Hungary bất ngờ ‘quay xe’, bật đèn xanh cho việc tài trợ Ukraine?

Theo một số nhà ngoại giao và quan chức châu Âu, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán đang tiến gần hơn đến việc chấp nhận thỏa hiệp để EU viện trợ cho Ukraine. Ông Orbán hồi tháng 12 đã chặn gói tài trợ 4 năm trị giá 50 tỉ euro cho Ukraine – quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá.

Các nhà ngoại giao chia sẻ với Politico rằng, mặc dù hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận chính thức về những nhượng bộ mà Hungary sẽ đưa ra, EU hiện tin tưởng rằng Budapest cuối cùng sẽ đồng ý hỗ trợ Ukraine để đổi lại việc tiếp cận nguồn tiền 30 tỉ euro bị đóng băng từ khối.

Hungary trước đó đề xuất chia tài trợ cho Ukraine thành các đợt hàng năm. Các chuyên gia cho rằng điều này sẽ trao cho Hungary quyền phủ quyết nguồn tài trợ của EU cho Ukraine hàng năm - hoặc ép khối nhượng bộ các yêu sách của Budapest. Nỗ lực này đã bị nhiều quốc gia thành viên EU phản đối.

“Rất khó có khả năng các quốc gia thành viên sẽ chấp nhận một giải pháp mang lại cho Hungary cơ hội đặt điều kiện thường xuyên như vậy”, một nhà ngoại giao EU giấu tên cho biết.

Một quan chức EU chỉ ra rằng một thỏa hiệp tiềm năng có thể liên quan đến việc EU hoàn trả cho Hungary các khoản tài trợ bằng tiền mặt hậu đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, nếu Hungary tiếp tục chặn gói viện trợ cho Ukraine, các thành viên EU có thể kêu gọi áp dụng Điều 7 nhằm đình chỉ quyền biểu quyết của Hungary trong Hội đồng châu Âu.

Bên cạnh đó, EU cũng có thể từ bỏ nguyên tắc đồng thuận để chuyển sang cách ra quyết định dựa trên số phiếu đa số, việc này sẽ đồng nghĩa một số nước bị bỏ lại phía sau, khiến quyền phủ quyết của Hungary không còn tác dụng.

Vì sao Hungary một mực từ chối viện trợ Ukraine?

Các chuyên gia nhận định, việc Hungary phản đối viện trợ Ukraine cũng như việc kết nạp quốc gia này vào EU xuất phát từ mâu thuẫn giữa Budapest và EU.

Căng thẳng về nhân quyền và pháp quyền dẫn tới việc EU quyết định đóng băng hơn 30 tỉ euro trong quy tắc gắn kết và phục hồi vốn sẽ gửi cho Hungary. Khối yêu cầu Hungary phải đáp ứng các tiêu chuẩn, thực hiện cải cách nhằm khôi phục việc tiếp cận số tiền này. Hungary được cho là dùng Ukraine như một “con tin” để EU phải giải phóng số tiền 30 tỉ euro đang “đóng băng”.

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán cũng phản đối các nước EU nên lấy tiền của quốc gia mình để viện trợ Ukraine, thay vì sử dụng nguồn quỹ chung của EU. Cũng như Hungary, Ukraine bị EU yêu cầu thực hiện cải cách để gia nhập khối này. Budapest nhấn mạnh Ukraine chưa thể hiện tốt trong vấn đề cải cách, vì vậy đây là lý do Hungary phản đối chuyện khởi động đàm phán cho Ukraine gia nhập.

Brussels hiện nỗ lực tìm giải pháp sau khi Thủ tướng Orbán phủ quyết gói hỗ trợ của EU cho Ukraine vào tháng 12. năm ngoái. Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen và các cố vấn hàng đầu của Hungary vẫn đang cố gắng đàm phán để đạt được một thỏa hiệp cuối cùng.

Trong khi đó, nhu cầu tài trợ của Ukraine đang ngày càng cấp bách giữa lúc sự ủng hộ của Washington cho Kyiv cũng không chắc chắn, trong khi Nga đang tăng cường không kích vào các thành phố của Ukraine.

“Viện trợ tài chính là cần thiết để vượt qua giai đoạn quan trọng của cuộc chiến với một hệ thống tài chính ổn định và tập trung mọi nguồn lực nội bộ có thể vào quốc phòng. Năng lực tài chính của chúng tôi hạn chế hơn nhiều so với ở Nga. Vì vậy, sự hỗ trợ là rất quan trọng để cân bằng cơ hội của chúng tôi”, Bộ Tài chính Ukraine viết trong một tuyên bố.