Lễ trao giải Oscar do Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ tổ chức thường niên cho tới nay vẫn là chương trình giải trí đình đám nhất trên sóng truyền hình. Tuy nhiên, nó đang bị thụt lùi so với những gì đang diễn ra hiện nay và có nguy cơ bị chìm vào quên lãng nếu không có bất kỳ thay đổi kịp thời nào.
Năm ngoái, rating của Oscar thấp kỷ lục với 26,5 triệu khán giả Mỹ theo dõi chương trình. Con số này có khuynh hướng giảm dần theo thời gian và đặc biệt giảm mạnh kể từ khi ông Donald Trump lên làm Tổng thống. Nhiều khán giả cho rằng họ tìm đến Hollywood nhằm mục đích giải trí chứ không phải để nghe các diễn viên giàu có và sở hữu mọi đặc quyền bàn luận chính trị. Ví dụ như hai diễn văn nhận giải Quả cầu vàng gây tranh cãi của Meryl Streep và Oprah Winfrey xoay quanh ông Trump và phong trào #MeToo.
Ngoài ra, thời đại Internet cũng cho phép khán giả xem mọi thứ trực tuyến cho nên họ không cần phải dán mắt vào màn ảnh nhỏ để chứng kiến khoảnh khắc diễn viên hay bộ phim yêu thích của mình được vinh danh.
Lord of the Rings: The Return of the King thắng lớn tại Oscar 2004
Tuần trước, tờ Hollywood Reporter đã thực hiện một cuộc khảo sát với sự tham gia của 2.200 người. Câu hỏi duy nhất được đặt ra là: “Bộ phim nào chiến thắng hạng mục ‘Phim hay nhất’ tại lễ trao giải Oscar năm ngoái?”. Kết quả, chỉ có 20% là trả lời đúng The Shape of Water còn 58% hoàn toàn mù tịt. Điều này cũng hoàn toàn dễ hiểu bởi bộ phim của đạo diễn Guillermo del Toro thuộc dạng kén người xem và chỉ thu về 195 triệu USD tiền vé.
Trong lịch sử 90 năm của lễ trao giải Oscar, rating cao thường rơi vào những năm có các bộ phim được lòng khán giả với doanh số phòng thu cao ngất ngưỡng. Điển hình như Titanic vào năm 1998 với 55 triệu khán giả theo dõi. Họ hi vọng câu chuyện của Jack và Rose sẽ chiến thắng mọi hạng mục được đề cử. Trường hợp tương tự cũng diễn ra với Forrest Gump (1995), The Lord of the Rings: The Return of the King (2004) và Avatar (2010).
55 triệu khán giả đã theo dõi lễ trao giải Oscar 1998. Đây là năm phim Titanic mang về 11 tượng vàng
Gần đây, thành công của dòng phim siêu anh hùng đã tạo áp lực lên các thành viên của Viện hàn lâm khiến họ phải nghĩ đến việc thêm một hạng mục mới cho Oscar có tên “Phim nổi tiếng nhất” (Most Popular Flim). Nguyên nhân là do các phim bom tấn thường không đáp ứng đủ yêu cầu để lọt vào hạng mục “Phim hay nhất” mặc dù lợi ích chúng đem lại cho Hollywood là cực kỳ lớn. Thế nhưng quyết định này sau đó đã bị đình lại do vấp phải phản đối. Nhiều người lo ngại Oscar sẽ biến thành một People’s Choice Awards khác.
Black Panther
Năm nay, hạng mục "Phim hay nhất" có đến 3 bộ phim thắng lớn ngoài rạp: Black Panther (doanh thu 1,4 tỉ USD), Bohemien Rhapsody (doanh thu 800 triệu USD) và A Star Is Born (doanh thu 410 triệu USD). Cả ba đều là những tác phẩm xuất sắc nhưng khả năng chiến thắng là không cao do phải cạnh tranh với nhiều bộ phim khác nặng về tính nghệ thuật hơn như Roma hay BlacKkKlansman vốn thường được Viện hàn lâm ưu ái. Mặc dù vậy, đây được xem là một bước đi hợp tình hợp lý.
Rami Malek được dự đoán sẽ chiến thắng hạng mục "Nam chính xuất sắc nhất"
Vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU) đã thống trị phòng vé trong 1 thập niên qua. Chính vì thế, việc Black Panther là bộ phim duy nhất lọt vào danh sách đề cử “Phim hay nhất” không chỉ lôi kéo được lượng fan đông đảo của MCU và truyện tranh mà còn thu hút sự quan tâm của cộng đồng người Mỹ gốc Phi vốn đã lạnh nhạt với Oscar kể từ chiến dịch tẩy chay #OscarSoWhite vào năm 2016. Song song đó, Bohemien Rhapsody và A Star Is Born cũng giúp mang đến một lượng fan hùng hậu không kém của ban nhạc Queen và Lady Gaga.
Điều thú vị là fan của cả 3 bộ phim này hầu hết là giới trẻ - đối tượng không mặn mà lắm với lễ trao giải Oscar bởi nó thường được xem là những gì còn sót lại từ thời kỳ hoàng kim của Hollywood và đại diện cho thế hệ cũ.
Lady Gaga có xứng đáng với đề cử Oscar hay không vẫn là một điều gây tranh cãi nhưng chắc chắn rằng cộng đồng fan của cô sẽ theo dõi suýt xao lễ trao giải Oscar 2019
Black Panther, Bohemien Rhapsody và Lady Gaga có phải là cứu cánh cho rating thảm hại của Oscar hay không thì đến cuối tháng 2 chúng ta mới biết. Tuy nhiên, suy cho cùng thì Oscar là một “gã đàn ông mạ vàng” đã gần 100 tuổi. Liệu đây có phải lúc chúng ta nên bàn luận đến việc cho “ông ta” nghỉ hưu không?
Mai Thảo