‘Kinh tế ly hôn’ tại Trung Quốc

Là nhiếp ảnh gia ảnh cưới, sinh kế của cô Tan Mengmeng phụ thuộc rất nhiều vào các cặp đôi kết hôn muốn ghi lại khoảnh khắc hạnh phúc trong tình yêu. Nhưng số cặp kết hôn tại Trung Quốc lại giảm dần nên cô phải tận dụng xu hướng số cặp ly hôn ngày càng tăng để có thu nhập.

Ngoài những cặp đôi quyết định tiến tới hôn nhân, giờ đây Tan chụp cả cặp đôi muốn lưu lại kỷ niệm hay thậm chí là niềm vui khi cuộc hôn nhân của họ kết thúc.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê Trung Quốc, số cặp đôi kết hôn của nước này đang trên đà giảm mạnh, từ khoảng 13 triệu năm 2013 xuống dưới 7 triệu năm 2022 - thấp nhất kể từ khi bắt đầu tiến hành thống kê (năm 1985). Năm ngoái chứng kiến mức tăng nhẹ lên 8 triệu cặp nhưng giới chức vẫn rất lo ngại.

Trong khi đó số cặp đôi ly hôn tăng vọt, năm 2019 lên mức kỷ lục 4,7 triệu, cao gấp 4 lần so với 2 thập niên trước. Chính phủ cố gắng đảo ngược xu hướng bằng quy định sau khi nộp đơn, các cặp đôi có 30 ngày làm lành mới chính thức chấm dứt cuộc hôn nhân. Quy định đem lại sự sụt giảm tạm thời, tuy vậy đến năm ngoái số cặp ly hôn lại tăng đến 25%.

Tan quyết định phục vụ cả cặp đôi ly hôn khi thấy hàng dài người chờ bên ngoài văn phòng cơ quan chức năng thực hiện thủ tục. Từ năm ngoái đến nay cô Tan đã chụp cho khoảng 30 cặp quyết định chia tay.

“Đây là công việc kinh doanh tốt. Cả niềm vui lẫn nỗi buồn đều đáng được ghi lại”, Tan chia sẻ.

Thay đổi quan điểm

Quyết định mở rộng đối tượng khách hàng của cô Tan phản ánh quan điểm về hôn nhân ở Trung Quốc có thay đổi. Xã hội nước này vốn coi trọng gia đình đoàn kết và ổn định nên trong quá khứ ly hôn bị kỳ thị, nhưng giờ đây giới trẻ lại ngại kết hôn, những ai kết hôn rồi tan vỡ đã dễ dàng được chấp nhận hơn trước.

Quan điểm thay đổi đem lại công việc mới cho nhiếp ảnh gia như Tan. Trên mạng xã hội Xiaohongshu giờ đây có không ít hình ảnh cặp đôi ký giấy ly hôn hay tạo dáng với giấy chứng nhận ly hôn của mình. Nhiều công ty khác cũng đem lại dịch vụ tương ứng, chẳng hạn loại bỏ kỷ vật ghi dấu hôn nhân một cách trang trọng.

Nhà nghiên cứu Peng Xiujian (Đại học Victoria) cho biết thời đại đã thay đổi, ngày nay giới trẻ ưu tiên tự do cá nhân và phát triển sự nghiệp. Ý tưởng duy trì một cuộc hôn nhân không hạnh phúc để giữ thể diện hay vì nghĩa vụ không còn hấp dẫn nữa.

Một cặp đôi khách hàng của Tan chọn nhà hàng nơi họ có buổi hẹn hò đầu tiên làm địa điểm chụp. Họ gọi vài món từng ăn cùng trước đây rồi ngồi đối diện bất động. Cuối buổi chụp cả hai đều khóc. Dù còn yêu nhưng người vợ không chịu nổi những cuộc cãi vã với gia đình chồng nữa, còn người chồng quá bận rộn để giúp giải quyết xung đột.

Vài cặp khác ở tình trạng tệ hơn. Người chồng dành gần như toàn bộ thời gian chụp để bấm điện thoại còn người vợ chỉ đành khóc. Người vợ lúc nhận ảnh phát hiện không có nhiều ảnh chụp chồng cũ, Tan không dám nói chính người chồng yêu cầu hạn chế chụp mặt anh. Tan sau đó phát hiện người chồng đặt một nhiếp ảnh gia khác chụp ảnh cưới mới cho mình.

Trong một nhà máy cách thành phố Bắc Kinh gần 100km, Liu Wei cùng đội ngũ nhân viên giúp các cặp tan vỡ tiêu hủy dấu vết hôn nhân. Ảnh cưới bị phun sơn che mặt rồi ném vào máy nghiền cùng nhiều vật kỷ niệm khác. Họ quay phim lại toàn bộ quá trình.

Dịch vụ của Liu - từ 8 đến 28 USD - có nhu cầu cao đến mức công ty của anh làm ăn rất phát đạt. Từ khi mở cửa vào năm 2021 đến nay họ đã tiêu hủy ảnh cưới của khoảng 2.500 cặp đôi.

Nhà kinh tế Gary Ng (ngân hàng đầu tư Natixis) cho biết dù rất khó dự đoán quy mô thị trường cũng như triển vọng tăng trưởng, nhưng số cặp ly hôn tăng cao ở Trung Quốc chắc chắn sinh ra thêm nhiều hoạt động kinh tế liên quan.

Với Tan, cô dự định giữ chân khách chụp ảnh ly hôn bằng chương trình giảm giá 18% nếu họ quay lại với nhau và đặt cô chụp ảnh.