Đề nghị bổ sung chế độ thờ cúng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng

Dự thảo Pháp lệnh được xây dựng hiện gồm có 6 Chương và 57 Điều. Cụ thể, bổ sung 2 Chương mới là Chương 3 "Công trình ghi công liệt sĩ", Chương 4 "Nguồn lực thực hiện"; bỏ Chương "Khiếu nại, tố cáo, xử lý hành vi vi phạm" và chuẩn hóa thành các Điều 54 Áp dụng Pháp lệnh và Điều 56 Xử lý vi phạm quy định tại Chương Điều khoản thi hành.

Đồng thời, bổ sung 9 Điều mới và sửa đổi 41 Điều. Giữ nguyên 12 diện đối tượng người có công với cách mạng của Pháp lệnh hiện hành; các quy định trong mỗi diện đối tượng đã được sửa đổi, bổ sung kết cấu lại theo trật tự về: Điều kiện, tiêu chuẩn; Chế độ ưu đãi đối với đối tượng; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân và người có liên quan.

Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, dự thảo cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh như Pháp lệnh hiện hành và quy định 3 đối tượng áp dụng: Người có công với cách mạng; Thân nhân người có công với cách mạng; Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.

Dự thảo kế thừa 12 đối tượng người có công với cách mạng của Pháp lệnh hiện hành. Theo đó, dự thảo đã làm rõ hơn điều kiện tiêu chuẩn xác nhận người có công với cách mạng đối với: công dân Việt Nam đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam, có công với cách mạng trên lãnh thổ Việt Nam hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam (chiến tranh biên giới Tây Nam và chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, trong xây dựng đất nước); người Việt Nam có công với cách mạng đang thường trú hoặc tạm trú nước ngoài; bổ sung vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá đủ điều kiện và đang hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định của Nghị định hiện hành.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, các quy định chế độ ưu đãi với người có công với cách mạng và thân nhân trong dự thảo được rà soát, sửa đổi theo hướng: chế độ ưu đãi người có công với cách mạng là sự tri ân những người có công với cách mạng, với đất nước nên phải tương xứng, cao hơn các chế độ bảo trợ xã hội khác; chế độ ưu đãi phải xứng đáng với công lao, cống hiến theo từng diện đối tượng, không cào bằng.

Ngoài ra, theo ông Dung cần phải kế thừa các chế độ trợ cấp, phụ cấp, ưu đãi hiện hành mà người có công đang hưởng và bổ sung các ưu đãi mới như trợ cấp tuất định suất các liệt sĩ trợ cấp hằng tháng đối với người làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù đày sau năm 1975, trợ cấp hàng tháng và bảo hiểm y tế đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá, trợ cấp một lần đối với thân nhân người có công giúp đỡ cách mạng đã chết mà chưa hưởng chế độ.

Liên quan đến chệ độ trợ cấp với bà mẹ Việt Nam anh hùng, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Nguyễn Thúy Anh cho rằng khoản 3 Điều 16 dự thảo Pháp lệnh quy định chế độ trợ cấp tuất hàng tháng đối với thân nhân liệt sĩ được sửa đổi theo hướng tính từng liệt sĩ chứ không bị giới hạn không quá mức của 3 liệt sĩ như quy định của Pháp lệnh hiện hành.

Theo đó, bà mẹ Việt Nam anh hùng có 1 con duy nhất là liệt sĩ sẽ có khoảng cách lớn về trợ cấp tuất hàng tháng so với bà mẹ có từ 2 con liệt sĩ trở lên. Trong khi trước thời điểm Pháp lệnh sửa đổi số 4 năm 2012 có hiệu lực thi hành, tất cả bà mẹ Việt Nam anh hùng đều có chung một mức trợ cấp hàng tháng.

Trong cơ quan thẩm tra có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất thống nhất đề xuất trợ cấp tuất hàng tháng tính theo số liệt sĩ. Loại ý kiến thứ hai đề nghị trợ cấp tuất hàng tháng tính theo số liệt sĩ song mức tối thiểu bằng mức bà mẹ Việt Nam anh hùng có 2 thân nhân là liệt sĩ.

Góp ý nội dung này, Chủ nhiệm UB Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Phan Thanh Bình cho rằng, chăm lo cho người có công không chỉ là vấn đề chính sách mà là việc nghĩa tình. Theo đó, chế độ với vợ/chồng liệt sĩ, không nên đặt vấn đề người đó có tái giá hay không. Tương tự, với mẹ Việt Nam anh hùng, không nên tính người nào có 1 hay 3 con hi sinh.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, với mẹ Việt Nam anh hùng thì phải đảm bảo mức trợ cấp để các bà các mẹ sống được chứ không phải đếm số con đã hy sinh để trợ cấp.

"Với người mẹ nào thì chỉ một con hy sinh cũng đau đớn lắm. Con nào mất thì nỗi đau cũng không thể bù đắp. Phải xem xét mức trợ cấp để các mẹ sống đàng hoàng, sống tốt”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo báo cáo thẩm tra thì Chính phủ chưa bổ sung chế độ thờ cúng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Tuy nhiên, qua giám sát và tham vấn về dự án Pháp lệnh, nhiều ý kiến tại cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung chế độ này.

Chủ nhiệm Thuý Anh trình bày, hiện nay đa số bà mẹ Việt Nam anh hùng đã mất và người thờ cúng chủ yếu là thế hệ cháu hoặc họ hàng đồng thời thờ cúng các liệt sĩ là con, chồng của Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Do đó, để góp phần động viên, bảo đảm việc thờ cúng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng, đa số ý kiến Ủy ban đề nghị bổ sung chế độ thờ cúng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần cân nhắc chính sách này vì chế độ thờ cúng hiện nay chỉ dành cho liệt sĩ không có thân nhân hưởng trợ cấp tuất hằng tháng; cần đảm bảo sự công bằng đối với các đối tượng khác như Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, bà Thuý Anh cho biết.

Lam Thanh