Ngoại trưởng Nhật Taro Kono ngày 14.3 cho biết ông rất lấy làm tiếc khi ông Rex Tillerson không còn giữ chức Ngoại trưởng Mỹ. Trong khi đó, Úc hoan nghênh quyết định bổ nhiệm ông Mike Pompeo, còn Hàn Quốc chờ đợi tân Ngoại trưởng Mỹ hành động thích hợp về vấn đề Triều Tiên.
Trước báo giới Tokyo, Ngoại trưởng Kono phát biểu: “Ông ấy (Tillerson) là một đối tác thẳng thắn, đáng tin cậy và tôi đã nghĩ chúng tôi sẽ cùng nhau giải quyết vấn đề Triều Tiên. Với tư cách cá nhân, tôi nghĩ tình hình phát triển như vậy thật không may. Nhưng chắc chắn Mỹ là bên quyết định, nên tôi muốn sớm gặp người kế nghiệm ông ấy và trao đổi quan điểm về Triều Tiên cùng nhiều vấn đề khác”.
Một số quan chức Hàn Quốc giấu tên cho biết tuy tân Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo được biết đến là người có quan điểm cứng rắn với Bình Nhưỡng, nhưng ông là một chính trị gia dày dạn và có vẻ biết cách thỏa hiệp.
Theo các quan chức: “Chúng tôi biết rằng ông Pompeo là một trong những nhân vật kêu gọi tiến hành hành động quân sự với Triều Tiên mạnh mẽ nhất, nhưng mọi thứ đã thay đổi nhiều. Vì vậy, chúng tôi sẽ chờ xem”.
Cùng ngày, Úc đã lên tiếng hoan nghênh quyết định bổ nhiệm ông Mike Pompeo. Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull cho biết Canberra đang mong chờ được tiếp tục làm việc với tân Ngoại trưởng Mỹ, “người bạn tuyệt vời” của nước này. Ông cũng hy vọng quá trình chuyển giao sẽ diễn ra suôn sẻ.
Ông Giả Khánh Quốc, chuyên gia về đối ngoại Trung Quốc của đại học Bắc Kinh, cho biết nước này nhìn thấy những điểm tích cực từ sự thay đổi người giữ chức Ngoại trưởng Mỹ.
Cựu Ngoại trưởng Tillerson đôi lúc khá gay gắt với Trung Quốc, đặc biệt là về sáng kiến Một vành đai, Một con đường (OBOR). Trong khi đó, ông Pompeo, người xuất thân từ Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA), có thể xem Bắc Kinh là mối đe dọa, nhưng cái nhìn của ông sẽ dịu hơn so với người tiền nhiệm, theo chuyên gia Giả.
Ông cũng cho biết: “Một khi đã ngồi vào vị trí Ngoại trưởng, bạn phải thực tế hơn và tính đến nhiều yếu tố lớn khác, do đó tác động của chuyện này (đổi Ngoại trưởng) không lớn như nhiều người nghĩ”.
Giáo sư Nguyễn Tông Trạch thuộc Học viện Ngoại giao Trung Quốc đánh giá chuyện quan trọng nhất với Bắc Kinh hiện tại là ông Pompeo sớm liên lạc với người đồng cấp bên Trung Quốc để đảm bảo cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều sẽ được diễn ra suôn sẻ.
Sau khi bố trí ông Pompeo vào vị trí Ngoại trưởng, Tổng thống Donald Trump đã đề cử bà Gina Haspel, 61 tuổi, giữ chức Giám đốc CIA. Bà Haspel là điệp viên có đến 30 năm kinh nghiệm, cứn rắng trong công tác chống khủng bố nhưng từng dính bê bối về tra tấn tù nhân năm 2002.
Cẩm Bình (theo Reuters, SBS News)