Hơn 500km đường bộ cao tốc cho ĐBSCL đang dần trở thành hiện thực

Nhiều dự án giao thông ở ĐBSCL đang được triển khai

Theo báo cáo của Bộ GTVT, hiện nay khu vực ĐBSCL đang triển khai 9 dự án giao thông quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT với tổng vốn đầu tư khoảng 106.000 tỉ đồng. Theo yêu cầu của Quốc hội, Chính phủ, 2 dự án phải cơ bản hoàn thành năm 2025 gồm: Dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông, đoạn Cần Thơ - Cà Mau; dự án đường Hồ Chí Minh các đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận. Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026, đưa vào khai thác sử dụng năm 2027. Các dự án gặp khó khăn, nguyên nhân chủ yếu là công suất khai thác, cung ứng nguồn vật liệu cát đắp cho các dự án và đá dăm chưa đáp ứng yêu cầu…

Về công tác bố trí vốn và giải ngân các dự án, tiến độ giải ngân vốn năm 2024 của các dự án cơ bản đáp ứng yêu cầu (đạt từ 75 - 98%), riêng 2 dự án thành phần 3 và 4 thuộc dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng còn thấp hơn so với mặt bằng chung. Về công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), các dự án giao thông ở ĐBSCL đạt trung bình hơn 90%.

Để bảo đảm nguồn cung vật liệu cát, đáp ứng tiến độ các dự án, căn cứ vào trữ lượng cát của các địa phương trong vùng, kế hoạch triển khai và nhu cầu cát của từng dự án, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) và các địa phương xây dựng phương án để Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu cụ thể cho các địa phương có nguồn cát và điều chuyển nguồn cát giữa các dự án nhằm đáp ứng tiến độ thi công. Đến nay, các địa phương đã xác định được nguồn 72,3 triệu mét khối mặc dù nhu cầu chỉ 65 triệu mét khối.

Tổng nhu cầu đá dăm của các dự án khoảng 7,64 triệu mét khối. Chỉ có An Giang có nguồn nhưng mỏ đá An Giang khai thác đã hết hạn. Để chủ động nguồn đá cho các dự án nhằm đáp ứng tiến độ hoàn thành, Bộ GTVT đề nghị các bộ ngành tạo điều kiện để đơn vị thi công mua từ những tỉnh ngoài ĐBSCL.

Khó khăn về nguồn cát do thủ tục, do quy định, do các mỏ cát trữ lượng không đảm bảo đáp ứng yêu cầu khai thác. Một số mỏ lại vướng những quy định khai thác của Bộ TN-MT. Một số mỏ cát ở Sóc Trăng có trữ lượng lớn nhưng việc cấp phép hạn chế, không đáp ứng yêu cầu về nguồn cát…

Trước thực tế về triển khai các dự án, Bộ GTVT kiến nghị các địa phương có dự án trên địa bàn tập trung nhân lực GPMB để các đơn vị thi công giảm bớt những khó khăn. Ngành điện cũng nên phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương có dự án đi qua để đơn vị thi công thuận lợi trong triển khai thi công dự án.

Về vật liệu xây dựng, các cơ quan chủ quản quyết liệt chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu chủ động trong việc tìm kiếm nguồn vật liệu cát để bù lại phần đang thiếu hụt, đáp ứng tiến độ triển khai các dự án. Về khai thác cát phục vụ cho các dự án, các địa phương có mỏ cát cần sớm phối hợp với Bộ TN-MT tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và cấp phép kịp thời để khai thác cát và đá dăm phục vụ cho thi công các dự án theo tiến độ.

Kết quả rất phấn khởi và hy vọng

Sau khi nghe các ý kiến, kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh phải phát huy quan điểm của trung ương là tăng tốc bứt phá trên tinh thần địa phương quyết thì địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; đã nói là phải làm, không được để các công trình để kéo dài đội vốn gây lãng phí. Thủ tướng mong muốn bí thư, chủ tịch các tỉnh thành, các cơ quan ban ngành vào cuộc tích cực, tự lực tự cường, vướng ở đâu thì tháo gỡ ở đó.

"Nhìn lại, sau thời gian 3 năm từ khi bắt tay nghiên cứu, triển khai các dự án cao tốc vùng ĐBSCL, kết quả bước đầu đến nay cho thấy: Chúng ta đã biến cái không thể thành có thể; từ chỉ có trong ý tưởng đến có các dự án cụ thể, hiện thực; từ không có tiền đến có đủ tiền; từ những cánh đồng lúa bát ngát đến các tuyến cao tốc hiện đại định hình rõ nét, mang lại triển vọng phát triển to lớn cho vùng ĐBSCL", Thủ tướng nói.

Theo quy hoạch được phê duyệt, khu vực ĐBSCL có 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.188km. Thủ tướng nhấn mạnh 6 kết quả nổi bật, trong đó nêu rõ: Đến nay, toàn vùng có 120km đường bộ cao tốc đã được đưa vào khai thác; có 428km đường bộ cao tốc đang triển khai thi công và đang phấn đấu để cơ bản hoàn thành năm 2025; có 215km đang nghiên cứu để chuẩn bị đầu tư. Hướng đến mục tiêu sau 2025, toàn vùng ĐBSCL sẽ có khoảng 548km đường bộ cao tốc được đưa vào khai thác. Đến năm 2030 là 763km.

Chính phủ và các bộ ngành, địa phương đã bố trí được phần lớn nguồn vật liệu san lấp cho các dự án khu vực phía nam với hơn 37 triệu mét khối trong tổng số nhu cầu khoảng 65 triệu mét khối; công tác giải phóng mặt bằng cơ bản đạt tiến độ, trên 90% mặt bằng được bàn giao, nhiều dự án đã hoàn thành 100%; công tác hỗ trợ tái định cư và chăm lo đời sống cho nhân dân được các địa phương chú trọng, thực hiện tốt.

Thủ tướng nhấn mạnh kết cấu hạ tầng chiến lược về giao thông, nhất là hệ thống đường bộ cao tốc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nhanh và bền vững của vùng ĐBSCL. Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành, địa phương tiếp tục tập trung quán triệt 3 quan điểm xuyên suốt là: Giao thông vận tải đi trước mở đường; chỉ bàn làm, không bàn lùi, bảo đảm đúng và vượt tiến độ; bàn để quyết chứ không bàn để đấy. Thủ tướng chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương phải hưởng ứng thiết thực và thực hiện hiệu quả phong trào thi đua “500 ngày đêm cao điểm hoàn thành thắng lợi các dự án đường bộ cao tốc”.

Thủ tướng yêu cầu các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu, đơn vị tư vấn giám sát... tăng cường nhân lực, máy móc thiết bị thi công "vượt nắng, thắng mưa", "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "3 ca, 4 kíp", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", "xuyên lễ, xuyên tết, xuyên ngày nghỉ", "làm việc nào dứt việc đó", "đã cam kết phải thực hiện". Cần chủ động giải quyết ngay tại cơ sở những vướng mắc phát sinh để các dự án giao thông trong vùng ĐBSCL hoàn thành theo kế hoạch.

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ trưởng, trưởng ngành, bí thư và chủ tịch các tỉnh thành ĐBSCL, các chủ đầu tư, BQL dự án, nhà thầu, đơn vị tư vấn tiếp tục nâng cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm, tích cực, chủ động trong triển khai dự án; chủ động điều phối, cung ứng vật liệu đắp nền đường cho các dự án…, đã nỗ lực rồi thì nỗ lực hơn nữa, hoàn thành thắng lợi các mục tiêu đề ra.