Đề xuất tách Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia khỏi EVN

Bộ Công thương vừa có tờ trình gửi Thủ tướng về việc chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) về bộ này. Trước đó, ngày 6.6, Thủ tướng đã có công điện giao Bộ Công thương khẩn trương điều chỉnh việc quản lý, chỉ đạo A0 về Bộ Công thương trong tháng 6.

Bộ Công thương cho biết A0 hiện là đơn vị hạch toán phụ thuộc của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), theo đề án tái cơ cấu ngành điện 2016-2020, A0 sẽ chuyển thành Công ty TNHH một thành viên Vận hành hệ thống điện và thị trường điện, hạch toán độc lập trong EVN trong giai đoạn 2019-2020.

Giai đoạn 2021-2025, đơn vị này sẽ chuyển thành đơn vị độc lập về nhân sự, pháp lý, tài chính, không chung với lợi ích của bên bán -mua điện do Nhà nước quản lý 100% vốn điều lệ. Từ 2018, khi Ủy ban Quản lý vốn nhà nước được thành lập, vấn đề tái cơ cấu A0 được đặt ra. Tuy nhiên hiện nay A0 vẫn chưa được phê duyệt chủ trương tái cơ cấu và triển khai thực hiện.

Hiện A0 có vai trò điều độ hệ thống điện, điều hành giao dịch thị trường điện với vai trò sở hữu lưới điện truyền tải. Đó là những chức năng có mối quan hệ mật thiết, bởi vì đây là những dịch vụ cơ bản của hệ thống điện, có tính độc quyền.

"Do đó, việc kết hợp giữa những dịch vụ nói trên sẽ quyết định mô hình tổ chức của A0. Bộ Công thương đề nghị Thủ tướng ban hành quyết định chuyển nguyên trạng A0 từ EVN về Bộ Công thương", Bộ Công thương đề nghị.

Trên cơ sở kết quả làm việc với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, EVN và A0, Bộ Công thương đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo chuyển A0 từ EVN về Bộ Công thương theo một trong hai phương án.

Phương án 1: A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện trực thuộc Bộ Công thương.

Phương án 2: A0 trở thành công ty TNHH một thành viên, vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn nhà nước trực thuộc Bộ Công thương.

Bộ Công thương cho rằng, cả hai phương án nêu trên đều đảm bảo các tiêu chí về tính độc lập, khách quan của A0 so với hiện tại, khả năng phối hợp với các đơn vị liên quan và khả năng linh hoạt đổi mới, sáng tạo. Song, phương án 1 hợp lý trong bối cảnh hiện nay. Còn sau khi Luật Giá và Luật Điện lực sửa đổi được ban hành, có thể xem xét thêm phương án thứ 2.

Theo Bộ Công thương, A0 có tính chất đặc thù, nhiều nhân sự giữ chức danh tham gia vận hành hệ thống điện và thị trường điện với áp lực công việc rất nặng nề, phải điều khiển vận hành toàn bộ hệ thống điện với hàng trăm nhà máy điện, hàng trăm nghìn thiết bị điện cao áp khác nhau.

Trong quá trình làm việc phải ra các quyết định thật nhanh, chính xác và không được phép sai sót, vì mỗi sai sót có thể trả giá bằng việc hư hỏng thiết bị giá trị cao hoặc gây mất điện diện rộng, thậm chí có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe... Do đó, các nhân sự đáp ứng yêu cầu được bố trí công việc với lương theo chức danh ở mức cao, có tính cạnh tranh. Theo báo cáo, bình quân lương bộ phận trực tiếp sản xuất ở đơn vị này là khoảng 40 triệu đồng/người/tháng.

Trong trường hợp A0 chuyển thành đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Công thương, cần phải có cơ chế tài chính đặc thù đủ đảm bảo duy trì mức lương và phụ cấp tương đương với mức hiện hưởng để đảm bảo tránh xáo trộn về nhân lực của A0 dẫn đến những rủi ro về vận hành ổn định, an toàn và hiệu quả hệ thống điện, đặc biệt trong thời gian chuyển giao và hoàn thiện mô hình tổ chức.

Theo đó, Bộ Công thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định chuyển nguyên trạng A0 về Bộ Công thương, giao bộ này chủ trì phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan rà soát, báo cáo Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 96/2022/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Công thương và các quy định, nghị định có liên quan.

Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) được thành lập từ 1994, đảm nhận việc điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện. EVN đang trong thời gian bị thanh tra về việc cung ứng điện trong bối cảnh nhiều nơi bị cắt điện luân phiên. Lượng điện tiêu thụ bình quân cả nước đạt gần 820 triệu kWh một ngày trong tháng 5, tăng hơn 20% so với tháng 4. Riêng Hà Nội, điện tiêu thụ bình quân tháng 5 là hơn 75,4 triệu kWh, tăng 22,5% so với tháng 4. Đến ngày 8.6, mức tiêu thụ bình quân đạt hơn 85,6 triệu kWh.