Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) đang lên kế hoạch thực hiện một nghiên cứu quy mô lớn về mối liên hệ tiềm ẩn giữa vắc xin và chứng tự kỷ.
Hãng tin Reuters dẫn nguồn thạo tin cho biết, trong bối cảnh sự tranh cãi về tính an toàn của vắc xin vẫn chưa hạ nhiệt, dù hàng loạt nghiên cứu khoa học trước đây đã bác bỏ mối liên hệ này, động thái mới của CDC vẫn làm dấy lên nhiều ý kiến trái chiều trong giới y khoa và chính trị.
Mục đích của nghiên cứu
Hiện tại, chi tiết cụ thể về cách nghiên cứu này được thực hiện vẫn chưa rõ ràng, bao gồm cả việc liệu Bộ trưởng Y tế Mỹ Robert F. Kennedy Jr. có vai trò gì trong kế hoạch này hay không. Ông Kennedy từ lâu đã là một trong những người đặt nghi vấn về tính an toàn của vắc xin, đặc biệt là những vắc xin phòng sởi, quai bị và rubella (MMR). Bộ Y tế và dịch vụ nhân sinh Mỹ cũng chưa đưa ra bình luận chính thức về vấn đề này.
Quyết định tiến hành nghiên cứu được đưa ra trong bối cảnh nước Mỹ đang phải đối mặt với một trong những đợt bùng phát bệnh sởi nghiêm trọng nhất trong thập niên qua, với hơn 150 ca mắc, 2 trường hợp tử vong ở Texas và New Mexico. Tỷ lệ tiêm chủng giảm mạnh tại một số khu vực đã góp phần khiến dịch bệnh lan rộng, một phần do nỗi lo ngại không có căn cứ khoa học về tác hại của vắc xin.
Trong một cuộc họp nội các gần đây, ông Kennedy đã gây tranh cãi khi hạ thấp mức độ nghiêm trọng của bệnh sởi, mô tả các đợt bùng phát là hiện tượng bình thường và không nhấn mạnh vai trò của vắc xin trong việc phòng ngừa. Tuy nhiên, vài ngày sau đó, ông đã có động thái mềm mỏng hơn khi đăng tải một bài xã luận trên Fox News, khuyến khích phụ huynh tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tiêm chủng cho con cái.
Tổng thống Donald Trump cũng đề cập đến vấn đề này trong bài phát biểu trước quốc hội trong tuần qua, nhấn mạnh sự gia tăng đáng lo ngại của chứng tự kỷ ở trẻ em. Ông tuyên bố: "Chúng ta cần tìm hiểu nguyên nhân thực sự của vấn đề này, và không ai làm điều đó tốt hơn Kennedy cùng đội ngũ của ông ấy". Phát biểu của Tổng thống Trump làm dấy lên suy đoán rằng nghiên cứu của CDC có thể nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ chính quyền.
Tuy nhiên, nhiều thành viên đảng Cộng hòa tỏ ra lo ngại về quan điểm của Bộ trưởng Kennedy. Trong phiên điều trần xác nhận chức vụ của ông, Thượng nghị sĩ Bill Cassidy - một bác sĩ đồng thời là thành viên đảng Cộng hòa - đã đề nghị Kennedy công khai bác bỏ mối liên hệ giữa vắc xin và chứng tự kỷ. Nhưng thay vì phủ nhận hoàn toàn, ông Kennedy vẫn giữ quan điểm trung lập và không thừa nhận rằng giả thuyết này đã bị bác bỏ.
Chứng tự kỷ gia tăng tại Mỹ
Tỷ lệ chẩn đoán tự kỷ ở trẻ em Mỹ đã tăng đáng kể kể từ năm 2000, dẫn đến sự quan tâm ngày càng lớn của công chúng. Phần lớn các nhà nghiên cứu cho rằng nguyên nhân chủ yếu là sự phát triển của các phương pháp sàng lọc và phạm vi chẩn đoán mở rộng. Tuy nhiên, một số nhân vật nổi tiếng và phong trào chống vắc xin vẫn kiên trì với giả thuyết rằng vắc xin có thể là nguyên nhân gây ra chứng tự kỷ.
Nguồn gốc của những nghi vấn này bắt nguồn từ một nghiên cứu gây tranh cãi của bác sĩ người Anh Andrew Wakefield vào cuối những năm 1990, ông cho rằng có mối liên hệ giữa vắc xin MMR và chứng tự kỷ. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã bị vạch trần là giả mạo, Wakefield bị tước giấy phép hành nghề, và hàng loạt nghiên cứu khác sau đó đã bác bỏ mối liên hệ này.
Các chuyên gia thần kinh học cho rằng nguyên nhân của chứng tự kỷ có thể liên quan đến các yếu tố trong quá trình phát triển của thai nhi. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng yếu tố di truyền và môi trường trong thời kỳ mang thai đóng vai trò quan trọng hơn nhiều so với bất kỳ tác động nào từ vắc xin sau khi trẻ được sinh ra.
Mặc dù chưa rõ nghiên cứu của CDC sẽ được triển khai như thế nào, nhưng động thái này có thể có tác động sâu rộng đến chính sách y tế công cộng Mỹ. Nếu nghiên cứu không phát hiện ra bằng chứng mới về mối liên hệ giữa vắc xin và chứng tự kỷ, nó có thể giúp củng cố lòng tin vào chương trình tiêm chủng quốc gia. Ngược lại, nếu nghiên cứu bị sử dụng để tạo ra thêm nghi ngờ, nó có thể làm suy yếu nỗ lực kiểm soát các dịch bệnh có thể phòng ngừa.
Trong khi đó, các chuyên gia lo ngại rằng việc chính quyền Trump thúc đẩy cuộc điều tra này có thể làm gia tăng tâm lý do dự vắc xin, đặc biệt là trong bối cảnh bệnh sởi đang bùng phát trở lại. Việc tập trung vào một giả thuyết đã bị bác bỏ có thể khiến các nguồn lực nghiên cứu bị phân tán, thay vì tập trung vào những yếu tố thực sự quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về chứng tự kỷ.
Cuộc điều tra của CDC về mối liên hệ giữa vắc xin và chứng tự kỷ diễn ra trong thời điểm nhạy cảm, khi nước Mỹ đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng do tỷ lệ tiêm chủng giảm. Dù hàng loạt nghiên cứu trước đây đã bác bỏ mối liên hệ này, nhưng với sự tham gia của những nhân vật như Bộ trưởng Y tế Mỹ Kennedy và sự quan tâm của chính quyền Trump, nghiên cứu mới có thể sẽ gây ra những phản ứng mạnh mẽ từ cả giới khoa học lẫn công chúng.