Làm sao để đào tạo 5.000 nhân viên kiểm định trong vòng một tuần?

Cuộc khủng hoảng đăng kiểm từ cuối năm 2022, nhiều biện pháp giảm quá tải đã được cơ quan chức năng áp dụng như tăng cường hơn 200 đăng kiểm viên từ lực lượng công an và quân đội sang hỗ trợ và vận động cả các đăng kiểm viên bị khởi tố nhưng được tại ngoại trở lại làm việc. Các trung tâm đăng kiểm phải tăng giờ làm việc, không hạn chế số lượng xe đăng kiểm mỗi ngày và làm việc cả trong dịp nghỉ lễ, thậm chí đến cả ngày 30 Tết Nguyên đán vừa qua. Ngành đăng kiểm còn ứng dụng công nghệ thông qua việc mở cổng đăng ký đặt lịch đăng kiểm qua phần mềm (app) và trang web TTĐK.

Quy trình kiểm định chỉ hết 10 phút nhưng nhân viên kiểm định có thể kéo dài đến 30 phút - Ảnh: Phi Hùng

Một số quy định pháp luật cũng được ban hành như kéo dài chu kỳ kiểm định cho xe không kinh doanh, miễn đăng kiểm lần đầu cho xe mới sản xuất và mới đây nhất là cho phép giãn chu kỳ đăng kiểm tự động đối với xe không kinh doanh. Tuy nhiên, những biện pháp giải quyết mang tính tạm thời, đối phó như vậy đã không mang lại hiệu quả đáng kể. Tình trạng quá tải đăng kiểm vẫn tiếp diễn và ngày càng trầm trọng do số lượng xe đến hạn không đăng kiểm được dồn ứ lại.

Xoay quanh vấn đề đăng kiểm ô tô hiện nay với rất nhiều bất cập chưa thể khắc phục khiến tình trạng quá tải đăng kiểm kéo dài, kỹ sư - chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng đã chia sẻ với Một Thế Giới một số giải pháp về khía cạnh đào tạo nhân viên kiểm định.

Theo ông Nguyễn Minh Đồng, ở nhiều nước trên thế giới những nhân viên làm việc tại Cục đăng kiểm không cần phải có trình độ cao mới có thể làm công việc này. Vấn đề đào tạo có thể tổ chức tại trường cao đẳng, trung cấp, cơ sở gara ô tô, tiệm sửa xe… không nhất thiết phải ở trường đại học như hiện nay. Sau khi học 1 khoá ngắn hạn, họ được cấp chứng chỉ là có thể hành nghề. Bên cạnh đó, có thể đào tạo tại những trung tâm dạy nghề, học phí không cao nhưng học viên ra có thể làm việc được.

Ông Đồng đưa ra dẫn chứng cụ thể, muốn thiết kế hay sản xuất cái lốp xe về kỹ thuật hay chuyên môn là khó, nhưng để kiểm tra 1 lốp xe có mòn có còn gai hay không thì ai làm cũng được. Một người có trình độ lớp 9 cũng có thể kiểm tra nhận định được độ mòn của lốp xe. Muốn thiết kế 1 cái vô lăng, hệ thống lái thì cần chuyên gia nhưng để kiểm tra tay lái có bị lỏng hay không chỉ cần lắc qua lắc lại nếu người đó biết thế nào là dung sai đều có thể kiểm tra được. Hay để kiểm tra gầm xe có bị rỉ sét hay không thì ai nhìn cũng thấy, kiểm tra khí thải chỉ cần người đó biết sử dụng máy tính thì có thể lấy thông tin từ trong hệ thống vì tất cả đều tự động.

“Cái vòng tua tốt nhất cho khí thải nó nằm ở mốc 2.200-2.600 vòng tua trong 1 phút, ở xe chạy bằng dầu thì vòng tua nằm ở 1.600-1.800 là khí thải ít nhất. Khi đo khí thải, chỉ cần nhập mẫu xe vào hệ thống rồi đạp ga, hệ thống sẽ tự đo khí thải. Nếu nhân viên kiểm định muốn cho trượt thì cực dễ, chỉ cần đạp ga hơn vòng tua cho phép, vì đạp vòng tua lên cao xe sẽ mất nhiều nguyên liệu cháy… đạp đúng tiêu chuẩn hay thấp hơn thì đậu. Do đó, việc trượt hay đậu hoàn toàn có thể phụ thuộc vào “mẹo” của nhân viên kiểm định, nên tiêu cực có thể phát sinh từ đây”, ông Đồng khẳng định.

Những kiểm định viên không phải là người thiết kế ra chiếc xe mà chỉ cần kiểm định đúng hay sai, xe đạt tiêu chuẩn hay không. Để tào tạo được nhân viên kiểm định nhanh chỉ cần quay những video, clip… hướng dẫn họ, những người có trình độ thợ máy là có thể làm được trong vòng 1 ngày và quy trình kiểm định chỉ hết 10 phút. Như vậy, ông Đồng cho rằng chỉ cần đúng một tuần là có thể đào tạo được 5.000 nhân viên kiểm định.

Về vấn đề giãn cách thời gian đăng kiểm, ngay từ đầu Bộ GTVT đề xuất thời hạn đăng kiểm ô tô trong 15 ngày, ông Đồng cho là quá ngắn, chứng tỏ đề xuất của người không am hiểu về toán học cơ bản. Ô tô, xe tải không chỉ để đi lại mà còn là phương tiện làm ăn, phục vụ cho công việc hàng ngày của mỗi cá nhân, gia đình. Vì vậy, nếu đã cho phép các phương tiện quá hạn đăng kiểm trong vòng 15 ngày được phép di chuyển đến các đơn vị đăng kiểm để thực hiện kiểm định thì không nên kèm theo không được chở người, hàng hóa, kinh doanh vận tải.

Thực tế, các tài xế, chủ phương tiện vẫn chấp hành các quy định đăng kiểm, trong khi việc ùn ứ gây bất tiện như hiện nay một phần xuất phát từ sai phạm của các trung tâm đăng kiểm. Bên cạnh đó, không phải tài xế nào cũng biết sử dụng internet hay có 4G để có thể cập nhật thông tin trên đường đi. Theo đó, việc ngừng hoạt động của doanh nghiệp làm ảnh hưởng tới kinh tế nói chung là trách nhiệm của Cục Đăng kiểm và Bộ GTVT.

Ông Đồng cho rằng, việc kiểm định hiện nay mất thời gian mà không đem lại lợi ích cho xã hội, tình trạng ùn tắc đăng kiểm kéo dài đang ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến các doanh nghiệp kinh doanh vận tải, đặc biệt là hàng hóa. Chủ phương tiện đặt lịch hẹn đăng kiểm phải chờ trên dưới 1 tháng, chưa kể nhiều trường hợp phương tiện đăng kiểm không đạt phải quay lại lần 2 càng kéo dài thời gian, làm đình trệ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này làm ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của doanh nghiệp nói riêng, nhà nước nói chung.

Chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng nêu ý tưởng, chỉ cần Bộ GTVT đưa ra công văn xe tự động thời hạn giãn cách 6 tháng, thì khi cảnh sát giao thông kiểm tra trên đường có thể nhìn tem dán trên xe là biết xe này nằm trong chu trình giãn cách hay không, không cần thiết phải rườm rà, phức tạp, tốn kém thiết kế cái app như hiện nay. Nên đưa ra phương án thật đơn giản để các tài xế dễ thực hiện.