Nhiễm COVID-19 bệnh nhẹ cũng có thể bị thay đổi cấu trúc não và thu nhỏ chất xám

Gwenaelle Douaud, Phó giáo sư của Khoa Khoa học Thần kinh Lâm sàng Nuffield, và các đồng nghiệp của cô dựa trên đánh giá của một nghiên cứu về dữ liệu quét não từ UK Biobank, một cơ sở dữ liệu lớn về thông tin sức khỏe chuyên sâu từ hơn nửa triệu người trưởng thành ở Anh. Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Nature.

Từ hồ sơ Biobank của Anh, các nhà nghiên cứu đã xác định được 401 người tham gia chụp MRI não cách nhau trung bình 38 tháng và hồ sơ sức khỏe cho thấy họ bị nhiễm COVID-19.

Nghiên cứu bao gồm cả một nhóm đối chứng gồm 384 người tham gia trải qua cùng một quy trình MRI nhưng cho kết quả âm tính với COVID-19. Những người tham gia nghiên cứu từ 51- 81 tuổi và đại đa số những người bị nhiễm bệnh không phải nhập viện.

Nghiên cứu cho thấy tác động “đáng kể, có hại” liên quan đến vi  rút SARS-CoV-2, chủ yếu ở hệ não giác và khứu giác, những khu vực thường chịu trách nhiệm về cảm xúc, trí nhớ và khứu giác.

Nhóm bị nhiễm COVID-19 bị mất 1,3 - 1,8% chất xám trong não, so với ước tính 0,2 - 0,3% khối lượng não bị mất đi mỗi năm ở những người trung niên bình thường.

Họ cũng xác định rằng kích thước tổng thể của tiểu não, một vùng não liên quan đến nhận thức, đã bị thu hẹp nhiều hơn ở những người tham gia bị nhiễm bệnh.

Những thay đổi này có liên quan đến sự suy giảm nhận thức, có thể dẫn đến việc các cá nhân mất nhiều thời gian hơn để trả lời các câu hỏi trong các bài kiểm tra nhận thức tiêu chuẩn.

Các nhà nghiên cứu cũng sử dụng những người bị bệnh viêm phổi làm nhóm đối chứng và kết luận sự thay đổi não là đặc trưng ở những người bị nhiễm COVID-19.

Douaud cho biết những bất thường có thể do những người tham gia bị nhiễm bệnh mất khứu giác.

“Mất khứu giác lặp đi lặp lại đã được chứng minh trong các nghiên cứu trước đây là dẫn đến mất chất xám ở các vùng não liên quan đến khứu giác,” Douaud cho biết trong một tuyên bố, đồng thời cho biết thêm rằng nghiên cứu không có thông tin về các triệu chứng của những người tham gia bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như mất khứu giác. 

“Một cách giải thích khác có thể là do tác động của chính vi rút, vì nó xâm nhập vào não hoặc vì nó gây ra các phản ứng viêm hoặc miễn dịch. Hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao sự xâm nhập, các phản ứng viêm hoặc miễn dịch như vậy chủ yếu được nhìn thấy ở các vùng cụ thể của não, chứ không phải những vùng khác ”.

Douaud cũng cho biết có thể những bất thường về não này có thể ít rõ rệt hơn theo thời gian nếu khứu giác được phục hồi.

"Có khả năng tác hại của vi rút dù trực tiếp hay gián tiếp qua phản ứng viêm hoặc phản ứng miễn dịch đều giảm theo thời gian sau khi nhiễm bệnh. Từ các nghiên cứu nhỏ trước đây, có một số dấu hiệu cho thấy các vấn đề được thấy trong hình ảnh chức năng của não có thể cải thiện một phần sau hơn 6 tháng kể từ khi nhiễm bệnh", Douaud nói.

Anthony Hannan, Giáo sư tại Viện Khoa học Thần kinh và Sức khỏe Tâm thần Florey, Đại học Melbourne (Australia), cho biết có những nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra những thay đổi não này ở những người tham gia bị nhiễm bệnh.

“COVID-19 có thể gây căng thẳng cao độ và chúng tôi biết rằng căng thẳng mãn tính có thể gây giảm khối lượng một số vùng não. Một số vấn đề khác chẳng hạn như giảm hoạt động thể chất trong và sau khi bị bệnh, cũng có liên quan đến việc giảm các vùng não cụ thể", Anthony Hannan chia sẻ.

Khứu giác và các chức năng liên quan đến trí nhớ của các vùng được chứng minh là thay đổi đáng kể theo thời gian khi nhiễm vi rút SARS-CoV-2 làm tăng khả năng ảnh hưởng lâu dài hơn của COVID-19. Điều này có thể góp phần gây ra bệnh  Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác .

Nhưng nghiên cứu của Oxford liên quan đến các đối tượng chủ yếu có các triệu chứng nhẹ, không cho thấy dấu hiệu suy giảm trí nhớ. Vùng liên quan đến trí nhớ trong não không có bất kỳ sự thay đổi nào ở cấp độ chức năng.

Các tác giả nghiên cứu viết: “Vẫn còn phải xác định xem liệu mất chất xám và gia tăng tổn thương mô ở các vùng rìa cụ thể này có thể làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề về trí nhớ cho những người tham gia nghiên cứu hay không”.

Những người tham gia nghiên cứu bị nhiễm COVID-19 từ tháng 3.2020 - tháng 4.2021, khi các biến thể khác nhau chiếm ưu thế ở Anh.

Các nhà nghiên cứu cho biết họ tin rằng một số ít đối tượng có khả năng bị nhiễm chủng vi rút gốc, và hầu hết các biến thể đáng lo ngại có mặt ở Anh từ tháng 10. 2020 là Alpha, Beta và Gamma.Bên cạnh  đó rất ít người tham gia nghiên cứu bị nhiễm biến thể Delta. Biến chủng chỉ xuất hiện ở Anh vào tháng 4.2021.