Sai phạm tại loạt dự án lớn khiến ông Nguyễn Quốc Khánh vướng vòng lao lý

Tại phiên họp lần thứ 18 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ông Nguyễn Quốc Khánh, nguyên Chủ tịch HĐTV PVN đã bị tạm đình chỉ nhiệm vụ đại biểu Quốc hội, đồng thời bị khởi tố, bắt tạm giam. Theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra T.Ư, ông Khánh phải chịu trách nhiệm trong việc tham mưu quyết định chỉ định gói thầu EPC Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1, Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 vi phạm pháp luật, gây hậu quả nghiêm trọng. Có trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm tại Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ và các dự án Nhiên liệu sinh học.

Đây đều là những dự án ông Nguyễn Quốc Khánh trực tiếp phụ trách chỉ đạo, thực hiện khi giữ chức Phó tổng giám đốc PVN và từng được kỳ vọng sẽ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia

Nhà máy nhiệt điện Long Phú 1 do Tập đoàn dầu khí quốc gia PVN đầu tư tới 1,2 tỉ USD, với công suất 1.200 MW, được xem là dự án quan trọng trong mục tiêu chiến lược phát triển nguồn điện của PVN. Tuy nhiên, sau khi kí hợp đồng, PVN trao dự án cho nhà thầu là Tổng công ty CP Dịch vụ kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC), ngay lập tức PTSC đã thể hiện sự yếu kém trong quá trình đấu thầu chọn nhà cung cấp thiết bị cho EPC hay liên tục thay đổi phương án phân chia các gói thầu khác nhau để lựa chọn đối tác.

Sự chậm trễ tiến độ thi công của PTSC đã ảnh hưởng đến mục tiêu mà PVN đưa ra, sau 3 năm khởi công, PVN lại quyết định chuyển đổi Tổng thầu sang Liên danh tổng thầu PM-BTG và PTSC, điều mà trước đến nay chưa có tiền lệ, gây thiếu minh bạch trong xác định giá trị hợp đồng. Theo đó, hợp đồng EPC nhà máy nhiệt điện Long Phú 1 được đội lên 29.580 tỉ đồng (1,595 tỉ USD).

Tại dự án Nhiệt điện Thái Bình 2, ông Khánh được cho là người liên quan trực tiếp tới sai phạm khi tham mưu lãnh đạo cấp cao PVN chuyển 8,2 triệu USD và gần 1.320 tỉ đồng cho Ban quản lý dự án này khi hợp đồng EPC với Tổng công ty Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) - nhà thầu dự án, chưa được ký. Nhờ phần rót vốn từ tập đoàn mẹ, PVC được tạm ứng 1.312 tỉ đồng và 6,6 triệu USD để triển khai dự án. Song, số tiền này không dùng vào việc thực hiện dự án mà được lãnh đạo PVC thời điểm đó là ông Trịnh Xuân Thanh chi vào những mục đích trả nợ khác.

Với dự án Nhiệt điện Vũng Áng 1 do PVN làm chủ đầu tư, ông Khánh làngười liên quan trực tiếp đến những sai sót trong việc chỉ đạo Ban QLDA làm việc và ký hợp đồng mua than cho Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1. Được biết, Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 thuộc nhóm các nhà máy sử dụng than trong nước, nhưng lại sử dụng khoảng 756.000 tấn than nhập khẩu do Công ty Hoành Sơn cung cấp. PVN đã đồng ý cho Ban QLDA đàm phán, ký hợp đồng mua bán than với Công ty Hoành Sơn khi chưa xem xét kỹ về nguồn gốc than.

Cũng tại dự án này, việc tiếp nhận than bằng đường biển, trong giai đoạn 2015-2016, hệ thống tiếp nhận than có nhiều lần trục trặc phải tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa dẫn đến không đảm bảo khả năng tiếp nhận bằng đường biển theo như thiết kế và công suất quy định của hệ thống tiếp nhận than.

Ngoài ra, ông Nguyễn Quốc Khánh cũng phải chịu trách nhiệm liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm tại Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyeste Đình Vũ (PVTex) và các dự án nhiên liệu sinh học - đây đều là những dự án nằm trong nhóm 12 dự án thua lỗ nghìn tỉ của ngành Công Thương.

Dự án Nhà máy Sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ do Công ty CP Hóa dầu và Xơ sợi dầu khí (PVTex) làm chủ đầu tư, quy mô đầu tư lớn với giá trị nghiệm thu tại thời điểm thanh tra là hơn 363,5 triệu USD. Sau một thời gian xây dựng, nhà máy đã hoàn thành và đi vào vận hành, sản xuất và kinh doanh nhưng chưa có hiệu quả kinh tế, để lỗ hơn 1.400 tỉ đồng.

Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ cho thấy quá trình thực hiện đầu tư Dự án Nhà máy Sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ có dấu hiệu cố ý làm trái và thiếu trách nhiệm trong phê duyệt dự án, lựa chọn nhà thầu; ký kết, thực hiện hợp đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí lớn vốn đầu tư. Vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Tổng vốn đầu tư vào 3 dự án nhiên liệu sinh học tính đến tháng 11.2014 là 5.401 tỉ đồng. Thời điểm này, ông Khánh chịu trách nhiệm trực tiếp đến những vi phạm tại 3 dự án. Cụ thể, trong khi lựa chọn địa điểm không khảo sát công tác đền bù giải phóng mặt bằng nên không giải phóng được mặt bằng khi đầu tư dự án, gây lãng phí 1.125 tỉ đồng. Việc chỉ định Liên danh PVC/Alfa Laval thực hiện gói thầu EPC dự án Phú Thọ, Dung Quất, trong đó các nhà thầu đều đảm nhận trách thực hiện các công việc quan trọng của dự án nhưng hạn chế năng lực, chưa có kinh nghiệm thực hiện dự án, vi phạm quy định của Luật Đấu thầu và chỉ đạo của Thủ tướng dẫn đến thi công chậm tiến độ, gây hậu quả nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, việc đàm phán hợp đồng, ký kết hợp đồng và điều chỉnh giá trị hợp đồng, tổng mức đầu tư cũng có nhiều vi phạm, tăng 3.245.532 USD tại dự án Dung Quất chưa có căn cứ, vi phạm quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình… Hợp đồng EPC Dự án Phú Thọ cũng bị phát sinh, tăng thêm nhiều triệu USD.