Reuters ghi nhận một số doanh nghiệp vận tải biển âm thầm chuyển hoạt động khỏi Hồng Kông (Trung Quốc), đồng thời xóa đăng ký treo cờ của đặc khu này.
Theo 6 giám đốc doanh nghiệp vận tải, động thái trên được thúc đẩy bởi lo ngại tàu hàng có thể bị giới chức Trung Quốc trưng dụng hoặc bị Mỹ trừng phạt giữa lúc hai nước căng thẳng.
Tháng trước, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ đề xuất tính phí cập cảng cao với doanh nghiệp vận tải biển Trung Quốc lẫn doanh nghiệp vận hành tàu Trung Quốc đóng nhằm chống lại thế thống trị mà Trung Quốc thiết lập ở lĩnh vực đóng tàu và kho vận hàng hải.
Washington vào tháng 9 năm ngoái cũng từng cảnh báo doanh nghiệp trong nước về rủi ro ngày càng tăng khi hoạt động tại Hồng Kông. Trong hơn 1 thế kỷ, đặc khu này là trung tâm vận tải biển hàng đầu thu hút nhiều chủ tàu, nhà môi giới, nhà tài chính, đơn vị bảo lãnh. Ngành hàng hải và cảng biển chiếm 4,2% GDP Hồng Kông năm 2022.
VesselsValue (công ty con của tập đoàn dữ liệu hàng hải Veson Nautical) xác định cờ đặc khu là lá cờ được treo nhiều thứ 8 trên thế giới. Tàu thương mại phải được đăng ký hoặc treo cờ của một quốc gia hay khu vực pháp lý cụ thể để tuân thủ quy định về an toàn và môi trường.
Mặc dù số tàu do đơn vị Trung Quốc vận hành đăng ký treo cờ Hồng Kông tăng, tổng số tàu đăng ký giảm hơn 8% xuống còn 2.366 vào tháng 1.2025, theo VesselsValue. Dữ liệu chính thức cũng cho thấy mức giảm tương tự.
Trong số tàu xóa đăng ký, 74 tàu đổi sang treo cờ Singapore hoặc Quần đảo Marshall, trong đó đa số là phương tiện chở hàng khô số lượng lớn như than, quặng sắt, ngũ cốc. VesselsValue ghi nhận 15 tàu chở dầu cùng 7 tàu container bỏ cờ Hồng Kông đổi sang cờ của 2 khu vực nêu trên.
Công ty Taylor Maritime từ năm 2021 đã bắt đầu tiến hành thay đổi. Họ đăng ký treo cờ Singapore và Quần đảo Marshall cho đội tàu của mình, chuyển nhiều nhóm phụ trách thương mại châu Á từ Hồng Kông sang Singapore. Hiện tại đảo quốc sư tử đóng vai trò trung tâm chính của Taylor Maritime tại châu Á.
110 tàu thuộc sở hữu Pacific Basin Shipping lâu nay treo cờ Hồng Kông. Tuy nhiên sau khi đánh giá rủi ro tiềm ẩn thì công ty quyết định xây dựng kế hoạch dự phòng, đăng ký tàu treo cờ nơi khác. Hiện họ chưa thực hiện thay đổi.
“Việc có mặt ở Hồng Kông giúp chúng tôi nắm gần 40% xuất nhập khẩu hàng khô toàn cầu của Trung Quốc, cũng như gần các khu vực tăng trưởng kinh tế và công nghiệp mạnh mẽ của châu Á”, theo Pacific Basin Shipping.
Trước thông tin từ Reuters, chính quyền Hồng Kông cho biết việc doanh nghiệp vận tải biển xem xét lại hoạt động khi tình hình địa chính trị lẫn thương mại thay đổi là điều tự nhiên, việc số tàu đăng ký treo cờ biến động trong thời gian ngắn cũng là điều rất bình thường. Họ tin tưởng đặc khu sẽ tiếp tục phát triển vượt bậc như trung tâm vận tải biển quốc tế hàng đầu với nhiều ưu đãi như trợ cấp xanh hay giảm thuế lợi nhuận.
Theo phát ngôn viên chính quyền, luật quản lý đăng ký treo cờ cùng các luật tình trạng khẩn cấp liên quan đều không cho họ quyền trưng dụng tàu thương mại. Bộ Tài chính Mỹ và Lầu Năm Góc từ chối bình luận về khả năng trừng phạt tàu treo cờ Hồng Kông.
Giới luật sư lẫn giám đốc điều hành chỉ ra rằng tàu có thể được đổi cờ vì nhiều lý do như sang tay, cho thuê hoặc thay đổi tuyến vận chuyển. Cố vấn Basil Karatzas (công ty Karatzas Marine Advisors & Co) nhận định sở dĩ Singapore trở thành lựa chọn ưa thích của các đơn vị ít liên quan đến hoạt động vận chuyển và thương mại hàng hóa Trung Quốc là vì đảo quốc sư tử đảm bảo hiệu quả hoạt động mà ít rủi ro hơn Hồng Kông.
Cơ quan Hàng hải - Cảng biển Singapore tuyên bố quyết định treo cờ dựa trên cân nhắc thương mại, họ không ghi nhận thay đổi đáng kể nào về số lượng doanh nghiệp vận tải biển trụ sở Hồng Kông chuyển hoạt động hay đổi cờ tàu sang Singapore.
Tàu treo cờ Hồng Kông thường được đánh giá cao về tiêu chuẩn an toàn và tuân thủ quy định nên dễ dàng di chuyển qua các cảng biển nước ngoài. Hiện nay không ít đội tàu chở hàng cho doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc đều treo cờ Hồng Kông.