Tổng thống Mỹ Barack Obama đã hủy bỏ cuộc gặp với người đồng cấp Philippines Rodrigo Duterte, do những căng thẳng liên quan đến cuộc chiến chống tội phạm ma túy của Manila, bất chấp Mỹ và Philippines là những đồng minh thân cận trong khu vực.
Nhà Trắng cho biết vào tuần trước rằng ông Obama đã lên kế hoạch cho một cuộc gặp với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trong chuyến đi đến Lào để tham dự hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo châu Á bắt đầu vào ngày 6.9. Đó là cuộc họp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Duterte nhậm chức trong tháng 6.2016.
Nhưng trong một tuyên bố vào ngày 5.6, ông Obama cho biết cuộc họp với nhà lãnh đạo Philippines có thể sẽ bị hủy bỏ, khi Tổng thống Duterte yêu cầu phía Mỹ không thảo luận về vấn đề nhân quyền trong cuộc chiến chống lại tội phạm ma túy của Philippines. Ngoài ra, mối quan hệ ngoại giao giữa hai bên cũng xấu đi sau khi ông Duterte gọi một đại sứ Mỹ là “kẻ đáng ghét”.
Sau khi Tổng thống Obama đến Lào, Nhà Trắng khẳng định trong một tuyên bố vào sáng sớm ngày 6.9 rằng cuộc họp với ông Duterte sẽ không diễn ra, thay vào đó nhà lãnh đạo Mỹ sẽ có một cuộc gặp với Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye.
“Tổng thống Obama sẽ không tổ chức cuộc gặp song phương với Tổng thống Duterte của Philippines”, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Ned Price nhấn mạnh.
Việc hủy bỏ cuộc họp giữa Tổng thống Obama với các nhà lãnh đạo các nước ít khi xảy ra trước đây. Trong năm 2013, người đứng đầu Nhà Trắng cũng từng hủy bỏ một cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin sau khi Moscow cho phép Edward Snowden, một nhân viên của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ đã tiết lộ nhiều thông tin bí mật, tị nạn tại Nga.
Tổng thống Obama cho biết vào ngày 5.9 rằng ông hy vọng Mỹ và Philippines có thể duy trì mối quan hệ gần gũi giữa hai nước. Manila hiện vẫn dựa vào sự hỗ trợ của Mỹ để đối phó với Trung Quốc trong những tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông. Ngược lại, Washington đã triển khai quân đến Philippines như một phần trong chính sách xoay trục sang châu Á.
Phát biểu tại một cuộc họp báo ở Trung Quốc trước khi lên máy bay đến Viêng Chăn (Lào), Tổng thống Obama cho biết đã yêu cầu các trợ lý trao đổi với các đối tác Philippines để sắp xếp một cuộc họp mới vào “thời điểm thích hợp”. Yêu cầu của ông Obama được đưa ra sau khi Tổng thống Duterte tuyên bố vào ngày 5.9 rằng nhà lãnh đạo Mỹ không nên nhắc đến vấn đề nhân quyền trong cuộc họp giữa hai bên.
Trước đó, khi các phóng viên hỏi sẽ phản ứng như thế nào nếu Tổng thống Obama nhắc đến vấn đề nhân quyền trong cuộc gặp, ông Duterte tỏ ra giận dữ và nhấn mạnh rằng: “Philippines không phải là một chư hầu và chúng tôi từ lâu đã không còn là một thuộc địa của Mỹ. Do đó, Washington không nên quan tâm đến những vấn đề bên trong Philippines”.
Hàn Giang