Lo sợ gián điệp, Mỹ tính hủy thị thực hàng ngàn sinh viên Trung Quốc

Quyết định này được tờ New York Times công bố hôm 28.5 khi dẫn các nguồn thạo tin, bao gồm một quan chức Mỹ và một người được báo cáo về các cuộc thảo luận nội bộ của chính quyền Tổng thống Donald Trump, cho biết kế hoạch hủy thị thực có thể ảnh hưởng từ 3.000 đến 5.000 sinh viên Trung Quốc và có thể được công bố sớm nhất trong tuần này.

Cụ thể, các sinh viên Trung Quốc bị nghi ngờ có quan hệ với quân đội Trung Quốc sẽ bị hủy thị thực và bị trục xuất khỏi Mỹ. Trong khi những người đã rời khỏi Mỹ sẽ không được phép quay trở lại. Mục đích của động thái này nhằm ngăn chặn hành vi gián điệp và đánh cắp tài sản trí tuệ tại các trường đại học, cao đẳng ở Mỹ mà một số công dân Trung Quốc bị nghi ngờ có liên quan. Việc hủy thị thực cũng sẽ tác động mạnh tới các cơ sở giáo dục tại Mỹ, những nơi vốn đang được hưởng lợi tài chính từ việc sinh viên Trung Quốc đăng ký nhập học.

Theo Reuters, hiện có khoảng 360.000 công dân Trung Quốc theo học tại các trường ở Mỹ hàng năm, mang lại nguồn thu khoảng 14 tỉ USD từ học phí và các khoản phí khác. Động thái hủy thị thực này có thể làm gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang bị kéo vào hoàng loạt bất đồng liên quan tới nhiều vấn đề, bao gồm thương mại, đại dịch COVID-19, Đài Loan, Biển Đông và mới đây nhất là luật an ninh Hồng Kông.

Mặc dù không liên quan trực tiếp tới căng thẳng tại Hồng Kông, quyết định trên được đánh giá là một phần trong chiến dịch gây sức ép tổng thể của Mỹ nhằm vào Trung Quốc mà đã được đẩy mạnh trong thời gian gần đây.

Trong tháng này, Mỹ cũng đã bắt 3 học giả, nhà nghiên cứu với cáo buộc có liên hệ với gián điệp Trung Quốc. Những người này được cho là đã tham gia chương trình "Ngàn nhân tài" của Trung Quốc, vốn tài trợ cho các nhà khoa học để khuyến khích mối quan hệ của họ với chính quyền Bắc Kinh. Chương trình này từ lâu đã được giới chức Mỹ coi là âm mưu của Trung Quốc trong việc cài người truy cập công nghệ nước ngoài hoặc các dữ liệu có giá trị.

Đây là những trường hợp nêu bật "mối đe dọa đang diễn ra liên tục" bởi Trung Quốc bằng cách sử dụng các chương trình tuyển mộ để lôi kéo nhiều học giả và nhà nghiên cứu nhằm mục địch đánh cắp các công trình khoa học và công nghệ của Mỹ. Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) và Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ hiện đang bắt đầu rà soát các trường đại học và cao đẳng để tìm kiếm các học giả đã và đang trở thành đối tượng thu thập thông tin tình báo cho Trung Quốc.

Hoàng Vũ (theo Reuters)