Có nên cấm mua bán vé số online?

Tiềm ẩn rủi ro?

Trước thực trạng xuất hiện hành vi kinh doanh xổ số trái quy định, bà Đỗ Thúy Minh - Trưởng phòng Xổ số và trò chơi có thưởng (Vụ Tài chính ngân hàng và các tổ chức tài chính, Bộ Tài chính) cho biết hiện nay cả nước có 64 doanh nghiệp nhà nước kinh doanh xổ số, bao gồm 63 doanh nghiệp nhà nước kinh doanh xổ số truyền thống tại các tỉnh thành, và Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) kinh doanh xổ số điện toán trên phạm vi cả nước.

Theo quy định của pháp luật về kinh doanh xổ số, vé xổ số truyền thống chỉ được phép phân phối thông qua các công ty xổ số kiến thiết (bán trực tiếp cho khách hàng hoặc phân phối qua hệ thống đại lý xổ số có ký kết hợp đồng đại lý với công ty xổ số kiến thiết), vé xổ số điện toán của Vietlott được phân phối thông qua thiết bị đầu cuối của các đại lý ký kết hợp đồng đại lý với Vietlott và điện thoại (SMS).

Pháp luật hiện hành chưa cho phép phân phối vé xổ số qua internet và không có quy định về việc "mua vé số hộ". Việc một số tổ chức, cá nhân kinh doanh xổ số qua internet là trái quy định của pháp luật vì các đơn vị này không được cấp phép kinh doanh xổ số, phương thức phân phối vé xổ số không đúng với quy định của pháp luật.

Các nghị định cũng quy định cụ thể về những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động kinh doanh xổ số. Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kinh doanh xổ số đã quy định cụ thể về hành vi vi phạm, mức xử phạt, thẩm quyền xử phạt đối với các vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh này.

Bên cạnh đó, việc mua vé xổ số qua internet và mua vé số hộ còn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người chơi. Người chơi có thể bị chiếm đoạt tiền trong tài khoản dự thưởng, bị ép phải chia giải thưởng (bởi vé do bên mua hộ giữ). Quyền lợi của người trúng thưởng xổ số không được bảo đảm. Điều này ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh xổ số, ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh xổ số của các doanh nghiệp.

Theo bà Minh, những điều ấy ảnh hưởng đến uy tín, mất niềm tin của người chơi đối với hoạt động kinh doanh của công ty xổ số kiến thiết do nhà nước là chủ sở hữu, nhất là những trường hợp bên mua hộ vé xổ số không thực hiện trả lại tiền thưởng mà chiếm đoạt luôn tiền của người trúng thưởng.

Trường hợp mua hộ vé xổ số mà vé trúng giải lớn có thể xảy ra khả năng không thể trả vé cho người trúng thưởng do trang web/ứng dụng biến mất trong khi việc chụp ảnh vé xác nhận chưa phải là bằng chứng để chứng minh sự sở hữu. Điều này ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp kinh doanh xổ số. Ngoài ra, việc nhận giải thưởng hộ còn liên quan đến rủi ro về rửa tiền, tài trợ cho khủng bố...

Bộ Tài chính khuyến cáo người dân không mua vé xổ số qua internet vì đây là hoạt động chưa được phép theo quy định của pháp luật kinh doanh xổ số, không đảm bảo quyền lợi cho khách hàng, và tuyệt đối không mua vé xổ số nước ngoài phát hành tại các trang web/ứng dụng vì có thể bị lợi dụng lừa đảo. Hiện UBND các tỉnh thành đang chỉ đạo các đơn vị chức năng khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình cung cấp dịch vụ/phân phối vé xổ số qua internet trên địa bàn để có biện pháp xử lý.

Không nên cấm!

Trong khi Bộ Tài chính liên tục bày tỏ quan điểm cấm loại hình kinh doanh này thì nhiều ý kiến lại cho rằng nên có sự quản lý chặt chẽ về mặt chính sách thay vì cấm từ phía cơ quan quản lý. 

Trên thực tế, các đại lý bán vé số vẫn thực hiện theo quy định tại Thông tư 75 được Bộ Tài chính ban hành năm 2013, trong đó quy định vé số truyền thống không được phát hành và bán qua các hình thức khác ngoài hình thức bán trực tiếp.

Việc kinh doanh vé số online nở rộ ở giai đoạn dịch COVID-19 hoành hành khiến phải giãn cách xã hội nên người dân không thể đến mua trực tiếp. Đến nay, khi dịch bệnh đã được kiểm soát, kênh giao dịch online càng trở nên quen thuộc hơn với nhiều người dân, phát triển thành một thị trường sôi động.

Luật sư Trương Thanh Đức trao đổi với PV cho rằng, trong khi chủ trương của Nhà nước là tạo điều kiện để phát triển kinh tế số, khuyến khích và áp dụng mọi giao dịch đều qua internet thì việc cấm bán vé số online thực sự khó hiểu. Khi cấm hình thức kinh doanh này, Bộ Tài chính cần phải giải thích rõ việc bán vé số online có ảnh hưởng gì về an ninh quốc phòng, trật tự xã hội hay sức khỏe người tiêu dùng hay không?

Mua bán online chỉ là cách thức giao dịch và là nhu cầu của người bán và người mua. Bộ Tài chính chỉ nên đưa ra khuyến cáo về rủi ro có thể xảy ra như người mua đã trả tiền nhưng không nhận được vé số, khi có trúng thưởng thì dễ xảy ra tranh chấp khi người mua không giữ vé số trước đó.

Theo vị luật sư này, mặt hàng hay loại hình dịch vụ nào cũng có rủi ro, không riêng gì vé số. Nếu có phát sinh tranh chấp thì sẽ xử lý theo quy định pháp luật. Vì vậy cần xem xét sửa lại Thông tư 75 của Bộ Tài chính về phương thức phân phối các sản phẩm xổ số đến tay khách hàng. Thay vì cấm đoán, cơ quan quản lý chỉ nên khuyến cáo, bên cạnh đó là đẩy mạnh áp dụng công nghệ vào phân phối vé để quản lý một cách hiệu quả.