Một công trình nghiên cứu mới về di truyền công bố trên tạp chí khoa học Science đã cho phép xác định rằng 2 loài vượn người gần gũi nhau - tinh tinh Pan troglodytes và vượn lùn (bonobo) Pan paniscus đã từng giao phối với nhau ít nhất 2 đợt trong 2 triệu năm trước kể từ khi tách loài. Các gien mà chúng trao đổi cho nhau chứng tỏ về điều đó.
Hiện nay, lãnh thổ nơi tinh tinh và vượn lùn sinh sống không nối liền nhau. Trên lãnh thổ của CHDC Conggo, nơi 2 loài sống gần nhau nhất thì tinh tinh sống ở miền Bắc sông Conggo, còn vượn lùn thì ở miền Nam sông. Trong 2 loài này không loài nào biết bơi để vượt sông, vì vậy, con sông lớn là ranh giới khá rõ ràng.
Sau khi nghiên cứu hệ gien đầy đủ của 75 con tinh tinh và vượn lùn ở 10 nước châu Phi, nhà di truyền học Christina Hvilsom cùng các cộng sự ở Sở thú Copenhagen, Đan Mạch, cho rằng không thể giải thích mối liên hệ di truyền giữa các loài đó bằng sự bắt nguồn từ một tổ tiên chung.
Mục tiêu ban đầu của các nhà nghiên cứu là xác định những khác biệt di truyền có thể giúp tìm ra xuất xứ của những con vượn tịch thu được của bọn buôn lậu động vật hoang dã để xác định bọn săn bắn trộm thực hiện hành vi bất hợp pháp ở đâu.
Và khi nhớ lại những công trình nghiên cứu di truyền được tiến hành trong những thập kỷ gần đây chứng minh rằng những người hiện đại và người Neanderthal từng lai giống với nhau, nhà di truyền học Christina Hvilsom không loại trừ khả năng giao phối giữa tinh tinh và vượn lùn.
Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học đã cho phép xác định rằng gần 1% hệ gien của hắc tinh tinh hay tinh tinh trung tâm, nhánh Pan troglodytes troglodytes là vay mượn của vượn lùn bonobo.
Phân tích di truyền cho thấy các loài đã giao phối với nhau 2 đợt. Đợt thứ nhất chừng 1,5 triệu năm trước khi tổ tiên của vượn lùn bonobo quan hệ với tổ tiên của nhánh tinh tinh miền Đông Pan troglodytes schweinfurthii và nhánh tinh tinh trung tâm.
Sau đó, chỉ từ 200 nghìn năm trước, nhánh tinh tinh trung tâm lại nhận được một loạt gien nữa của vượn lùn bonobo. Nhánh tinh tinh miền Tây Pan troglodytes verus sống ở Guinea, Mali, Sierra Leone, Liberia, Côte d Ivoire, Ghana và Nigeria lại không có gien vượn lùn.
Thành thử, các cuộc giao phối giữa các loài tinh tinh Pan troglodytes và vượn lùn bonobo - Pan paniscus chỉ diễn ra ở vùng châu thổ sông Conggo nơi có các nhánh tinh tinh miền Đông và trung tâm.
Vũ Trung Hương