Khám phá các xác ướp động vật hơn 1.000 năm tuổi

Người Ai Cập cổ đại có xu hướng ướp xác động vật từ chim chóc đến cá sấu, sư tử và bọ cánh cứng... Trong khi một số vật nuôi được chôn cùng với chủ nhân thì hàng triệu con vật đã bị giết và ướp xác để hiến tế cho các vị thần.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật chụp ảnh 3D không xâm lấn với độ phân giải cao được gọi là chụp X-ray microCT để tìm hiểu về các xác ướp động vật hơn 1.000 năm tuổi bên dưới lớp vải quấn. Trong báo cáo đăng trên tạp chí Scientific Reports hôm 20.8, nhóm nghiên cứu ở Đại học Swansea (Anh) đã mô tả quá trình xem xét ba xác ướp động vật từ bộ sưu tập ở Trung tâm Ai Cập, bao gồm rắn hổ mang, mèo và chim cắt.

Richard Johnston, giáo sư tại Đại học Swansea và là tác giả của nghiên cứu cho biết: “Sau khi quét các xác ướp động vật bằng kỹ thuật này, chúng tôi đã phát hiện thứ chưa từng thấy trong hàng nghìn năm. Kỹ thuật này hữu ích vì không phá hủy xác ướp và mô tả tương đối chính xác mọi thứ vào thời điểm ướp xác”.

Sau khi quét qua một bó vải vụn hình bầu dục, các nhà nghiên cứu nhận thấy nó chứa một con rắn hổ mang chưa trưởng thành bị gãy xương sống. Cùng với tổn thương đầu của con rắn, nhóm nghiên cứu nói rằng vết tích này phù hợp với giả thuyết người Ai Cập cổ đại đã túm đuôi nó và quật mạnh xuống bề mặt cứng.

Trong khi đó, đầu của con mèo được ướp xác không liền với thân và được vẽ mặt nạ mai táng. Dựa vào kết quả chụp cắt lớp, nhóm nghiên cứu suy đoán nó chưa tới 18 tuần tuổi và đã được thuần hóa. Nhiều khả năng con mèo bị siết chết để có thể đặt phần đầu thẳng hướng với thân. Ngoài ra, hình ảnh chụp xác ướp của con chim cho thấy đó có thể là một con cắt lưng hung nhưng nguyên nhân dẫn tới cái chết của nó vẫn là điều bí ẩn.

Ảnh chụp cắt lớp xác rắn hổ mang -Ảnh:Đại học Swansea

Nhóm nghiên cứu cho biết kết quả chụp cắt lớp cũng làm sáng tỏ cuộc sống của các con vật. Con rắn hổ mang có thận bị vôi hóa, chứng tỏ nó mắc chứng bệnh gút, thường gặp ở rắn hiện đại nuôi nhốt trong điều kiện kém. Theo giáo sư Johnston, độ tuổi nhỏ của con rắn cho thấy nó được nuôi để hiến tế.

Con rắn hổ mang đã được ướp xác trong tình trạng há miệng với một lượng nhỏ chất gọi là natron được đặt bên trong. Đây có thể là bằng chứng về nghi thức gọi là "mở miệng". Răng nanh của rắn hổ mang cũng bị mất. Mặc dù những chiếc răng có thể bị rụng nhưng nhóm nghiên cứu đoán rằng chúng bị nhổ đi để tránh gây thương tích cho người ướp xác.

Giáo sư Johnston cho biết những phát hiện này đã cung cấp thêm nhiều hiểu biết mới về cuộc sống của người Ai Cập cổ đại. “Nó xây dựng bức tranh không chỉ về việc xác ướp như một mẫu vật trong viện bảo tàng, mà còn giúp chúng ta hiểu thêm về cuộc sống tại thời điểm đó”, ông nói.

Salima Ikram, giáo sư Ai Cập học tại Đại học Mỹ ở Cairo nói rằng nghiên cứu này rất thú vị. Tuy nhiên, cô cho rằng không chắc rắn hổ mang là đối tượng của nghi lễ “mở miệng”. “Cho natron và nhựa thông vào miệng có thể là để “vô hiệu hóa” con rắn ở thế giới bên kia”, Salima Ikram nói.