Mỹ và EU cảnh báo Malaysia về rủi ro an ninh nếu cho Huawei xây dựng mạng 5G

Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã cảnh báo Malaysia về những rủi ro với an ninh quốc gia và đầu tư nước ngoài khi chính phủ hoàn tất việc đánh giá triển khai 5G, có thể cho phép Huawei (Trung Quốc) đấu thầu xây dựng hạ tầng viễn thông ở nước Đông Nam Á này.

Các đại sứ EU và Mỹ tại Malaysia đã viết thư cho chính phủ Malaysia vào tháng 4 sau khi quốc gia Đông Nam Á quyết định xem xét lại việc trao cho Ericsson (Thụy Điển) hợp đồng xây dựng mạng 5G trị giá 11 tỉ ringgit (2,5 tỉ USD), tờ Financial Times đưa tin hôm 2.5.

Việc đánh giá mạng 5G đã trở thành thử thách để xem chính phủ mới của Thủ tướng Malaysia - Anwar Ibrahim có thể mang lại sự ổn định sau nhiều năm hỗn loạn chính trị và khả năng đối phó việc cân bằng quan hệ với phương Tây và Trung Quốc.

Huawei, nhà sản xuất thiết bị Trung Quốc bị Mỹ đưa vào danh sách đen, đã vận động hành lang rất nhiều để có được một cơ hội khác trong vai trò xây dựng mạng lưới 5G của Malaysia.

Brian McFeeters, Đại sứ Mỹ tại Malaysia, đã cảnh báo về “rủi ro an ninh quốc gia” trừ khi quốc gia Đông Nam Á giữ nguyên kế hoạch triển khai 5G ban đầu.

“Các quan chức cấp cao ở Mỹ đồng ý với quan điểm của tôi rằng việc đảo lộn mô hình hiện có sẽ làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các ngành công nghiệp mới, cản trở sự phát triển 5G ở Malaysia và làm tổn hại đến hình ảnh thân thiện với doanh nghiệp của Malaysia trên trường quốc tế.

Mỹ cùng các quốc gia khác ưu tiên quá trình đánh giá công bằng và minh bạch cũng như tính toàn vẹn của hợp đồng, giống như cộng đồng kinh doanh quốc tế. Việc cho phép các nhà cung cấp không đáng tin cậy tham gia bất kỳ phần nào của mạng cũng đặt cơ sở hạ tầng Malaysia trong tình trạng rủi ro về an ninh quốc gia”, ông Brian McFeeters cho biết trong bức thư mà Financial Times đọc được.

Michalis Rokas, Đại sứ kiêm trưởng phái đoàn EU tại Malaysia, cho biết bất kỳ thay đổi nào cũng “có thể tác động tiêu cực và đáng kể đến các điều khoản hợp đồng đã thỏa thuận tại thời điểm khởi động đấu thầu mở”. Ông lưu ý rằng EU đã đầu tư hơn 25 tỉ euro vào Malaysia và các công ty châu Âu “đánh giá cao hướng dẫn chính sách rõ ràng”.

“Bất kỳ thay đổi nào sẽ không chỉ tác động đến nhà thầu được chọn mà còn có khả năng ảnh hưởng rộng rãi hơn đến sức hấp dẫn của Malaysia với tư cách là điểm đến kinh doanh cho các nhà đầu tư EU, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao dựa vào các nhà cung cấp 5G đáng tin cậy”, Michalis Rokas viết.

Thỏa thuận với Ericsson đã cho phép Malaysia triển khai một mạng duy nhất do chính phủ sở hữu mà các chuyên gia cho rằng có nghĩa chi phí thấp hơn và triển khai nhanh hơn. Ở các quốc gia khác, chính phủ thường bán đấu giá phổ tần cho các nhà khai thác di động để xây dựng mạng của riêng họ.

Malaysia, một trong những quốc gia triển khai 5G chậm nhất trong khu vực Đông Nam Á, đã hứa hẹn sẽ phủ sóng 80% dân số vào cuối năm 2023. Con số này đến nay đã vượt quá 50%, chính phủ Malaysia thông báo.

Một kết quả có thể xảy ra của việc xem xét là Malaysia sẽ giới thiệu mạng 5G thứ hai từ năm 2024, hai người quen thuộc với các cuộc thảo luận cho biết. Từng bị Ericsson vượt qua trong quá trình đấu thầu công khai ở Malaysia, Huawei cùng Nokia (Phần Lan) đã vận động hành lang rất nhiều để có vai trò trong mạng lưới 5G tại đây, nguồn tin cho biết.

Không rõ chính xác việc tạo ra mạng 5G thứ hai sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thỏa thuận hiện có, nhưng các chuyên gia đã cảnh báo rằng nó có thể làm tăng chi phí và tạo ra sự kém hiệu quả.

“Thông điệp ngoại giao này khá bất thường. Đó không chỉ là một lời cảnh báo, mà cả hai đại sứ đều nói rằng họ muốn thảo luận thêm về vấn đề này. Sự bất an đang ngày càng gia tăng cả trong nước và quốc tế về việc xem xét này”, theo một người quen thuộc với luật viễn thông và tham gia vào các cuộc thảo luận.

Ericsson và Đại sứ quán Mỹ ở Malaysia từ chối bình luận. Huawei, đại diện của EU và Bộ truyền thông Malaysia đã không trả lời khi được hỏi về vấn đề trên.

Huawei vừa báo cáo mức tăng trưởng doanh thu không đáng kể trong quý 1/2023 khi công ty có trụ sở tại thành phố Thâm Quyến (Trung Quốc) tiếp tục mở rộng sang các lĩnh vực kinh doanh mới để vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Hôm 28.4, Huawei thông báo tạo ra doanh thu 132,1 tỉ nhân dân tệ (20 tỉ USD) trong quý 1/2023, tăng nhẹ 0,8% so với 131 tỉ nhân dân tệ cùng kỳ năm 2022. Sự tăng trưởng nhỏ trong doanh số quý 1/2023 gần như tương đương với kết quả hoạt động của Huawei trong năm 2022, khi doanh thu cả năm chỉ tăng 0,9% (đạt 642,3 tỉ nhân dân tệ).

Dù vẫn là công ty tư nhân nhưng Huawei đã tự nguyện tiết lộ dữ liệu tài chính quan trọng một cách thường xuyên, cho phép thế giới bên ngoài đánh giá sức khỏe tài chính và kinh doanh của họ.

Sau khi các lệnh trừng phạt từ Mỹ giáng đòn nặng nề vào lợi nhuận bằng cách cắt đứt công ty khỏi các chip và thiết bị tiên tiến của Mỹ, Huawei phải vật lộn để duy trì tốc độ tăng trưởng kinh doanh. Biên lợi nhuận ròng của Huawei trong quý 1/2023 đã giảm 2 điểm % so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt mức 2,3% trong quý 1/2023.

Huawei cho biết đã đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và phát triển trong giai đoạn này.

Lợi nhuận ròng của Huawei đã giảm xuống còn 35,6 tỉ nhân dân tệ trong năm 2022, chỉ bằng 1/3 so với mức 113,7 tỉ nhân dân tệ của năm 2021 khi công ty có tăng trưởng lợi nhuận nhờ việc bán đơn vị smartphone giá rẻ của mình là Honor.

“Biên lợi nhuận đang ở mức thấp lịch sử với Huawei do doanh thu giảm và chi phí R&D (nghiên cứu & phát triển) tăng”, bà Mạnh Vãn Chu, Giám đốc Tài chính Huawei, cho biết tại cuộc họp báo cáo thường niên của công ty được tổ chức tại khuôn viên Thâm Quyến hôm 31.3.

Mạnh Vãn Chu phải đối mặt với trận chiến khó khăn trong việc tìm kiếm sự tăng trưởng mới cho gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc khi đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên hàng đầu vào ngày 31.3. Bà phải lèo lái Huawei vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ và tìm kiếm nguồn doanh thu mới, khi thu nhập của công ty từ mảng kinh doanh smartphone một thời sinh lãi đã giảm đáng kể.

Dù vậy, Mạnh Vãn Chu nói hệ thống kế vị của Huawei không tập trung vào một cá nhân. “Chúng tôi sẽ không đặt niềm tin của công ty vào một cá nhân. Các quy tắc quản trị đã nêu rõ vai trò và trách nhiệm, lịch trình của chủ tịch luân phiên và tôi sẽ tuân theo các quy tắc đó”, bà cho hay.

Mạnh Vãn Chu nói thêm: “Là một công ty, chúng tôi không có khả năng thay đổi địa chính trị hay môi trường, mà chỉ có thể thích nghi với môi trường đó”.

Huawei vẫn đang cố gắng điều chỉnh hoạt động sản xuất smartphone và thiết bị mạng viễn thông của mình cho phù hợp với các hạn chế thương mại “bình thường mới” bị Mỹ siết chặt vào năm 2020. Các biện pháp trừng phạt bao gồm ngăn quyền tiếp cận của Huawei với chất bán dẫn tiên tiến được phát triển hoặc sản xuất bằng công nghệ của Mỹ từ bất kỳ đâu.

Trong lĩnh vực thiết kế chip, đơn vị chip HiSilicon nội bộ của Huawei từng dẫn đầu tại Trung Quốc trước khi bị Mỹ trừng phạt. Huawei tuyên bố “về cơ bản đã đạt được khả năng phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử (EDA) trong nước” cho các chip trên quy trình 14 nanomet mà không cung cấp thông tin chi tiết. Công ty dự kiến sẽ hoàn thành việc thử nghiệm các công cụ thiết kế này vào năm 2023.

Vào tháng 12.2022, một báo cáo của hãng nghiên cứu Counterpoint Research cho rằng Huawei đã hết chất bán dẫn tiên tiến được thiết kế nội bộ cho các smartphone của mình vào quý 3/2022, sau khi các lệnh trừng phạt thương mại từ Mỹ làm gián đoạn khả năng tiếp cận của công ty với các chip mới.