Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên: Giá xăng dầu của Việt Nam thấp nhất trên thế giới

Phát biểu ở tổ của Quốc hội về tình hình kinh tế, xã hội, ngân sách sáng nay, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết về nguồn cung, Việt Nam chưa bao giờ thiếu xăng dầu. Dư luận cho rằng thiếu nguồn cung trong nước là hoàn toàn không chính xác.

Ông Diên dẫn chứng số liệu tới ngày 30.9, dự trữ thương mại là hơn 1,25 triệu mét khối xăng dầu. Nguồn từ hai nhà máy lọc dầu trong nước (Dung Quất, Nghi Sơn) cung ứng 80% nhu cầu trong nước, tương đương 1,36 triệu mét khối. Ngoài ra có 0,5 triệu mét khối nhập khẩu trong tháng 10 từ các đầu mối kinh doanh xăng dầu. Tổng cộng nguồn cung xăng dầu trong nước ở cuối tháng 9, giữa tháng 10 khoảng 3 triệu mét khối, đáp ứng nguồn cung trong nước tới gần hết tháng 11.

Cũng theo ông Diên, tình trạng đóng cửa, ngưng bán xăng dầu vừa qua không xảy ra trên phạm vi cả nước mà chỉ tập trung ở TP.HCM và các tỉnh phía nam.

“Ngoài nguyên nhân doanh nghiệp bị lỗ, khu vực này trước đây có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả. Vì thế, người kinh doanh không quan tâm tới chi phí định mức, chiết khấu cũng như chuyện mua hàng từ mối ổn định”, ông Diên nêu, và cho biết vừa qua lực lượng chức năng siết chặt, triệt phá hàng loạt đường dây buôn xăng dầu giả.

Do đó, khi nguồn cung thế giới thiếu, giá biến động, chiết khấu thấp, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đang "kiếm được nhiều tiền, giờ kiếm ít hơn", thậm chí bị lỗ nên không ai muốn làm.

Ngoài ra, theo ông Diên, hiện nay một loạt chi phí kinh doanh xăng dầu (lợi nhuận định mức, chi phí định mức, chi phí đưa từ nước ngoài về cảng; từ nhà máy lọc dầu trong nước về các kho bãi...) đã lạc hậu.

Một lý do khác là vừa qua cơn lốc chứng khoán, bất động sản cũng có tác động nhất định. Theo ông Diên, một số doanh nghiệp xăng dầu tham gia ít nhiều vào chứng khoán, bất động sản, ảnh hưởng tới nguồn tiền nhập hàng.

"Trong bối cảnh giá nhập cao, giá bán ra thấp nên tới kỳ nhập hàng họ không có nguồn tiền để nhập", ông Diên nói.

Nguyên nhân nữa, là hạn mức tín dụng cho các doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối, đại lý kinh doanh xăng dầu chưa được thay đổi. "Ngay những doanh nghiệp làm ăn đứng đắn cũng không có tiền để nhập hàng, chứ chưa nói doanh nghiệp làm ngoài ngành", ông Diên nêu và cho biết có thực trạng các doanh nghiệp xăng dầu ký với nhiều thương nhân đầu mối, phân phối, dẫn đến "nhiều mối tối nằm không", không mua được hàng khi thị trường biến động.

Vì vậy, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex - đơn vị chiếm thị phần lớn của cả nước) không bao giờ thiếu hàng nhưng do phải ưu tiên bảo đảm cho hệ thống, nên cũng không thể cấp hàng ra khi nhu cầu tăng.

Về giá xăng dầu của Việt Nam, ông Diên đặt vấn đề cả thế giới đều điêu đứng vì giá năng lượng tăng cao. Thậm chí, giá cao nhưng cũng không có hàng để mua.

Ông nói Nga sở hữu khối lượng dầu lửa lớn, chiếm 30-35% dầu lửa thế giới. Nga đang khó khăn trong việc bán dầu lửa và khí đốt. Tuy nhiên giá bán lẻ của Nga là 58-60 ruble/lít, tương đương 1-1,2 USD (trên 30.000 đồng/lít). Trong khi đó, ở Việt Nam, giá xăng dầu duy trì ở ngưỡng từ 21.000 đồng - 25.000 đồng, thấp nhất trong khu vực và trên thế giới (trừ Malaysia được trợ cấp trong nước).

Do ảnh hưởng của các yếu tố trên thế giới, biên độ giao động của giá xăng dầu rất cao. Ông Diên cho rằng trong 10 kỳ điều hành liên tiếp (tổng cộng 300 ngày), giá xăng dầu liên tục giảm, nhưng đến thời điểm này, giá bắt đầu tăng trở lại. Những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhập với giá cao ở kỳ trước, bán giá thấp ở kỳ này, đó là nguyên nhân dẫn tới việc bị thua lỗ.

Nhiều đại biểu quốc hội đánh giá thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước về xăng dầu.

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi nói không nên xem chuyện xăng dầu là nhỏ, bởi mặt hàng này khan hiếm thì vận chuyển lương thực khó khăn, có thể dẫn tới mất an ninh lương thực, khủng hoảng cục bộ.

Ông Mãi đề nghị cần có đánh giá sâu, đồng bộ hơn từ các cơ quan quản lý xăng dầu và cần cơ chế dự trữ năng lượng, trong đó có xăng dầu với các trung tâm kinh tế lớn cả nước như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng...

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) nhận xét quản lý nhà nước một số lĩnh vực còn bất cập, như trong lĩnh vực xăng dầu, cho thấy sự phối hợp giữa các bộ ngành có vấn đề, khi "bộ này đổ lỗi cho bộ kia".

"Miền Nam thiếu cục bộ nguồn cung xăng dầu, người dân bức xúc. Các cơ quan quản lý điều tiết xăng dầu chưa chặt chẽ, không kịp thời", bà Bé nhận xét và đề nghị Chính phủ phân tích nguyên nhân, làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước và cần chỉ đạo điều hành giữa các bộ ngành để tình trạng này không tái diễn.

Ông Diên cũng thông tin, với việc quản lý mặt hàng xăng dầu, dư luận đặt vấn đề trách nhiệm thuộc ngành công thương, song thực tế trách nhiệm không chỉ của Bộ Công Thương.

“7 bộ ngành, và các địa phương cùng chịu trách nhiệm quản lý, bảo đảm nguồn cung xăng dầu. Bộ Công Thương chỉ được giao làm sao đảm bảo nguồn cung xăng dầu ra thị trường, quản lý hệ thống phân phối từ doanh nghiệp đầu mối cho tới thương nhân phân phối”, ông Diên nhấn mạnh.

Về giải pháp cho thị trường xăng dầu, Bộ trưởng Diên khẳng định tới đây sẽ đề xuất sửa đổi Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, song trước mắt vẫn thực hiện theo quy định, nếu doanh nghiệp vi phạm sẽ xử phạt, thậm chí thu hồi giấy phép. "Thời gian tới chúng tôi đề xuất hình thức nếu lần 1 kiểm tra phát hiện vi phạm sẽ phạt tiền, lần 2 vẫn vi phạm thì phạt tiền cao hơn và nếu vi phạm lần 3 thì thu hồi vĩnh viễn", Bộ trưởng Diên nói.