Đấy là một cô gái miền Tây điển hình, da trắng, tóc dài, mũi dọc dừa, răng đều tăm tắp, má lúm đồng tiền. Xinh xắn, nữ tính. Và ngây ngô. 16 tuổi, cô có bầu với bạn học cùng lớp.
1. Hai gia đình làm đám cưới. 19 tuổi, cô ly dị chồng, gửi con bé lại cho bà ngoại trông, cô lên Sài Gòn tìm cơ hội đổi đời. Gần 10 năm trời lăn lộn ở đất phồn hoa đô hội, giờ cô có thêm 1 đứa con nữa, có căn nhà nho nhỏ, đón ba mẹ lên phụng dưỡng, cho em gái đi học đại học.
Và cô là vợ bé người ta. Đấy là một cuộc đời có thật mà tôi biết. Cũng là một câu chuyện điển hình ở miền Tây, và ở Sài Gòn. Tôi có lần về miền Tây, làm một cái phóng sự kiểu thân phận, để kiếm suất học bổng 10 triệu của 1 ngân hàng, cho cô học trò nghèo học giỏi. Bỏ ô tô ngồi sau xe máy, mà đi qua mười mấy cây cầu băng qua kênh rạch, mới đến được nhà con bé, mà phải gọi đúng là cái lều. Hai chị em đang tuổi ăn tuổi lớn, mà đến bữa chỉ có lưng cơm trắng, ăn với đậu rồng luộc chấm mắm. Nhà nghèo đến rách bươm rách bả, có đôi dép nhựa, sáng con chị đi học về rút ra, chiều bé em xỏ vào đến lớp. Còn ở nhà, ra ruộng, thì đi chân đất. Con bé mắt sáng, mặt trái xoan, nhìn tôi cười lấp lánh. 10 triệu, không biết sẽ được dùng mấy phần cho nó mua sách mua vở, và mấy phần để mẹ nó đóng hụi, ba nó mua đồ nhậu sương sương.
2. Miền Tây là như thế. Nghèo, và quẩn quanh. Tôi đã cầm những lá đơn của người nông dân xin đất. Xin, chứ không dám thưa kiện. Họ nói sao, viết vậy. Kính gửi Nhà nước, Lảnh đạo cấp cao ở Thủ đô Hà Nội. Tui là Lê Văn Bé, mần đơn nầy kính xin được chình bài về diệc như sao... Tôi đã từng nhìn bao nhiêu trai tráng miền Tây, tóc vàng hoe vì nhuộm nước oxy già, người xăm trổ bởi những thợ vườn với tiền công rẻ mạt, những con rồng con phượng xấu như bài tập vẽ của trẻ mẫu giáo, những dòng chữ Ân Nghĩa Xinh Thành. Hậng Đời Đen Bạc. Họ ngồi trước cổng nhà máy xát gạo, hút thuốc lá rẻ tiền, chửi lộn, và quần quật khuân gạo, lưng nhẫy mồ hôi, để đổi lấy bữa nhậu cuối buổi chiều. Và tôi đã gặp biết bao nhiêu cô gái miền Tây lang bạt khắp hang cùng ngõ hẻm trên đất nước này. Sài Gòn. Hà Nội. Đà Nẵng. Hội An. Thậm chí ở 1 cái suối nước nóng bé tí teo của 1 huyện miền núi tỉnh Nghệ An, cũng có vài cô gái miền Tây tới làm nghề mát-xa đấm bóp.
Họ na ná nhau. Trẻ trung. Tươi tắn. Ngọt ngào. Với những câu chuyện y chang nhau, về một miệt nghèo, nhà đông con, đàn ông thì chán lắm, mà lấy chồng Đời Lon thì biết sống chết ra sao. Em làm ráng ít năm, kiếm lưng dốn dìa mở tiệm may, lấy chồng đỡ cực anh à. Ừ thì nghe thế biết thế. Chứ cô nào cũng như thế, thì giờ cả miền Tây hẳn là toàn tiệm làm đầu với hiệu may rồi. .
3. Hồi tối, mới đi xem “Vòng eo 56” về. Tôi hỏi bạn gái, một cô cũng khá là eo ót, “Eo 56 là nhỏ hả em?”. - Là rất nhỏ anh ạ, rất là nhỏ đấy. Ừ thì công nhận, cái eo của Ngọc Trinh trong phim rất là nhỏ, thân hình cô ấy rất đẹp, là mơ ước của nhiều người, cả đàn ông lẫn phụ nữ. Nhưng cái câu chuyện phim, nó đáng suy nghĩ hơn 1 cái vòng eo. Xem phim, tôi thấy miền Tây và những phận người cơ cực ở đấy hiện lên rõ nét. Chân thực. Những cô gái đẹp, những người cha nghèo. Xem phim, tôi thấy Sài Gòn với sự lạnh lùng tàn nhẫn hiện lên rõ nét.
Những đại gia, những tú ông tú bà, những cuộc ngã giá và những cay đắng. Nhưng xem đến nửa phim, tôi không thấy sự thật nữa, tôi không thấy kết cuộc trần trụi mà những quán bida, những tiệm nhảy, những quán bia ôm vẫn ngày vo tròn bóp bẹp ném vào thùng rác. Trinh kể cuộc đời Trinh à? Vậy thì chắc chắn là Trinh chưa kể hết. Trinh nhờ Đãng kể theo cách khôn ngoan. Nhấn mạnh phần cơ cực, tôn vinh phần ngây thơ, và đơn giản hóa như trò đùa với phần danh vọng. Chỉ cần cứ ngây thơ, chỉ cần kiên quyết giữ mình, chỉ cần khóc và chỉ cần đẹp, thì sẽ có một đại gia quỳ xuống xỏ giày ngàn đô và mua nhà mua xe cho em hay sao? Nghĩa là, giữa bầy sói này, em chỉ cần làm cừu, thì em sẽ là con cừu yên lành hạnh phúc gặm cỏ non uống mật ong hay sao? Nghĩa là, thơ dân gian Bút Tre đúng hả Trinh, rằng “Con nai vàng ngơ ngác/ Đạp chết bác thợ săn”, hả Trinh? Chuyện phim, kể vắn tắt trong 1 câu sẽ là: Ngày nảy ngày nay, có một cô gái rất đẹp nhưng nhà nghèo ở miền Tây lên Sài Gòn lập nghiệp, về sau có đại gia đưa cô về thăm nhà bằng xe hơi xong họ chia tay.
4. Nhưng mà Trinh ơi, Đãng ơi, các bạn là những đứa con của nông thôn. Các bạn có thể nói với hàng vạn cô gái trẻ đang khao khát giấc mơ thành thị câu chuyện như vậy sao? Bỏ qua vòng eo nhỏ, bỏ qua những dãy số 0 và bỏ qua những lời tán tụng, tôi chỉ muốn hỏi các bạn vậy thôi: Các bạn nỡ nói với những cô gái mơ thành công chúa rằng, hãy hồn nhiên mà hôn con ếch đi, nó sẽ biến thành hoàng tử, và em sẽ thành bà hoàng. Vậy mà cũng nói được sao?
Phạm Gia Hiền / Duyên dáng Việt Nam