Các phương án trừng phạt Nga của Mỹ

Hiện chưa rõ Mỹ - châu Âu qua nhiều tuần thảo luận đã nhất trí sử dụng biện pháp trừng phạt gì và kích hoạt chúng trong điều kiện gì nào. Giới chức phương Tây đưa ra rất ít thông tin.

Loại Nga khỏi SWIFT

Đối với Mỹ cùng đồng minh, loại Nga khỏi Hiệp hội viễn thông liên ngân hàng và tài chính quốc tế (SWIFT) sẽ là biện pháp trừng phạt cứng rắn nhất mà họ có thể thực hiện, gây tổn hại cho nền kinh tế Nga ngay lập tức lẫn về lâu dài.

SWIFT ra đời năm 1973, đến nay đã liên kết hơn 9.000 tổ chức quốc tế ở 209 quốc gia/vùng lãnh thổ. Thành viên SWFT có thể dễ dàng chuyển tiền và thông tin cho nhau.

Không còn là thành viên SWIFT sẽ khiến Nga bị cắt đứt khỏi hầu hết giao dịch quốc tế, mất lợi nhuận khổng lồ thu từ sản xuất dầu mỏ và khí đốt.

Mỹ cùng đồng minh từng cân nhắc phương án này vào năm 2014 khi Nga sáp nhập Crimea. Lúc đó Moscow tuyên bố hành động như vậy tương đương một lời tuyên chiến, phía phương Tây cuối cùng quyết định không thực hiện.

Kể từ đó, Nga nỗ lực phát triển hệ thống tài chính riêng, nhưng thành công thu về rất ít ỏi. Mỹ từng thành công trong việc thuyết phục SWIFT loại bỏ Iran.

Tuy nhiên cần lưu ý rằng loại Nga khỏi SWIFT cũng làm tổn hại nhiều nền kinh tế khác, trong đó có cả Mỹ lẫn Đức. Giới nghị sĩ Mỹ tuần trước cho biết chính quyền Tổng thống Joe Biden vẫn còn đang đánh giá tác động xấu mà biện pháp này có thể mang lại. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock phát biểu trước báo giới: “Cây gậy cứng nhất không phải lúc nào cũng là thanh kiếm khôn ngoan nhất”.

Ngăn tiếp cận giao dịch bằng USD

Mỹ hiện nắm giữ một trong những vũ khí tài chính hữu hiệu nhất: ngăn Nga tiếp cận đồng USD.

USD vẫn đang chiếm ưu thế trong giao dịch tài chính toàn cầu. Giao dịch bằng USD đều phải thông qua Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hay tổ chức tài chính Mỹ – đem lại cho Mỹ khả năng gây ra thiệt hại tài chính ở bên ngoài biên giới nước họ. Trước đó Iran, Sudan,… đều từng nếm trải trừng phạt này.

Tổng thống Biden từng tuyên bố đây là phương án trừng phạt Nga mà Mỹ cân nhắc đến. Không giống như biện pháp loại Nga khỏi SWIFT hay một số biện pháp khác, Mỹ hoàn toàn có thể đơn phương thực hiện việc ngăn tiếp cận giao dịch bằng USD. Nhiều cá nhân/tổ chức Nga sẽ bị cản trở ngay cả trong giao dịch thông thường nhất như trả lương hay mua đồ, vì họ không thể làm việc được với hệ thống ngân hàng của Mỹ.

Kiểm soát nhập khẩu

Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki xác nhận Mỹ đang xem xét áp đặt biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Biện pháp này có thể hạn chế khả năng nhập điện thoại thông minh, linh kiện máy bay và ô tô quan trọng, cũng như nguyên vật liệu dùng cho nhiều ngành khác của Nga, tác động lớn đến người tiêu dùng, hoạt động công nghiệp lẫn số lượng việc làm.

Cơ sở cho biện pháp trên là thực tế hàng loạt linh kiện cho nhiều thiết bị điện tử khác trên thế giới đều được thiết kế tại Mỹ.

Nhắm vào trái phiếu

Năm ngoái, chính quyền Tổng thống Biden hạn chế khả năng vay tiền của Nga bằng cách cấm các tổ chức tài chính Mỹ trực tiếp mua trái phiếu nhà nước Nga.

Lần trừng phạt 2021 bỏ qua thị trường thứ cấp, nhưng đây có thể là mục tiêu mà Washington nhắm đến nếu muốn trừng phạt Nga thật nặng.

Đường ống khí đốt Nord Stream 2

Nhiều năm qua Mỹ đều lo ngại Nord Stream 2 sẽ giúp Nga nắm quyền kiểm soát nguồn cung khí đốt cho châu Âu, dùng lợi thế này làm đòn bẩy nhằm đạt mục tiêu chính sách của mình. Đảng Cộng hòa muốn lập tức áp đặt trừng phạt với những đơn vị chịu trách nhiệm vận hành đường ống, đảng Dân chủ lại muốn áp đặt khi Nga tấn công quân sự Ukraine.

Chính quyền Tổng thống Biden trước đó tránh dùng đến biện pháp này vì lo ngại làm mất lòng đồng minh Đức. Nhưng giới chức Đức đã tuyên bố sẵn sàng cân nhắc nếu một cuộc xâm lược thực sự xảy ra.

Trừng phạt người thân cận

Một trong những chiến thuật được Mỹ sử dụng nhiều nhất là trừng phạt người thân cận, người nhà, nhân vật quân sự hay dân sự gần gũi với các nhà lãnh đạo. Trong trường hợp Nga thì sẽ là bạn bè, gia đình Tổng thống Vladimir Putin, nhóm doanh nhân quyền lực của Nga và các ngân hàng nước này.