Có thể Mỹ gửi tàu chiến, máy bay đến gần Trường Sa, răn đe Trung Quốc (TQ) đã xây trái phép các công trình trên 7 bãi cạn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, và nhằm bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông.
Một quan chức Mỹ cho biết: Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ashton Carter đề xuất Mỹ gửi tàu chiến, máy bay đến gần Trường Sa, cụ thể là gần các công trình mà TQ đã xây dựng trên quần đảo Trường Sa.
Hành động này sẽ trực tiếp thách thức những nỗ lực của TQ đang muốn bành trướng tầm ảnh hưởng tại khu vực, bằng cách xây dựng ồ ạt các đảo nhân tạo.
Quan chức Mỹ giấu tên cho biết: "Chúng tôi đang xem xét cách làm thế nào, để chứng minh tự do hàng hải ở tại khu vực rất quan trọng đối với thương mại thế giới".
Ông còn nói: bất kỳ phương án nào đều sẽ cần phải có được sự chấp thuận của Nhà Trắng.
Lầu Năm Góc và Nhà Trắng đã không đưa ra bình luận ngay thời điểm này.
Việc đưa tàu chiến và máy bay tới gần quần đảo Trường Sa phù hợp với các hoạt động quân sự "Tự do Hàng Hải" thường xuyên của quân đội Mỹ, vốn được tiến hành từ năm ngoái để thách thức yêu sách hàng hải của 19 quốc gia, gồm cả TQ. Nhật Bản và Mỹ đã lên án TQ vào cuối năm 2013, khi TQ áp đặt Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên vùng biển Hoa Đông.
ADIZ là khu vực mà bất kỳ máy bay nào bay vào đều phải tự trình báo với chính quyền TQ.
Mỹ phản ứng bằng cách cho máy bay ném bom B-52 bay vào ADIZ này để phô trương sức mạnh.
Tại Washington hôm 12.5, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho biết: một hành động khẩn cấp là cần thiết.
Ông nói tại Viện Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế : "Chúng ta đang đảm nhận vị trí mà chúng ta phải làm một cái gì đó một cách nhanh chóng hơn các hoạt động cải tạo và xây dựng, kiểm soát của TQ ở Biển Đông".
Ông cho biết ông đến Mỹ "để xem xét những gì mà liên minh đối tác giữa Mỹ và Philippines có thể thực hiện" để ngăn chặn âm mưu “chiếm càng nhiều Biển Đông càng tốt” của TQ.
Việc cải tạo bao gồm thêm vào các đảo hiện có hoặc tạo ra những đảo mới bằng cách nạo vét đất và cát từ đáy đại dương.
Hình ảnh vệ tinh gần đây đã chỉ ra rằng, từ tháng 3.2014, TQ đã tiến hành công việc cải tạo tại 7 địa điểm trên quần đảo Trường Sa, và đang xây dựng một đường băng trên một hòn đảo nhân tạo, và có thể là sẽ có một đường băng thứ hai trên một đảo khác.
Hình ảnh khác đã cho thấy TQ đang mở rộng một đường băng cho máy bay quân sự về phía bắc quần đảo Hoàng Sa.
Theo hãng tin Reuters báo cáo tuần trước, TQ đã bổ sung thêm khoảng 2.000 mẫu đất ở Biển Đông kể từ đầu năm 2014, theo một ước tính của Mỹ.
Trong tháng Tư, chỉ huy quân đội Mỹ ở châu Á, Đô đốc Samuel Locklear, cho biết TQ có thể triển khai các hệ thống radar và tên lửa tại các tiền đồn này rằng có thể được sử dụng để tạo ra một khu vực cấm xâm nhập
Tháng trước,Reuters đưa tin, rằng quân đội Nhật Bản đang xem xét cùng Mỹ tuần tra hàng hải ở Biển Đông, để phản ứng lại sự theo đuổi ngày càng gay gắt của TQ về chủ quyền lãnh thổ.
Một nguồn tin quân sự Mỹ cho biết: một quyết định để bắt đầu các chuyến bay tuần tra như vậy có thể thúc đẩy Tokyo yêu cầu Philippines cho Nhật sử dụng các căn cứ không quân, điều đó có thể giúp các máy bay thực hiện nhiệm vụ tuần tra trong thời gian dài hơn.
Thảo Hương (Theo Reuters)