Ông Aquino đưa ra cảnh báo về tân Tổng thống Philippines

Mới đây, Tổng thống Aquino đã có bài phát biểu trong lễ kỷniệm quốc khánh Philippines (12.6.1898 - 12.6.2016). Đây được xem là lần phát biểu trong ngày quốc khánh cuối cùng của ông Aquino khi vào ngày 30.6 tới, ông sẽ chuyển giao quyền lực cho tân Tổng thống đắc cử Rodrigo Duterte.

Trong bài phát biểu, ông Aquino đã tự đánh giá bản thân và nội các của mình đã hoàn thành tốt nhiệm vụ khi đưa Philippines từ “người bệnh của châu Á” (Sick Man of Asia) trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực. Ông cho biết, chính luật lệ, sự công bằng và nhân quyền đã đem đến tiến bộ cho Philippines, do đó mọi người dân phải tự mình bảo vệ tự do và dân chủ, cũng như cảnh giác với khả năng tình trạng thiết quân luật thời Ferdinard Marcos sẽ qua trở lại dưới nhiệm kỳcủa ông Duterte.

Trong bài diễn văn của ông Aquino có một đoạn phim ngắnnội dung nói về việc gia đình ông đã phải trải qua những gì khi sống trong những năm thiết quân luật. Cha ông, thượng nghị sĩ Benquino Aquino Jr, một trong những chính trị gia chống lại tình trạng thiết quân luật do Tổng thống đương thời là Ferdinard Marcos áp đặt, đã bị ám sát tại sân bay quốc tế Manila vào năm 1983, ba năm trước khi người dân nổi dậy lật đổ ông Marcos. Cuối đoạn phim, ông Aquino cảnh báo:“Nếu chúng ta không thận trọng, điều này có thể quay lại”.

Trong thời gian giữ chức Tổng thống từ năm 1965 đến 1986, Ferdinard Marcos đã có công phát triển cơ sở hạ tầng và nâng cao vị thế của Philippines trên trường quốc tế. Nhưng song song đó, ông cũng khiến bội chi ngân sách tăng cao, tuyên truyền nạn sùng bái cá nhân cũng như thiết lập tình trạng thiết quân luật và dùng hàng trăm triệu USD mua bất động sản ở Mỹ. Đến năm 1986, giới chính khách đối lập và người dân đã tiến hành cuộc đảo chính lật đổ Marcos.

Khi Philippines chuẩn bị tiến hành cuộc chuyển giao quyền lực, đã có một số người lo lắng về việc ông Rodrigo Duterte khi nhậm chức Tổng thống sẽ đi theo con đường độc đoán, nhất là khi ông có nhiều phát ngôn mạnh mẽ vốn đã giúp ông đạt được nhiều sự ủng hộ như sẽ giết hàng chục ngàn tội phạm trong vòng 6 tháng đầu khi nhậm chức, giết nhà báo mất tư cách là đúng đắn.

Đặc biệt, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ gia tộc Aquino, ông Duterte cho biết ông sẽ cho phép chôn cất Ferdinard Marcos tại nghĩa trang anh hùng Philippines. Thậm chí, Ferdinard “Bongbong” Marcos, con trai của Marcos, vào ngày 12.6 cũng cho biết rằng đã bàn bạc với ông Duterte về kế hoạch chôn cất cũng như khả năng được ông Duterte đưa vào nội các sau khi nhậm chức.

Vào tháng trước, Tổng thống Aquino đương nhiệm cũng đã nhận xét rằng ông Duterte nguy hiểm ngang trùm phát xít Adolf Hitler.

Cẩm Bình (theo South China Morning Post)