Ông Trump gây bức xúc vì quảng bá thuốc trị COVID-19 sử dụng tế bào từ mô bào thai

Theo tờ New York Times, khi Tổng thống Trump quảng cáo REGN-COV2 như phương pháp chữa trị cho COVID-19 trong video hôm 7.10, có vẻ như ông đã chào hàng loại thuốc bị hoài nghi trước đại dịch chết người, không giống như sự nhiệt tình trước đó của ông với thuốc hydroxychloroquine trị bệnh sốt rét hoặc nói làm cách nào đưa chất khử trùng vào cơ thể để diệt coronavirus.

Thế nhưng, phương pháp điều trị COVID-19 mà ông Trump tán dương không phải là sản phẩm ngoài lề. Đây là loại thuốc đầy hứa hẹn đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng, được phát triển bởi công ty công nghệ sinh học có uy tín là Regeneron. Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm đã theo sát phương pháp điều trị cũng như một sản phẩm tương tự của Eli Lilly, với hy vọng rằng liệu pháp điều trị có thể là bước tiến thực sự trong cuộc chiến chống lại COVID-19.

Các công ty dược phẩm thường trả tiền hậu hĩnh cho những lời chứng thực của người nổi tiếng, nhưng lời chứng thực của bệnh nhân COVID-19 này không giống ai. Nó đến từ Tổng thống Mỹ, nhận thấy mình và Nhà Trắng là trung tâm của đợt bùng phát COVID-19, đang muốn thể hiện rằng chính quyền của ông làm được điều gì đó trước đại dịch đã giết chết hơn 218.000 người ở Mỹ.

Trump có thể chưa thể biết liệu phương pháp điều trị của Regeneron có giúp ông cải thiện bệnh tình hay thoát khỏi nguy hiểm không. Song, ông chủ Nhà Trắng đã ca ngợi REGN-COV2 trong video bằng mỹ từ "không thể tin được" và gợi ý rằng chỉ còn thời gian ngắn nữa là nó được cho phép sử dụng rộng rãi.

Khi làm như vậy, Tổng thống Mỹ đã nhắc nhở những người chỉ trích mình nhiều lần trong 9 tháng qua, từ việc mở lại trường học cho đến việc cấp phép hydroxychloroquine và huyết tương, rằng ông đã đưa chính trị vào các quyết định của các cơ quan y tế độc lập.

Hôm 7.10, Regeneron tiết lộ đã gửi yêu cầu đến Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) để được cấp phép sử dụng khẩn cấp REGN-COV2, chỉ vài giờ kể từ khi ông Trump đăng video quảng bá thuốc này. Sự ca ngợi REGN-COV2 quá mức từ tổng thống nâng cao danh tiếng sản phẩm của Regeneron nhưng cũng có thể gieo rắc nghi ngờ về việc liệu nó có hiệu quả hay không.

Ronny Gal, nhà phân tích dược phẩm của công ty Bernstein ở Phố Wall, nhận định: “Tôi không biết nó sẽ tốt như thế nào với một công ty dược phẩm. Song, một khi bạn trở thành một quan điểm chính trị, điều đó không tuyệt vời”.

Hiện Regeneron khiến nhiều người đặt ra những câu hỏi về cách thức điều trị được thử nghiệm bằng cách sử dụng các tế bào ban đầu có nguồn gốc từ “bào thai bị phá”, một dòng nghiên cứu mà ông Trump phản đối, và mối quan hệ giữa tổng thống với Giám đốc điều hành công ty này.

Tổng thống Trump làm phức tạp hơn nữa khả năng triển khai phương pháp điều trị này bằng cách cam kết trong một video khác rằng REGN-COV2 sẽ được cung cấp miễn phí cho người Mỹ và sẽ sớm có sẵn hàng trăm ngàn liều. Thế nhưng, Regeneron nói ban đầu sẽ chỉ có đủ liều cho 50.000 bệnh nhân COVID-19, với kế hoạch sẽ có đủ cho khoảng 300.000 người cuối năm nay.

Nhận được hơn 500 triệu USD tài trợ từ Chính phủ Mỹ để phát triển phương pháp điều trị và sản xuất thuốc, Regeneron sẽ cung cấp  REGN-COV2 miễn phí cho người Mỹ thông qua thỏa thuận đó.

Đó chỉ là con số nhỏ, dựa trên quy mô của đợt bùng phát COVID-19 ở Mỹ và trên thực tế là phương pháp điều trị của Regeneron được cho có hiệu quả tốt nhất với người mới nhiễm coronavirus. Chỉ riêng trong ngày 7.10, hơn 50.000 người Mỹ đã có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19.

Geoffrey Porges, nhà phân tích của ngân hàng đầu tư SVB Leerink ở thành phố Boston, cho biết: “Đây giống như chiến dịch quảng cáo trực tiếp đến người tiêu dùng khổng lồ cho một sản phẩm có nguồn cung khan hiếm và khả năng xử lý hạn chế. Đó là một cơn ác mộng với các công ty trong ngành”.

Hiện chưa làm cách nào để biết liệu các kháng thể của REGN-COV2 có giúp ích cho ông Trump hay không. Ngoài REGN-COV2, Tổng thống Mỹ đã được cấp một số loại thuốc khác tại Trung tâm Y tế Quân đội Quốc gia Walter Reed, gồm cả thuốc kháng vi rút remdesivir và dexamethasone – một loại steroid đã được chứng minh có thể giúp ích cho bệnh nhân COVID-19 nghiêm trọng.

Tổng thống Trump nói đang cảm thấy tốt hơn nhưng các bác sĩ Nhà Trắng đã cung cấp các thông tin về sức khỏe của ông rất ít và mâu thuẫn. Hơn nữa, ông Trump chỉ mới bước sang tuần thứ hai kể từ khi mắc COVID-19, thời điểm mà một số bệnh nhân chuyển sang giai đoạn nặng hơn.

Theo tiến sĩ Mark Mulligan, Giám đốc Trung tâm vắc xin Langone của Đại học New York, người tham gia vào các nghiên cứu về sản phẩm kháng thể của Regeneron và Eli Lilly, việc Tổng thống Trump tuyên bố ông đã được chữa khỏi bệnh có vẻ sớm nhưng không phải là không thể.

“Chúng tôi biết đôi khi bệnh nhân sẽ trở nên tốt hơn và sau đó trở nên tồi tệ hơn. Tôi muốn bảo lưu nhận xét và hy vọng ông ấy đang đi trên một quỹ đạo tốt”, tiến sĩ Mark Mulligan nói.

Cách duy nhất để biết liệu phương pháp điều trị có hiệu quả hay không là thử nghiệm nó trên nhiều nhóm bệnh nhân, so sánh những người dùng thuốc với những người dùng giả dược.

Các kháng thể đơn dòng, phương pháp điều trị do Regeneron và Eli Lilly phát triển, được cho có hiệu quả bằng cách cung cấp cho bệnh nhân những kháng thể mạnh mẽ giúp chống lại coronavirus. Giống như Regeneron, Eli Lilly gần đây cũng yêu cầu FDA cấp phép khẩn cấp cho liệu pháp điều trị của mình.

Dù các thử nghiệm của Regeneron cùng Eli Lilly chưa hoàn tất và hai công ty chưa công bố phát hiện của mình trên các tạp chí y tế, nhưng dữ liệu ban đầu cho thấy nhiều hứa hẹn.

Eli Lilly đang thử nghiệm hai phương pháp điều trị: Sử dụng một kháng thể duy nhất và hai kháng thể. Cả hai phương pháp đều chứng minh đã giảm tỷ lệ nhập viện ở những bệnh nhân được điều trị ngay sau khi có kết quả dương tính với COVID-19.

Regeneron gần đây công bố dữ liệu cho thấy REGN-COV2, sự kết hợp hai kháng thể đơn dòng, dường như giúp cơ thể loại bỏ coronavirus khi được tiêm vào giai đoạn đầu của bệnh.

Tiến sĩ Janet Woodcock, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Dược phẩm thuộc FDA và đang giám sát việc tăng tốc các phương pháp điều trị coronavirus, nói: “Chúng tôi cảm thấy như những dấu hiệu ban đầu về hoạt động kháng vi rút và tác động tiềm tàng đến diễn biến lâm sàng của bệnh là rất hứa hẹn".

Trong khi chờ đợi quyết định từ FDA, Eli Lilly và Regeneron hiện phải đối mặt với thách thức duy trì uy tín ngay cả khi Tổng thống Trump tiếp tục đưa ra những tuyên bố phóng đại về hiệu quả của thuốc.

Arthur L. Caplan, giáo sư đứng đầu bộ phận đạo đức y học tại Trường Y khoa Grossman của Ðại học New York, cho biết: “Khi ông ấy bước ra và nói: ‘Tin tuyệt vời, tôi đã khỏi bệnh’, điều đó chỉ có thể được nhìn thấy qua lăng kính chính trị về việc tái đắc cử của ông ấy”.

Bây giờ, Regeneron sẽ cần chuẩn bị cho nhu cầu về REGN-COV2 tăng đột biến.

Kể từ khi Tổng thống Trump nhận được phương pháp điều trị thử nghiệm ngày 2.10, một phát ngôn viên Regeneron cho biết đã nhận thấy sự gia tăng các yêu cầu tham gia thử nghiệm lâm sàng với REGN-COV2 dù không cung cấp thông tin chi tiết. Cô cho biết: “Trong hai tuần qua, công ty đã thu hút thêm 500 người tham gia vào các cuộc thử nghiệm, với tổng số 2.500 người”.

Bên cạnh đó, một số người đã đặt ra câu hỏi về sự công bằng, chẳng hạn vì sao Tổng thống Trump được tiếp cận với một loại thuốc chưa có sẵn trong khi hàng chục ngàn người Mỹ mắc COVID-19 chết mỗi ngày.

Tiến sĩ Matthew G. Heinz, làm trong trung tâm y tế lớn ở thành phố Tucson thuộc tiểu bang Arizona, nói: “Tôi không thể cung cấp nó cho bệnh nhân của mình, người thừa nhận rằng lợi ích của việc điều trị vẫn chưa được chứng minh. Đó là điều khó chịu nhất với tôi trong tư cách là một bác sĩ".

Những người khác đã đặt câu hỏi về mối quan hệ giữa Tổng thống Mỹ với tiến sĩ Leonard S. Schleifer, tỷ phú đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Regeneron, người từng là thành viên câu lạc bộ chơi golf của ông Trump ở quận Westchester, tiểu bang New York. Hai người quen nhau một cách tình cờ trong nhiều năm và tiến sĩ Leonard S. Schleifer nói với các cộng sự rằng Trump gọi điện cho ông để hỏi về tình hình điều trị coronavirus.

Thế nhưng, tiến sĩ Schleifer cũng là một nhà tài trợ thường xuyên cho các ứng cử viên đảng Dân chủ và con trai ông, Adam Schleifer, đã tranh cử không thành công trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ ở New York vào mùa xuân này cho chiếc ghế mà Hạ nghị sĩ Nita Lowey bỏ trống.

Regeneron cũng phải trả lời các câu hỏi trong tuần này về việc sử dụng các tế bào có nguồn gốc từ mô bào thai để thử nghiệm loại hỗn hợp kháng thể.

Dòng tế bào có cách đây nhiều thập kỷ, đã được sử dụng để thử nghiệm nhiều loại thuốc khác, bao gồm cả remdesivir và một số vắc xin coronavirus trong các thử nghiệm.

Việc Trump trước đây từng phản đối việc sử dụng mô bào thai trong nghiên cứu khoa học và quảng bá REGN-COV2 vừa qua khiến nhiều người chỉ trích ông là "đạo đức giả".

Hôm 24.1.2020, Tổng thống Trump nhấn mạnh đến hàng loạt các biện pháp được ông đưa ra để chống lại quyền phá thai trong Cuộc tuần hành vì sự sống. Phong trào chống phá thai cũng được ông ủng hộ nhiệt tình.

Dù thế nào, việc chào hàng nhiệt tình của tổng thống về REGN-COV2 ít nhất đã thu hút sự chú ý từ công chúng đến các phương pháp điều trị COVID-19 có thể thành công.

Tiến sĩ Mark Mulligan nói: “Thực tế là ông ấy được điều trị bằng một trong những liệu pháp này đã làm tăng nhận thức về chúng. Tôi nghĩ theo một cách nào đó thì đây là một điều tốt. Chúng tôi cần một số thành công”.