Ca chết do COVID-19 tại Vũ Hán có thể gấp 10 lần số thống kê, ở Thượng Hải thì sao?

Thượng Hải không báo cáo ca tử vong do COVID-19 nào trong hơn 1 tháng sau khi đợt bùng dịch bắt đầu vào đầu tháng 3.2022. Thế nhưng, những cái chết đột ngột bắt đầu tăng lên trong 11 ngày qua.

Thành phố 25 triệu dân hiện đã báo cáo 285 trường hợp tử vong liên quan đến COVID-19 kể từ ngày 17.4 trong số khoảng 500.000 bệnh nhân đã được xác nhận.

Để so sánh, Hồng Kông đã ghi nhận hơn 9.000 ca tử vong do COVID-19 kể từ tháng 2.2022, với khoảng 1,2 triệu người nhiễm SARS-CoV-2 được xác nhận trong số 7,4 triệu cư dân.

Những con số của Thượng Hải khiến giới quan sát quốc tế ngạc nhiên vì tỷ lệ các ca mắc COVID-19 không có triệu chứng lớn bất thường.

COVID-19 xuất hiện lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc vào cuối năm 2019 và khiến khoảng 4.600 người chết trong đợt dịch đầu tiên, chủ yếu ở Vũ Hán và các tỉnh lân cận Hồ Bắc. Số ca tử vong do COVID-19 chết ở Trung Quốc nhanh chóng bị lu mờ bởi số người chết trên toàn thế giới.

Một số nghiên cứu đã đặt ra nghi ngờ về các con số của Trung Quốc. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 6.2020 nói rằng chúng "nằm ngoài các tiêu chuẩn y tế được công nhận và chấp nhận". Ước tính chỉ riêng ở Vũ Hán đã có 36.000 người thiệt mạng do COVID-19, gấp hơn 10 lần con số chính thức.

Một số chuyên gia cho rằng số người chết do COVID-19 thấp ở Thượng Hải là một phần của mô hình báo cáo thiếu.

Mai He, nhà nghiên cứu bệnh học của Đại học Washington (thành phố St. Louis, bang Missouri, Mỹ), đồng tác giả của nghiên cứu năm 2020, nói: “Do phong tỏa, bạn có thể không biết về người hàng xóm của mình. Họ có thể chết trong căn hộ của họ và bạn không biết gì cả. Điều đó cũng xảy ra ở Vũ Hán".

Mai He dự đoán số người chết do COVID-19 ở Thượng Hải hiện có thể ít nhất gấp đôi mức bình thường.

“Cái chính là sự thiếu minh bạch - không có sự minh bạch thì mọi thứ chỉ là phỏng đoán. Đó là một phỏng đoán hợp lý, nhưng nó vẫn là một phỏng đoán", Mai He cho biết thêm.

Chính quyền Thượng Hải đã không trả lời ngay lập tức khi được đề nghị bình luận về chuyện trên.

Chính phủ Trung Quốc và các phương tiện truyền thông nhà nước nhiều lần bác bỏ các tuyên bố rằng các ca tử vong do COVID-19 được báo cáo không đầy đủ.

Hầu hết những người nhiễm SARS-CoV-2 ở Thượng Hải đều trẻ tuổi. Chính quyền địa phương ước tính vào ngày 20.4 rằng chỉ 1/5 ca dương tính với COVID-19 trên 60 tuổi, so với 27% ở Hồng Kông.

Phần lớn ca tử vong do COVID-19 ở Thượng Hải và Hồng Kông là ở những người cao tuổi, không tiêm vắc xin và có các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Thượng Hải đang cung cấp nhiều nguồn lực hơn để cải thiện tỷ lệ tiêm vắc xin ở người cao tuổi.

Đến nay khoảng 62% cư dân Thượng Hải từ 60 tuổi trở lên đã được tiêm vắc xin COVID-19 đầy đủ và 38% trong số những người trên 60 tuổi nhận mũi tăng cường, theo Zhao Dandan, Phó giám đốc Ủy ban Y tế thành phố.

Trung Quốc không đưa ra định nghĩa về cái mà họ xác định là tử vong do COVID-19, dẫn đến suy đoán rằng không phải tất cả người chết liên quan đến SARS-CoV-2 đều được thống kê trong số liệu chính thức.

Thân nhân của các bệnh nhân tại Bệnh viện Chăm sóc Người cao tuổi Đông Hải ở Thượng Hải cho biết một số người mắc COVID-19 ở đó rồi tử vong vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4.2022, nhưng dữ liệu chính thức không được báo cáo vào thời điểm đó.

Các cuộc gọi đến Bệnh viện Chăm sóc Người cao tuổi Đông Hải ở Thượng Hải không nhận được câu trả lời.

Các báo cáo trên các phương tiện truyền thông địa phương cho thấy một số nhà hỏa táng đã quá tải.

"Số người chết đã tăng gấp đôi so với 1 năm trước và chúng tôi hoàn toàn làm việc quá sức", một quan chức tại nhà tang lễ ở ngoại ô quận Gia Định, thành phố Thượng Hải được truyền thông địa phương trích dẫn cho biết.

Zhengming Chen, Giáo sư dịch tễ học tại Khoa Y tế Dân số Nuffield của Đại học Oxford (Anh), nói xét nghiệm đại trà ở Thượng Hải, bao gồm những người không mắc COVID-19, có thể làm giảm tỷ lệ tử vong rõ ràng.

Một nghiên cứu ước tính vi rút SARS-CoV-2 ở Hồng Kông, nơi thực hiện xét nghiệm ít nghiêm ngặt hơn Thượng Hải, có thể đã lây nhiễm cho gần một nửa số cư dân, đồng nghĩa là tỷ lệ tử vong thực tế cũng có thể thấp hơn nhiều.

Zhang Zuofeng, Chủ nhiệm khoa dịch tễ học tại Đại học California (thành phố Los Angeles, Mỹ), nói dù tỷ lệ tử vong do COVID-19 ở Thượng Hải thấp nhưng vẫn phù hợp với ước tính của ông.

Ông nói thêm: “Thượng Hải không có động cơ cố tình che giấu bất kỳ trường hợp tử vong nào sau quyết định phong tỏa”, lưu ý rằng nhiều trường hợp tử vong hơn có thể chỉ ra cho các biện pháp kiểm soát không chặt chẽ của thành phố.

Trong khi đó, một cuộc kiểm tra của hãng tin AP về số người chết đã làm sáng tỏ cách các con số bị che lấp bởi cách cơ quan y tế Trung Quốc kiểm tra số liệu thống kê COVID-19, áp dụng một tiêu chuẩn hẹp hơn, kém minh bạch hơn và đôi khi không nhất quán so với phần còn lại của thế giới.

Ở hầu hết quốc gia, bao gồm cả Mỹ, các hướng dẫn quy định rằng bất kỳ trường hợp tử vong nào mà COVID-19 là một yếu tố hoặc tác nhân đều được tính là tử vong liên quan đến SARS-CoV-2.

Thế nhưng ở Trung Quốc, các cơ quan y tế chỉ tính những người chết trực tiếp do COVID-19, loại trừ những người có tình trạng trở nên tồi tệ hơn vì SARS-CoV-2, theo Zhang Zuo-Feng, một nhà dịch tễ học tại Đại học California (thành phố Los Angeles, Mỹ).

“Nếu những trường hợp tử vong có thể được cho là do bệnh lý nền, họ sẽ luôn báo cáo như vậy và sẽ không tính đó là chết liên quan đến COVID-19. Đó là mô hình của họ trong nhiều năm”, Jin Dong-yan, nhà vi rút học tại trường y của Đại học Hồng Kông, cho hay.

Tiêu chí hẹp hơn đó đồng nghĩa là số người chết vì COVID-19 ở Trung Quốc sẽ luôn thấp hơn đáng kể so với nhiều quốc gia khác.

Cả Zhang Zuo-Feng, Jin Dong-yan đều cho biết đây là cách làm của Trung Quốc kể từ đầu đại dịch và không phải là bằng chứng cho thấy nỗ lực có chủ ý nhằm báo cáo thấp hơn số người chết do COVID-19.