Nhập khẩu chip của Trung Quốc giảm kỷ lục trong 2022 do cuộc chiến công nghệ với Mỹ

Nhập khẩu vi mạch tích hợp (IC) đã giảm 14,4% xuống còn 498,5 tỉ chiếc trong 11 tháng này, giảm so với mức 582,1 tỉ chiếc trong cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu công bố hôm 7.12 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Mức giảm đó đã vượt qua mức giảm 13,2% trong 10 tháng đầu năm 2022.

Tuy nhiên, tổng giá trị IC nhập khẩu chỉ giảm 1,8% xuống còn 381,2 tỉ USD trong 11 tháng của năm 2022. Điều này có nghĩa là Trung Quốc đã mua chip với chi phí cao hơn, bất chấp việc giảm giá chất bán dẫn trên toàn thế giới do dư cung và nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại.

Trung Quốc đã công bố mức giảm 1,4% trong nhập khẩu chip hàng tháng xuống 40,5 tỉ chiếc vào tháng 11, giảm từ 41,1 tỉ chiếc ở tháng 10. Thế nhưng, con số đó đánh dấu một sự cải thiện so với tháng 10, khi nhập khẩu IC đã giảm 13,7% so với tháng 9.

Xuất khẩu IC của Trung Quốc năm 2022 tiếp tục giảm nhanh, giảm 11,7% so với cùng kỳ 2021 xuống 250,5 tỉ chiếc trong 11 tháng qua. Mức giảm trong 10 tháng đầu năm 2022 là 10,8%.

Tổng giá trị xuất khẩu chip trong khoảng thời gian 11 tháng đó đã tăng 2,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chất bán dẫn từ lâu đã là mặt hàng nhập khẩu lớn nhất của Trung Quốc, đã vượt qua dầu thô và hàng rời (hàng hóa được vận chuyển không đóng gói với số lượng lớn) từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, nhập khẩu chip bắt đầu giảm vào đầu năm 2022, với số lượng trong tháng 1 và tháng 2 đánh dấu lần giảm đầu tiên so với cùng kỳ năm ngoái kể từ đầu 2020, theo dữ liệu hải quan chính thức.

Những số liệu mới nhất về việc giảm nhập khẩu chip phản ánh mức độ lan rộng của các biện pháp kiềm chế nCoV làm gián đoạn hoạt động nhà máy ở Trung Quốc, vốn tiếp tục chậm lại vào tháng 11.

Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS), chỉ số quản lý mua hàng (PMI) chính thức của ngành sản xuất đã giảm xuống 48 trong tháng 11, từ mức 49,2 trong tháng 10. Đây là mức thấp nhất kể từ tháng 4.

Chỉ số PMI sản xuất Caixin/S&P Global đã ghi nhận mức giảm hàng tháng thứ tư liên tiếp trong tháng 11.

Nhập khẩu chip giảm nhanh cũng diễn ra trong bối cảnh các hạn chế thương mại mới do Mỹ áp đặt vào đầu tháng 10, trùng hợp với sự suy thoái toàn cầu trong ngành công nghiệp bán dẫn khi tình trạng thiếu chip trở thành dư thừa.

Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu ghi nhận tổng doanh thu 46,9 tỉ USD trong tháng 10, giảm 4,6% so với một năm trước đó, đánh dấu mức giảm phần trăm lớn nhất kể từ tháng 12.2019, theo dữ liệu do Hiệp hội Công nghiệp bán dẫn có trụ sở tại Washington công bố hôm 5.12.

Cục Công nghiệp và An ninh (BIS), cơ quan thuộc Bộ Thương mại Mỹ, vào ngày 7.10 đã triển khai các bản cập nhật hạn chế xuất khẩu nhằm hạn chế hơn nữa khả năng của Trung Quốc trong việc có được chip điện toán tiên tiến, phát triển và bảo trì siêu máy tính cũng như sản xuất chất bán dẫn được sử dụng trong các ứng dụng quân sự, gồm cả vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Ngoài ra, Mỹ đã thêm 31 hãng công nghệ, tổ chức nghiên cứu và các thực thể liên quan của Trung Quốc vào danh sách chưa được xác minh. Các bên chưa được BIS xác minh sẽ bị đưa vào danh sách hạn chế thương mại này. Những thực thể trong danh sách chưa được xác minh không đủ điều kiện nhận các mặt hàng tuân theo Quy định quản lý xuất khẩu của chính phủ Mỹ.

Sản lượng IC của Trung Quốc đã giảm 26,7% trong tháng 10 so với một năm trước, đánh dấu mức giảm hàng tháng lớn nhất được ghi nhận với ngành công nghiệp bán dẫn trong nước. Việc này diễn ra vào bối cảnh nhu cầu yếu phản ánh mức giảm tăng trưởng xuất khẩu đầu tiên của Trung Quốc trong hơn 2 năm.

Theo dữ liệu của Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc, sản lượng chip trong tháng 10 đạt tổng cộng 22,5 tỉ chiếc, cho thấy mức giảm phần trăm lớn hơn so với mức giảm 24,7% trong tháng 8. Đây là mức giảm lớn nhất trong một tháng kể từ khi hồ sơ bắt đầu vào năm 1997.

Mỹ, Đài Loan, Nhật Bản dần bỏ xa Trung Quốc về chip tiên tiến

Khoảng cách công nghệ chip giữa phương Tây với Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục nới rộng khi Mỹ, Đài Loan, Nhật Bản thúc đẩy các dự án tiên tiến hàng đầu.

Trong khi các xưởng đúc của Trung Quốc vẫn bị mắc kẹt ở các nút trưởng thành do sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, các đối thủ nước ngoài tiếp tục đầu tư để gia tăng khoảng cách về công nghệ.

TSMC đã thông báo xây dựng nhà máy sản xuất chip 5 nanomet ở bang Arizona (Mỹ). Người sáng lập TSMC - Morris Chang cho biết việc mở rộng sang quy trình 3 nanomet tiên tiến hơn đã được lên kế hoạch cũng tại Arizona.

TSMC là hãng sản xuất chip theo hợp đồng số 1 thế giới, có trụ sở ở Đài Loan. Tại Đài Loan, quy trình 3 nanomet thế hệ tiếp theo của TSMC dự kiến bắt đầu được sản xuất hàng loạt ở thành phố Đài Nam vào nửa cuối năm nay.

TSMC đang phát triển quy trình 2 nanomet phức tạp hơn ở thành phố Tân Trúc (Đài Loan), nơi đặt trụ sở chính của họ. Trong khi sự phát triển quy trình 1 nanomet ban đầu sẽ tập trung tại một cơ sở ở Đào Viên, khu công nghiệp phía bắc Đài Loan.

Theo đài truyền hình NHK, 8 công ty lớn Nhật Bản, gồm cả Toyota Motor, Sony Group và gã khổng lồ viễn thông NTT, đã thành lập một liên minh để tiến hành chế tạo chip 2 nanomet trong vòng 5 năm tới.

Những nỗ lực từ các đồng minh của Mỹ trong việc sản xuất chip hàng đầu, được sử dụng trong smartphone và máy tính bảng cao cấp, đánh dấu sự tương phản rõ nét với các xưởng đúc đĩa bán dẫn của Trung Quốc đang buộc phải gắn bó với các chip nút trưởng thành do lệnh trừng phạt thương mại từ Mỹ.

Các nhà phân tích cho biết khoảng cách giữa Trung Quốc và các nước dẫn đầu chip toàn cầu dự kiến ​​sẽ mở rộng hơn nữa theo các hạn chế cập nhật của Mỹ nhằm vào các nút tiên tiến, vì các đối thủ nước ngoài sẽ tiếp tục đầu tư để gia tăng khoảng cách về công nghệ.

SMIC (nhà sản xuất chip số 1 Trung Quốc) chỉ có thể sản xuất hàng loạt chip 14 nanomet, thích hợp cho ô tô và thiết bị gia dụng, khi phải vật lộn với những thách thức do các lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ. SMIC đã cảnh báo các nhà đầu tư trong tháng này về tác động tiêu cực từ biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip mới nhất của chính quyền ông Biden sau khi công bố doanh thu quý 3 không đổi so với quý trước.

Tuy nhiên, thị trường nội địa khổng lồ của Trung Quốc, đặc biệt là các phân khúc cấp thấp hơn được hỗ trợ bởi di sản các nút công nghệ, có thể tạo ra một bước đệm cho các nhà sản xuất chip nước này.

“Phản ứng từ Trung Quốc với các lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ trong lĩnh vực sản xuất chip có thể là hướng sự tập trung vào các nút trưởng thành hoặc chất bán dẫn thế hệ thứ ba”, Arisa Liu, nghiên cứu viên cao cấp về chất bán dẫn tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan, cho biết.

Arisa Liu nói rằng sáng kiến ​​sản xuất chip của Nhật Bản, có khả năng lấy nguồn công nghệ từ gã khổng lồ IBM (Mỹ), mang tính “tượng trưng hơn” vì cần điều kiện cao để tham gia vào việc kinh doanh xưởng đúc đĩa bán dẫn tiên tiến, cũng như những khó khăn trong việc điều chỉnh quan điểm của một số công ty.

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip cập nhật do Bộ Thương mại Mỹ công bố ngày 7.10 đã khiến ngành công nghiệp chip của Trung Quốc bị xáo trộn, dập tắt tham vọng đạt được khả năng tự cung tự cấp nhiều hơn trong lĩnh vực quan trọng là trung tâm của sự cạnh tranh công nghệ Mỹ-Trung.

Các nhà sản xuất chip nộp đơn xin trợ cấp theo đạo luật Chips and Science (chip và Khoa học) gần đây của Mỹ, gồm cả TSMC và Samsung Electronics, sẽ bị cấm đầu tư vào các cơ sở chip tiên tiến ở Trung Quốc.

TSMC đã nhận thấy nhu cầu ngày càng tăng với việc sản xuất chip tiên tiến của mình, được định nghĩa là các quy trình 7 nanomet trở xuống, để trở thành các CPU trong smartphone và máy tính bảng cao cấp. Doanh thu kết hợp của TSMC từ các quy trình 5 nanomet và 7 nanomet chiếm 52% tổng doanh thu trong quý 3.