Mỹ trừng phạt nặng Trung Quốc vì chuyện Hồng Kông

“Hôm nay tôi ký ban hành luật, cùng một sắc lệnh để buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm vì những gì họ đã làm với người dân Hồng Kông. Nay không còn đặc quyền, không quy chế thương mại đặc biệt, không xuất khẩu công nghệ nhạy cảm. Hồng Kông giờ đây sẽ bị đối xử như đại lục”, Tổng thống Trump phát biểu tại Nhà Trắng.

Sắc lệnh hành pháp chỉ đạo giới chức Mỹ thu hồi giấy phép miễn trừ cho hoạt động xuất khẩu sang Hồng Kông, ngừng áp dụng đối xử riêng với người mang hộ chiếu Hồng Kông. Vào cuối tháng 5 vừa qua, nhà lãnh đạo Washington từng tuyên bố loại bỏ quy chế hải quan và đi lại đặc biệt mà đặc khu được hưởng bấy lâu nay.

Không lâu sau lúc Tổng thống Trump thông báo động thái trên, phía Bộ Ngoại giao Trung Quốc lập tức lên tiếng phản đối: “Hồng Kông hoàn toàn là chuyện nội bộ của Trung Quốc, không quốc gia nào có quyền can thiệp”. Họ cũng đe dọa trả đũa nhắm vào cá nhân hoặc tổ chức Mỹ.

Luật an ninh chính thức có hiệu lực từ ngày 1.7, giới chuyên gia pháp lý cùng tổ chức đấu tranh nhân quyền đánh giá luật sẽ bóp nghẹt tự do dân sự và tự do ngôn luận tại Hồng Kông.

Cùng với nhiều nước phương Tây khác, Mỹ lên án luật an ninh làm tổn hại mức độ tự trị dành cho đặc khu quy định trong Tuyên bố chung Trung - Anh năm 1984.

Hồng Kông vốn nổi tiếng với vị thế trung tâm tài chính hàng đầu, nền kinh tế tự do cùng chế độ thuế cạnh tranh thu hút nhiều công ty đa quốc gia đến làm ăn.

Nhiều năm qua họ hưởng lợi từ quan hệ thương mại đặc biệt với Mỹ: độc lập về hải quan với Trung Quốc, có hải cảng tự do đảm bảo hàng hóa xuất nhập khẩu không chịu thuế - biến nơi đây thành trung tâm thương mại toàn cầu.

Năm 2018 Hồng Kông có khối lượng giao thương cao thứ 7 thế giới (tổng giá trị đạt 1.200 tỉ USD). Phần lớn hàng hóa chuyển qua hoặc xuất phát từ Trung Quốc đại lục, khoảng 8% hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ và 6% hàng Mỹ nhập vào Trung Quốc đi qua Hồng Kông.

Như vậy, có thể thấy đặc khu đóng vai trò kết nối thị trường Trung Quốc với thế giới. Nhưng nếu quy chế thương mại thay đổi sẽ đe dọa đến vai trò này.

Một khi bị Mỹ đối xử như với Trung Quốc, hàng hóa Hồng Kông phải chịu hàng loạt loại thuế kể cả thuế ban hành lúc hai nước thương chiến.

Mỹ cũng sẽ chịu ảnh hưởng. Nếu Hồng Kông bị đối xử như với Trung Quốc, người tiêu dùng Mỹ phải tốn nhiều tiền hơn cho hàng hóa xuất xứ từ đặc khu này.

Năm 2018 tổng giá trị thương mại Mỹ - Hồng Kông đạt gần 67 tỉ USD, kim ngạch nhập khẩu vào Mỹ là 17 tỉ USD.

Cẩm Bình (theo Reuters, SCMP)