'Dự án đường cao tốc Bắc Kinh-Đài Bắc phản ánh kế hoạch về thời gian cầm quyền của ông Tập'

Đó là nhận định của Katsuji Nakazawa, nhà văn và biên tập viên cao cấp của hãng truyền thông Nikkei (Nhật). Từng nhận giải Nhà báo quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014 (giải thưởng vinh danh các nhà báo Nhật Bản vì có những đóng góp lớn trong các vấn đề quốc tế), Katsuji Nakazawa đã dành 7 năm ở Trung Quốc với tư cách là phóng viên và sau đó là trưởng văn phòng ở Trung Quốc của Nikkei.

Theo ông Katsuji Nakazawa, ngày mai (5.3), khi Trung Quốc triệu tập cuộc họp chính trị quan trọng nhất trong năm, kỳ họp thường niên của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc, mọi con mắt sẽ đổ dồn vào cuộc thảo luận về kế hoạch dài hạn bất thường sắp được thông qua. Nó sẽ dẫn đường cho Trung Quốc đến năm 2035.

Các mục tiêu mà Chủ tịch Tập Cận Bình đặt ra cho giai đoạn 15 năm sắp tới sẽ đưa ra manh mối về việc ông dự định nắm quyền trong bao lâu.

Từ quan điểm đó, dự án gây chú ý liên quan đến Đài Loan đã xuất hiện như một phần của kế hoạch năm 2035: Tuyến đường sắt cao tốc và đường cao tốc nối Bắc Kinh với Đài Bắc.

Kế hoạch Mạng lưới Giao thông Toàn diện Quốc gia, do đảng Cộng sản Trung Quốc và Chính phủ Trung Quốc cùng ban hành, cho thấy rõ ràng mạng lưới giao thông vươn qua eo biển Đài Loan đến tận Đài Bắc.

Khi xuất hiện tại cuộc họp báo hôm 1.3 để nói về đề cương, Bộ trưởng Giao thông Lý Tiểu Bằng đã mang theo bản đồ của tuyến đường sắt cao tốc và các mạng lưới khác dự kiến ​​hoàn thành trong 15 năm tới. Trong bản đồ có đường màu xanh lục kéo dài đến Đài Loan.

Ý tưởng xây dựng đường hầm dưới eo biển Đài Loan từng được đề cập trong quá khứ nhưng không bao giờ đi xa hơn lời trên giấy vì không ai có vốn chính trị để xem qua dự án hoành tráng và tốn kém như vậy.

Vốn chính trị là khái niệm quan trọng để hiểu về trao đổi chính trị và các mối quan hệ trên vũ đài chính trị.

Điều khác biệt lần này là Trung Quốc có một nhà lãnh đạo mạnh mẽ với nền tảng quyền lực đáng kể. Việc đưa nó vào kế hoạch siêu dài hạn đến năm 2035, đồng nghĩa kế hoạch của ông Tập Cận Bình là giữ chức vụ hơn 10 năm theo thông lệ, gây xôn xao ở cả Trung Quốc lẫn Đài Loan.

Tại Trung Quốc đại lục, phản ứng trên mạng xã hội về dự án cao tốc Bắc Kinh - Đài Bắc dao động từ tích cực: "Năm 2035 sẽ đến sớm; chúng tôi rất nghiêm túc" cho đến những câu hỏi như: "Liệu nó có thực sự thành hiện thực sau 15 năm nữa không?".

Ở Đài Loan xuất hiện nhiều bình luận vô cùng tiêu cực. "Đó chỉ là một giấc mơ viển vông", một dân mạng viết.

Việc không bên nào có cùng bước sóng khiến không ai ngạc nhiên, đặc biệt là khi đối thoại xuyên eo biển đã bị cắt từ lâu.

Vào tháng 1.2020, nhà lãnh đạo Đài Loan - Thái Anh Văn của đảng Dân chủ Tiến bộ ủng hộ độc lập đã bảo đảm nhiệm kỳ thứ hai bằng cách giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử trước ứng cử viên đối thủ từ Quốc dân đảng.

Trái ngược hoàn toàn với Trung Quốc, Đài Loan đã giành được sự khen ngợi trên trường quốc tế vì xử lý ban đầu với sự bùng phát của coronavirus. Cùng nền kinh tế Đài Loan đang phát triển mạnh, điều này cho phép bà Thái Anh Văn nhận được xếp hạng phê duyệt của công chúng tương đối cao.

Xếp hạng phê duyệt là tỷ lệ phần trăm người trả lời cuộc thăm dò ý kiến bày tỏ sự tán thành với ai đó hoặc điều gì đó, thường là chính trị gia.

Lập trường của Trung Quốc là từ chối đối thoại với Đài Loan trừ khi chính quyền bà Thái Anh Văn thừa nhận rằng chỉ có "một Trung Quốc". Tuy nhiên, với việc bà Thái Anh Văn sẽ tại vị cho đến năm 2024, thực tế là Trung Quốc có rất ít quân bài để chơi. Mối quan hệ Trung Quốc và Đài Loan dường như bế tắc.

Nếu dự án mạng lưới giao thông Bắc Kinh-Đài Bắc được đưa vào hoạt động, con đường phía trước sẽ như thế nào?

Với việc Đài Loan bác bỏ, thật khó để tưởng tượng một buổi lễ khởi công thân thiện sẽ diễn ra, khiến người ta suy đoán: "Nếu Trung Quốc nghiêm túc về việc hoàn thành dự án trong 15 năm, liệu họ có hình dung việc buộc phải lên đảo không?".

Toàn bộ mục đích của việc công bố dự án đường cao tốc Bắc Kinh-Đài Bắc rất có thể là khiến người Đài Loan phải suy ngẫm về một số điều kinh khủng. Đây sẽ là một chiến thuật tâm lý khôn ngoan.

Lượng quảng bá trên mạng xã hội của các cơ quan truyền thông trực thuộc Chính phủ Trung Quốc về dự án gợi ý cho chiến dịch như vậy.

Nếu ông Tập Cận Bình tiếp tục là nhà lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc sau Đại hội Đảng toàn quốc vào năm tới và để mắt đến việc kéo dài thời gian cầm quyền cho đến khoảng năm 2035, việc thống nhất Đài Loan với Trung Quốc đại lục có thể sẽ trở thành một mục cụ thể trong chương trình nghị sự.

Vào tháng 11.2015, một cuộc họp lịch sử của nhà lãnh đạo hàng đầu Trung Quốc và Đài Loan đã được tổ chức tại Singapore. Ông Tập Cận Bình và nhà lãnh đạo Đài Loan khi đó là Mã Anh Cửu của Quốc dân đảng đã bắt tay trong 80 giây.

Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa nhà lãnh đạo cao nhất Trung Quốc với Đài Loan kể từ khi họ bị chia rẽ vào năm 1949 sau cuộc nội chiến giữa những người cộng sản và dân tộc chủ nghĩa. Nó cũng làm dấy lên suy đoán rằng ông Tập có thể hướng tới một triều đại kéo dài dưới ngọn cờ thống nhất Đài Loan.

Một sự thống nhất như vậy là điều cần thiết nếu "sự trẻ hóa vĩ đại của dân tộc Trung Quốc" - khẩu hiệu chính trị đã được nêu bật kể từ khi thời kỳ ông Tập bắt đầu nắm quyền - được thực hiện.

Khi cuộc gặp nêu trên được tổ chức, người ta đã nói rằng ông Tập Cận Bình có thể giành chiến thắng trong nhiệm kỳ thứ ba với tư cách là nhà lãnh đạo cao nhất Trung Quốc nhằm theo đuổi việc biến khẩu hiệu được nhiều người biết đến thành hiện thực.

6 năm trôi qua và ngày càng có nhiều khả năng nhiệm kỳ của ông Tập với tư cách nhà lãnh đạo cao nhất Trung Quốc sẽ được kéo dài. Hiến pháp quốc gia đã được sửa đổi để không còn giới hạn ông nắm quyền trong hai nhiệm kỳ (mỗi nhiệm kỳ 5 năm).

Tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc sắp tới, trận chiến chính trị mới giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và các đối thủ của ông bắt đầu - về việc liệu ông Tập có ở lại vị trí lãnh đạo trong tương lai gần, có thể là đến năm 2035. Vấn đề thống nhất Đài Loan và kế hoạch mạng lưới giao thông dường như gắn chặt với nhau chiến dịch đó.

Điểm khởi đầu của một liên kết giao thông xuyên eo biển sẽ là đảo Bình Đàm ở Phúc Châu, thủ phủ của tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc. Trong khi thành phố Tân Trúc, phía tây bắc Đài Loan, cách đảo Bình Đàm khoảng 130 km.

Trước đây, Trung Quốc từng nói rằng việc kết nối đảo Bình Đàm với thành phố Tân Trúc bằng một đường hầm dưới biển là khả thi về mặt kỹ thuật.

Ông Tập Cận Bình có cảm xúc mạnh mẽ về điểm xuất phát tới Đài Loan. Ông đã sống 17 năm ở tỉnh Phúc Kiến trước khi rời đến tỉnh Chiết Giang vào năm 2002. Trong những ngày cuối cùng của mình ở tỉnh Phúc Kiến, ông sống tại thành phố Phúc Châu với tư cách là tỉnh trưởng.

“Vào khoảng thời gian đó, ông Tập Cận Bình thỉnh thoảng đến thăm các bờ biển của đảo Bình Đàm. Nó có vẻ là nơi yêu thích của ông ấy", một quan chức địa phương cấp cao cho biết.

Sau khi kỷ nguyên Tập Cận Bình bắt đầu, một dự án quốc gia đã được khởi động trên đảo Bình Đàm nhằm mục đích phát triển chung với Đài Loan. Công việc xây dựng một cây cầu, bến cảng và các cơ sở hạ tầng khác được tiến hành với tốc độ nhanh chóng.

Về phía đất liền, đảo Bình Đàm được kết nối với thành phố Phúc Châu thông qua một tuyến đường sắt cao tốc. Một đặc khu cũng được thành lập để thu hút các công ty Đài Loan.

Khi được hiện đại hóa, đảo Bình Đàm đang hoàn toàn biến đổi so với những năm 1990.

Đảo Bình Đàm cũng từng là tiền tuyến cho một số cuộc tấn công quân sự giữa Trung Quốc và Đài Loan. Vào tháng 3. 1996, với căng thẳng xuyên eo biển lên cao, Trung Quốc đã tiến hành một cuộc tập trận quân sự tổng hợp có sự tham gia của lục quân, hải quân và không quân ở đó.

Tình hình trở nên căng thẳng hơn khi Hải quân Mỹ điều động hai nhóm tác chiến tàu sân bay đến vùng biển gần Đài Loan.

Hôm 1.3, khi dự án mạng lưới giao thông Bắc Kinh-Đài Bắc đang được công bố, Trung Quốc đã áp đặt lệnh cấm nhập khẩu với dứa Đài Loan vì lý do “phát hiện sâu bệnh”.

Lệnh cấm của Trung Quốc chắc chắn sẽ giáng đòn mạnh vào nông dân trồng dứa Đài Loan, những người gửi phần lớn vụ mùa của họ sang Trung Quốc đại lục.

Động thái bất ngờ từ Trung Quốc có thể dẫn đến sự đảo ngược chính sách của nước này là mạnh tay thu mua các sản phẩm nông nghiệp của Đài Loan, vốn đã tiếp diễn kể từ thời cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, người tiền nhiệm của ông Tập Cận Bình.

Tại Mỹ, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang duy trì quan hệ chặt chẽ với Đài Loan, giống thời ông Trump.

Có lẽ việc ông Biden lấy chiếc dùi cui Đài Loan từ thời cựu Tổng thống Donald Trump và giải thích lý do vì sao Trung Quốc quyết định siết chặt hơn nữa nền kinh tế Đài Loan, nói lên mối quan ngại về an ninh với hòn đảo này.

Mối liên kết vận tải và dứa có thể chứng tỏ là động lực trước Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc khi Trung Quốc bắt đầu tiết lộ các chi tiết của kế hoạch dài hạn bất thường đó.