Ngoại trường Mỹ đến Nga, hai bên đồng ý hàn gắn quan hệ

Báo chí Mỹ và quốc tế nhận xét rằng chuyến đi của ông Tillerson diễn ra căng thẳng, sau khi Nga và Mỹ xuất hiện những bất đồng mới xung quanh vai trò của Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong các cuộc đàm phán hòa bình Syria. Vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng khiến người Nga “nóng mắt” khi ra lệnh phóng 59 quả tên lửa hành trình Tomahawk vào một căn cứ quân sự ở Syria nhằm vào quân đội Syria – phe mà Nga đang ủng hộ.

Phía Nga đã gây sức ép lớn đối với ông Tillerson, nhưng thực tế có dấu hiệu cho thấy Matxcơva không từ bỏ ý muốn cải thiện quan hệ với chính quyền của ông Trump, Reuters nhận xét.

Phát biểu trong buổi họp báo chung sau chuyến thăm cùng Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm 12-4, ông Tillerson thừa nhận: “Niềm tin giữa hai nước đang ở mức độ thấp. Hai cường quốc hạt nhân quan trọng nhất thế giới không thể tồn tại kiểu quan hệ này được”.

Trong khi đó ông Lavrov, mặc dù được cho đã tận dụng những phát biểu vừa qua để chỉ trích Mỹ về hành động của Washington ở Syria. Dù cũng khẳng định không hề đặt hết niềm tin vào al-Assad hay một cá nhân nào khác, đồng thời cam kết mở cửa cho các tiến trình đàm phán, nhưng Lavrov cho rằng việc lật đổ al-Assad không phải lựa chọn đúng.

Ông Lavrov nói: “Hôm nay chúng tôi đã thảo luận về al-Assad. Tôi không hề nhớ về bất kỳ một ví dụ tích cực nào về việc làm thế nào một nhà độc tài bị lật đổ mà mọi thứ có thể tốt đẹp sau đó”.

Tuần trước, vụ phóng tên lửa của Lầu Năm Góc lấy lý do rằng quân đội Syria của chính quyền al-Assad sử dụng vũ khí hóa học. Tuy nhiên hôm 12-4, ông Lavrov nhắc lại lập trường của Nga rằng Mỹ nên đưa ra bằng chứng xác thực về cáo buộc ấy, và kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra quốc tế để xác định ai là người có lỗi và chuyện gì thực sự đã xảy ra.

Đáp lại, ông Tillerson nói Mỹ tin rằng quân đội Syria đứng sau các vụ tấn công bằng vũ khí hóa học, song cũng nói “không có thông tin xác nhận” về việc người Nga tiếp tay trong trường hợp này.

Căng thẳng Nga – Mỹ trước chuyến đi của ông Tillerson dẫn tới việc Điện Kremlin từng tuyên bố chưa hề có kế hoạch về một cuộc gặp gỡ giữa Ngoại trưởng Mỹ với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở dịp này. Tuy vậy theo thông tin từ truyền thông Mỹ, ông Tillerson đã gặp ông Putin.

Trong một động thái tích cực, ông Lavrov nói rằng Tổng thống Putin đồng ý tái lập một thỏa thuận về an toàn trên không giữa Nga và Mỹ tại Syria, vốn trước đó bị phía Nga tạm dừng sau khi Mỹ tấn công vào căn cứ không quân của Syria. Theo lời Viktor Ozerov, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng thuộc Thượng viện Nga nói với hãng tin RIA, thỏa thuận tái lập này có hiệu quả ngay lập tức.