Nguyễn Thị Mỹ Châu: Ngôi sao Á đông lặng lẽ trong bầu trời nghệ thuật Pháp

Mê văn chương

Nguyễn Thị Mỹ Châu sinh năm 1952 tại TP.HCM. Từ nhỏ bàđã học chương trình Pháp nên bàcó cái tên khác là Jenny. Năm 1969, lúc 17 tuổi, Jennyđịnh cư tại thành phố Montpellier (Pháp). Tại đây, bàhọc tại Đại học Paul Valerie chuyên ngành văn chương.

Bàcho biết: “Ngay từ bé tôi rất mê thơ ca và văn chương Việt Nam. Khi tiếp cận văn học Pháp, tôi như được khám phá một thế giới vô cùng lãng mạn. Tôi say mê nó. Trong các buổi học tôi luôn được chọn đọc thơ. Tôi sáng tác thơ và viết nhiều truyện ngắn nhưng chỉ giữ riêng cho mình. Đây chính là động lực để tôi theo học ngành văn chương”.

Sau khi tốt nghiệp cử nhân văn chương Pháp, bàhoàn thành cử nhân văn chương Ý. Tiếp đến là hoàn thành tiến sĩvăn chương Mỹ. Từ đây, bàđược mời giảng dạy văn chương Mỹ tại chính nước Mỹ1 năm. Trong thời gian đó, bàcũng đăng ký học múa đương đại Tây phương và Nhật Bản. Lý do thích học múa vì bàcảm nhậnrằng múa cũng có vẻ đẹp như văn chương vậy.

Đến một ngày, Nguyễn Thị Mỹ Châu cảm thấy bên trong bàcó một sựthôi thúc mạnh mẽ đối với kịch nghệ. Bàtrở về Pháp để thực hiện giấc mơ của mình. Vào năm 1983, bàđã lên Paris tham gia thi tuyển diễn viên cho một vởkịch. Bàđược chọn, từđó vừa tập kịch vừa tự tìm hiểunghệ thuật diễn xuất.

Nhờ tâm hồn thấm đẫm vẻ đẹp văn chương và khát khao diễn xuất, Nguyễn Thị Mỹ Châu đã được mời vào nhiều vở kịch khác nhau. Hình ảnh và tên tuổi của bàthường xuyên xuất hiện trên các pano quảng cáo nhữngvở diễn mà bàtham gia.

Từ kịch nghệ, bàđược các đạo diễn điện ảnh và truyền hình quan tâm. Bàđã tham gia nhiều bộ phim nổi tiếng, trong đó có thể kể như Le Bal des actries, Little Wenzhou, Sarah Lévy... Thậm chí bàcòn được đạo diễn huyền thoại Guy Hamilton mời vào phim Try this one forsize.

Nghệ sĩNguyễn Thị Mỹ Châu hóa thân vai người mẹ trong vở kịch Saigon

Thành lập đoàn kịch Việt Nam

Kể từ năm 1983, Nguyễn Thị Mỹ Châu đã được chính phủ Pháp công nhận là nghệ sĩchuyên nghiệp. Điều này được xác nhận nếu trong một giai đoạnnào đấy, số giờ lao động nghệ thuật của bà ít. Tức là khi thu nhập thấp, chính phủ Pháp sẽ tài trợ cho bàsố tiềngiúp bàkhông phải lo nghĩ về kinh tế. Chế độ này không dành cho các nghệ sĩamateur.

Dẫu vậy, theo Mỹ Châu, bàhầu như chưa từng lĩnh lương trợ cấp dành cho nghệ sĩ bởi vì số dự án nghệ thuật mà bàtham gia rất nhiều. Từ khi bước chân vào nghệ thuật đến nay, không lúc nào bàngơi nghỉ. Các đạo diễn đánh giá cao khả năng diễn xuất kết hợp nội tâmvà biểu thị ngôn ngữ hình thể của bà.Còn bàthì xem diễn xuất là một lẽ sống bởi tin rằng khi xem kịch hay phim, khán giả được giải tỏa cảm xúc. Đó là một việc làm rất có ý nghĩa.

Suốt nhiều năm sinh sống tại Pháp, bàhoài niệm ký ức tuổi thơ ở Việt Nam. Để chia sẻ điều đó, bàthành lập đoàn kịch La Granme d’or năm 1989, chuyên dựng các vở kịch lấy từ nhữngtruyện dân gian Việt Nam. Bàtập hợp các nghệ sĩViệt kiều như huyền thoại tuồng cổ Bạch Lê, nghệ sĩTrần Nghĩa Hiệp, Nguyễn Nhất Lý (người sau này về Việt Nam dựng kịch xiếc À ố show) và nhiều nghệ sĩkhác.

Đoàn kịch của bàdựng nhiều vở từ dân gian Việt Nam, trong đó có: Le sonye de Nam Kha, Anfil de l’eau, Le mat du Tet. Các vở diễn này thu hút lượng khán giả Việt cũng như Pháp rất đông. Đoàn kịch của bàhoạt động suốt 10 năm,được công chúng ủng hộ. Về sau, docác thành viên chủ chốt theo đuổi dự án riêng, đoàntạm dừng hoạt động.Dẫu vậy máu nghệ thuật vẫn cuộn chảy trong huyết quản của bà. Bàtham gia các vởdiễn của nhữngđoàn kịch do người Pháp quản lý. Nhằm mởrộng hoạt động nghệ thuật, bàthành lập LeSalon des arts tại Paris từ 1999- 2015. Thời điểm này, không gian nghệ thuật của bàdùng để trình diễn kịch nghệ, triển lãm tranhảnh nghệ thuật....

Không gian nghệ thuật này chính là điểm hẹn của nhiều nghệ sĩtên tuổi của Pháp. Tại đây, bàgặp nữ đạo diễn Caroline Guiela Nguyễn, người đã từng xem bàdiễn trước đó. Nữ đạo diễn này đánh giá cao tài năng của bànên đã mời vào vở Mon grand amouer.

Nghệ sĩMỹ Châu và các diễn viên tham gia vở kịch Saigon của nữ đạo diễn Caroline Guiela Nguyen

Đây là vở kịch theo phong cách thể nghiệm đương đại rất độc đáo. Cả vở diễn chỉ có 2 diễn viên gồm 1 nam, 1 nữ. Đây là hai người yêu nhau nhưng họ quyết định chia tay nhau. Họ phải diễn thật đạt cảm xúc vừa yêu thương, vừa muốn lìa bỏ nhau. Điều đặc biệt, nữdạo diễn dựng sân khấu mà khán giả và diễn viên gần như ở chung trong bối cảnh của một căn phòng chung cư. Khán giả ngồi gần sát diễn viên, yên lặng xem họ diễn.

Chính vì thế, diễn viên phải diễn thật tập trung và xuất thần. Vở diễn tạo tiếng vang rất lớn cho dù mỗi suất diễn chỉ bán 20 vé cho khán giả. Tài năng của Nguyễn Thị Mỹ Châu được công chúng tán thưởng.

Sống nội tâm và không màng danh vọng

Từ vở kịch đầu tiên, Caroline Guiela Nguyen đã mời bàtham gia vai bà mẹ Việt Nam có nhiều xung đột cảm xúc với đứa con trai lai Pháp trong kịch Saigon đang thành công lớn. Đây là vai diễn khó, đòi hỏi bản lĩnh của diễn viên. Bàđã làm tốt hơn cả mong đợi.

Từ thành công này, tên tuổi bàcàng được công chúng biết đến nhiều hơn. Nhưng bàkhông quan tâm điều đó. Bà thấy được niềm vui từ bên trong tâm hồn mình chứ không phải niềm vui từ danh tiếng. Bàvui hơn khi thấy được nụ cười và nước mắt của khán giả trong mỗi lầndiễn xuất. Bà biết họ đang hạnh phúc.

Bài và ảnh: Huy Nguyễn