Bộ Y tế từ chối chủ trì xử lý Vinastas trong vụ công bố thông tin về nước mắm

Bộ Y tế vừa có phản hồi về đề nghị của Bộ Công Thương giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xem xét, xử lý các hành vi có dấu hiệu vi phạm của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) trong việc cung cấp thông tin nước mắm.

Theo đó, Bộ Y tế cho biết, Bộ này đã cùng với Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các cơ quan hữu quan tiến hành kiểm tra, lấy 243 mẫu nước mắm khác nhau của 82 cơ sở tại 5 tỉnh thành: Hà Nội, TPHCM, Khánh Hoà, Ninh Thuận, Bình Thuận.

Ngày 22/10, Bộ Y tế đã cơ bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả kiểm tra và công bố thông tin trên các phương tiện đại chúng.

Về việc kiểm tra Vinastas do Bộ Công Thương chủ trì, Bộ Y tế đã cử đại diện tham gia phối hợp kiểm tra. Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xem xét, xử lý các hành vi có dấu hiệu vi phạm của Vinastas theo quy định.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng, kiến nghị trên là không phù hợp vì theo chức năng nhiệm vụ của Bộ Y tế không quản lý hoạt động về hội và không phải là đơn vị kiểm tra Vinastas.

Trước đó, Bộ Công Thương đã công bố kết quả kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đối với Vinastas. Được biết, thành phần Đoàn kiểm tra bao gồm đại diện các cơ quan: Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Về kết quả khảo sát nước mắm của Vinatas, Bộ Công Thương khẳng định, kết quả kiểm tra cho thấy việc khảo sát nước mắm của Vinastas là không đảm bảo tính độc lập, tin cậy và minh bạch.

Theo Bộ Công Thương, mặc dù là hoạt động nhân danh Vinastas nhưng khi thực hiện không xây dựng đề án, kế hoạch khảo sát rõ ràng. Khảo sát chủ yếu do Chủ tịch và một số cá nhân thực hiện, nhiều khâu không được các cấp có thẩm quyền của Vinastas phê duyệt và giám sát. Quá trình lấy (mua) mẫu thiếu tin cậy. Toàn bộ 150 mẫu đã mua không có hóa đơn theo quy định của Bộ Tài chính, chỉ có hóa đơn bán lẻ, hóa đơn bán hàng, bản kê bán hàng của nơi bán (89 mẫu); 61 mẫu chỉ có bảng kê do cán bộ đi mua tự lập.

Bên cạnh đó, còn có sự không thống nhất trong quá trình mã hóa mẫu; một số mẫu không được mã hóa trước khi yêu cầu thử nghiệm. Theo thông tin do Vinastas cung cấp, hoạt động khảo sát được thực hiện dưới sự tài trợ từ tổ chức bên ngoài, vì vậy, cũng không đảm bảo tính độc lập như quy định tại Điều 28, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Về công bố thông tin liên quan đến khảo sát nước mắm, Bộ Công Thương kết luận, việc Vinastas đồng nhất khái niệm Arsen với “thạch tín”, một chất cực độc, đồng thời khẳng định “95,65% số mẫu khảo sát có độ đạm từ 40 độ trở lên được đánh giá là hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng quy định” là không đúng, không có cơ sở khoa học và gây nhầm lẫn, hoang mang cho người tiêu dùng.

Đặc biệt, bài “Gần 85% mẫu nước mắm của 88 doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn” trên trang web của Vinastas ngày 18/10/2016 có nội dung “104 (69%) mẫu nước mắm không đạt chỉ tiêu về Arsen (thạch tín) - một loại á kim cực độc” là hoàn toàn không chính xác, không có căn cứ khoa học và pháp lý, gây hoảng loạn và bức xúc trong xã hội.

Việc công bố thông tin sai lệch liên quan đến sản phẩm nước mắm của Vinastas có dấu hiệu vi phạm quy định tại Khoản 12 Điều 5 Luật An toàn thực phẩm: “Đăng tải, công bố thông tin sai lệch về an toàn thực phẩm gây bức xúc cho xã hội hoặc thiệt hại cho sản xuất, kinh doanh”.

Căn cứ kết quả kiểm tra và các đánh giá nêu trên, Bộ Công Thương đã báo cáo và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xem xét xử lý các hành vi có dấu hiệu vi phạm của Vinastas theo quy định pháp luật.