, nữ lãnh đạo Đài Loan khẳng định: “Hòa bình có nghĩa là Trung Quốc phải từ bỏ các mối đe dọa vũ lực chống lại Đài Loan, Chúng tôi hy vọng Bắc Kinh có thể hiểu rằng một Đài Loan dân chủ với một chính quyền được được người dân lựa chọn sẽ không nhượng bộ trước những lời đe dọa và sự dọa dẫm”.
“Trung Quốc cần phải hiểu ý nguyện của người Đài Loan, và chỉ người Đài Loan mới có thể quyết định tương lai của mình”, bà Thái nói thêm và lặp lại sự phản đối mạnh mẽ của bà trước nguyên tắc “Một quốc gia, hai chế độ”.
Phát biểu tại thành phố Cao Hùng, ứng viên của Quốc dân đảng, ông Hàn Quốc Du, người vốn ủng hộ xây dựng quan hệ gần gũi hơn giữa hai bờ eo biển Đài Loan, đã thừa nhận thất bại ngày 11.1 và cho biết đã gọi điện chúc mừng bà Thái Anh Văn.
"Những nỗ lực của cá nhân tôi vẫn không đủ và tôi đã không đáp lại những kỳ vọng của các bạn. Tôi đã gọi cho bà Thái để chúc mừng bà ấy trong nhiệm vụ mới trong bốn năm tới. Tôi cũng đề nghị bà ấy tập trung vào việc mang đến cho mọi người một cuộc sống nơi họ có thể sống an toàn và hạnh phúc”, ông Hàn cho biết.
Thị trưởng thành phố Cao Hùng cũng nói thêm rằng, dù chuyện gì xảy ra, ông hy vọng thấy một Đài Loan đoàn kết, và nhấn mạnh “hòn đảo này chỉ có thể được an toàn và thịnh vượng nếu có quan hệ tốtvới Bắc Kinh”.
Không có phản ứng ngay lập tức từ Trung Quốc về tin bà Thái tái đắc cử. Tân Hoa Xã, trong một bản tin vắn tắt, cho biết ông Hàn thất bại và bà Thái chiến thắng.
Đáng chú ý, ông Mã Hiểu Quang, người phát ngôn Văn phòng Sự vụ Đài Loan thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc, đã đưa ra một tuyên bố vào tối hôm 11.1, khẳng định Trung Quốc đại lục bảo vệ nguyên tắc “một Trung Quốc” thống nhất hòa bình dưới hệ thống “Một quốc gia, hai chế độ”.
“Chúng tôi kiên quyết giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia và phản đối mọi nỗ lực và hình thức chia tách đất nước”, ông Mã nói.
Mỹ, nhà cung cấp vũ khí chính của Đài Loan, sau đó cũng đưa ra những bình luận chúc mừng bà Thái tái đắc cử.
“Mỹ xin gửi lời chúc mừng tới bà Thái Anh Văn trước chiến thắng trong cuộc bầu cử lãnh đạo Đài Loan. Đài Loan một lần nữa chứng minh sức mạnh của hệ thống dân chủ mạnh mẽ. Mỹ cảm ơn bà Thái Anh Văn vì sự lãnh đạo của bà trong việc phát triển mối quan hệ đối tác mạnh mẽ với Washington và hoan nghênh cam kết của bà trong việc duy trì sự ổn định qua eo biển trước áp lực không ngừng”, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói trong một tuyên bố.
Hoàng Vũ (theo SCMP, Reuters)