Con trai Đặng Tiểu Bình: ‘Trung Quốc cần biết mình đang đứng ở đâu'

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) ngày 30.10, họ có được văn bản phát biểu của ông Đặng, 74 tuổi, dù bài không được công khai. Trong đó, ông nói: “ Chúng ta phải nhìn ra lẽ phải từ thực tế, giữ một cái đầu tỉnh táo và biết được vị trí của mình. Chúng ta chớ nên hống hách bắt thiên hạ phải làm điều này điều nọ hoặc tự làm người ta coi khinh mình”.

Theo tờ báo Hồng Kông, tuyên bố của ông Đặng nhắc nhớ tuyên bố của nhà lãnh đạo Đặng Tiểu Bình về chính sách đối ngoại “Thao quang dưỡng hối” của Trung Quốc, có nghĩa Trung Quốc phải hành xử khiêm tốn, không bao giờ nắm vai trò dẫn đầu trong các vấn đề của thế giới.

Những bình luận của con trai ông Đặng Tiểu Bình được đưa ra vào lúc ở Trung Quốc đang có sự tranh luận sôi nổi về chính sách ngoại giao hung hăng của Trung Quốc trong những năm gần đây.

Ông Đặng cũng nói: "Tình trạng bất ổn ngày càng tăng trên trường quốc tế. Chúng ta nên bám theo hướng hòa bình và phát triển, đồng thời cố gắng duy trì một môi trường hợp tác và cùng có lợi. Điều quan trọng nhất vào lúc này là giải quyết thỏa đáng các vấn đề nội tại của Trung Quốc”.

Ông Đặng nhắc lại việc cha ông từng tuyên bố năm 1992, rằng “công cuộc xây dựng và phát triển chủ nghĩa xã hội của Trung Quốc sẽ cần đến hàng chục thế hệ”, và giải thích ý của cha ông rằng Trung Quốc phải đối mặt với một hành trình dài để tiến lên chủ nghĩa xã hội.

Người con cả còn nói cha ông cũng muốn nhấn mạnh “hành trình này sẽ kéo dài, gian khổ, quanh co và phức tạp”.

Ông Đặng Trác Phương (thứ hai từ phải qua) cùng với cha Đặng Tiểu Bình, với mẹ và các em - Ảnh :SCMP

Đề cập tới thời kỳ cải cách thị trường dưới sự lãnh đạo của cha ông vào cuối thập niên 1970, ông Đặng nói rằng các cải cách là "không thể đảo ngược”.

Ông nhấn mạnh: "Chính sách cải cách và mở cửa đã mang tới những thay đổi tầm cỡ long trời lở đất cho Trung Quốc - những thay đổi toàn diện về chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa. Các thay đổi về thể chế xã hội, phân nhánh quyền lợi và tư tưởng này là căn bản, mang tính lịch sử và không thể đảo ngược".

Ông Đặng nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần nên đi cùng con đường cải cách trước đây và không nên đi ngược chiều: “Chúng ta nên đi tiếp con đường này, không hối tiếc và không nao núng trong 100 năm nữa”.

Ông Đặng cũng phê phán hậu quả Cách mạng Văn hóa vốn do lãnh đạo Mao Trạch Đông khởi xướng năm 1966 và chỉ kết thúc năm 1976, khi Mao qua đời: “ Tất cả chúng ta đều đã trải qua cuộc Cách mạng Văn hóa. Niềm tin và đạo đức đã bị mất đi, văn hóa và xã hội bị rối loạn. Người dân mất niềm tin vào mọi điều”.

Theo SCMP, ông Đặng phát biểu sau khi ông được tái bổ nhiệm làm chủ tịch danh dự Liên đoàn Thể thao người khuyết tật Trung Quốc (CDPF), một tổ chức bán chính thức có ý nghĩa biểu tượng chính trị đối với chính ông, người phải ngồi xe lăn từ năm 1968.

Lúc đó, những phần tử xấu đang săn lùng người thân của những đảng viên cấp cao bị thất sủng, gồm cả ông Đặng Tiểu Bình. Vì muốn bỏ trốn, ông Đặng đã phải nhảy từ tầng ba của một tòa nhà ở thủ đô Bắc Kinh xuống đất, khiến ông bị liệt chi dưới, phải ngồi xe lăn từ đó.

Ảnh chụp ông Đặng Trác Phương phải ngồi xe lăn năm 1984 - Ảnh : SCMP

Toàn thể 7 ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, gồm ông Tập Cận Bình, đều dự lễ khai mạc kỳ họp CDPF (tổ chức 5 năm/lần) hôm 14.9, theo giới truyền thông nhà nước đưa tin.

7 vị ủy viên không có mặt lúc ông Đặng phát biểu hôm bế mạc hội nghị, nhưng ông Đặng mở đầu phát biểu bằng lời tôn vinh vai trò lãnh đạo cốt lõi của ông Tập.

Theo SCMP, những bình luận thẳng thắn của ông Đặng là hiếm có, vào lúc chính quyền Trung Quốc rất nhạy cảm với một chương hồi đen tối (ý nói cuộc Cách mạng Văn hóa) trong lịch sử Trung Quốc.

Nhưng quan điểm của ông không gây bất ngờ. Ông rất nổi tiếng ở nước này, và được cho là người có ảnh hưởng lớn trong số những “hoàng tử đỏ”, tức con cái của các nhà cách mạng thế hệ đầu tiên của Trung Quốc hiện đại. Ngay cả ông Tập cũng là con trai của thế hệ này, với người cha là ông Tập Trọng Huân.

Phát biểu của ông Đặng vào lúc Trung Quốc chuẩn bị kỷ niệm chương trình cải cách của ông Đặng Tiểu Bình, và có cả tranh luận về việc Bắc Kinh có triệt để theo đuổi chương trình cải cách này hay không.

Ngày 4.10, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã nói Bắc Kinh “chỉ nói miệng về cải cách và mở cửa”, và còn nói chính sách này của ông Đặng Tiểu Bình là “giả tạo, không thuyết phục được ai”.

Ông Dali Yang, một giáo sư khoa chính trị thuộc Đại học Chicago (Mỹ) nói trong khi nhiều người xem tuyên bố của ông Đặng là chỉ trích các chính sách hiện nay của chính quyền ông Tập, thì tuyên bố này có thể là một thông điệp về sự thay đổi quan điểm trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Ông Yang là một chuyên gia về chính trị Trung Quốc, nói: “Rất đáng lưu ý việc ông Đặng tôn vinh vai trò lãnh đạo cốt lõi của ông Tập. Nói khác khác. Ông ấy không đến hội nghị để công khai chỉ trích ông Tập. Một khả năng là từ trung tuần tháng 9, nội bộ lãnh đạo Trung Quốc đã đổi quan điểm và học lại các bài học của ông Đặng Tiểu Bình”.

Bảo Vĩnh (theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng)