Biết Google, Facebook lời lớn từ Việt Nam, ngành thuế chỉ... 'lắc đầu'

Vẫn khó thu thuế của Google, Facebook...

Trao đổi với báo chí ngày 15.10 về việc thu thuế từ loại hình doanh nghiệp thương mại điện tử (TMĐT) cung cấp các dịch vụ kết nối vận tải Uber, Grab, đặt phòng trực tuyến khách sạn Agoda, Traveloka, quảng các trực tuyến trên Google, Facebook... tại Việt Nam, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế - Đặng Ngọc Minh cho biết, trước đây một doanh nghiệp nước ngoài muốn kinh doanh tại Việt Nam phải có cơ sở thường trú, có sự hiện diện trên thực địa cả về thể nhân, pháp nhân và chịu sự quản lý, điều tiết của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư.

Tuy nhiên, với sự phát triển của nền kinh tế số, các hoạt động kinh doanh TMĐT phát triển ngày càng đa dạng, doanh nghiệp thậm chí không cần sự hiện diện tại nước sở tại vẫn có thể bán hàng bình thường.

Việc không có cơ sở thường trú đặt ra rất nhiều thách thức cho cơ quan quản lý đó là làm thế nào để xác định đúng doanh thu cũng như lợi nhuận của những doanh nghiệp này. Nếu không xác định được, doanh nghiệp có thể trốn thuế TNDN, thuế GTGT và đặc biệt là tạo ra sự bất bình đẳng giữa người bán hàng qua mạng và người bán hàng truyền thống.

Không chỉ vậy, ông Minh còn cho biết hiện hệ thống pháp luật của Việt Nam liên quan đến hoạt động TMĐT còn những nội dung chưa đồng bộ và hoàn thiện. Phương thức thanh, kiểm tra hoạt động TMĐT khác xa so với thanh, kiểm tra theo phương thức truyền thống, đòi hỏi cán bộ thuế ngoài nghiệp vụ chuyên môn, phải có trình độ cao về tin học, ngoại ngữ để truy lần dấu vết giao dịch, kết xuất dữ liệu lịch sử làm bằng chứng đấu tranh đối với các hành vi vi phạm của người nộp thuế. Tuy nhiên, số lượng cán bộ thuế đáp ứng được các điều kiện này chưa nhiều.

Lãnh đạo ngành thuế nhấn mạnh: Quản lý thuế trong nền kinh tế số là vấn đề khó không chỉ đối với Việt Nam mà cả nhiều nước khác.

Đơn cử đối với thuế TNDN, các nước phát triển thường muốn phân bổ lợi nhuận theo chuỗi giá trị, lợi nhuận tạo ra ở khâu nào thì đánh thuế ở khâu đó. Tuy nhiên, các nước đang phát triển lại cho rằng, cách đánh thuế đó rất phức tạp, đồng thời đưa ra nhận định người tiêu dùng cuối cùng mới tạo ra giá trị của sản phẩm, do đó khi bán sản phẩm ở thị trường nào thì phải nộp thuế ở thị trường đó.

Về thuế GTGT, ông Minh thông tin: Vừa qua, Nghị viện châu Âu đã thông qua đạo luật, yêu cầu Google, Facebook, Amazon… khi bán sản phẩm vào các nước châu Âu có trách nhiệm khai báo người mua, địa điểm, giá bán thông qua thẻ tín dụng để quản lý việc bán hàng qua biên giới. Luật cũng quy định, ngưỡng doanh thu nộp thuế và mức thuế không quá 3%, qua đó đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp và đem lại nguồn thu khá lớn cho ngân sách.

Trong khi đó, các nước đang phát triển thường áp dụng biện pháp khấu trừ tại nguồn đối với thuế GTGT. Biện pháp này chỉ phù hợp với quan hệ giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp vì người mua sẽ phải nộp thuế GTGT, còn quan hệ giữa doanh nghiệp với cá nhân mua hàng qua mạng thì khó hơn nhiều. Tại một số quốc gia như Ấn Độ còn áp dụng thuế cân bằng 5-6% trên ngưỡng tiền hàng hóa cố định, theo đó các tập đoàn phải có trách nhiệm khai báo với chính phủ và tự giác nộp các khoản thuế vào ngân sách.

Khó vẫn quyết thu

Trước thực tế trên, lãnh đạo Tổng cục Thuế cho biết để quản lý thuế thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT, cơ quan này đã yêu cầu cục thuế các tỉnh, thành phố song song với việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách thuế đến tất cả tổ chức, cá nhân, còn phải thường xuyên rà soát, đôn đốc thực hiện việc kê khai, nộp thuế.

Tổng cục Thuế cũng yêu cầu đẩy mạnh việc thanh, kiểm tra đối với các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh TMĐT nhằm đưa công tác quản lý thuế đối với hoạt động này vào nề nếp.

Qua triển khai tại một số địa phương đã phát hiện ra nhiều trường hợp không kê khai, trốn thuế. Điển hình là một cá nhân kinh doanh mỹ phẩm trên Facebook bị Cục Thuế TP.HCM phát hiện có hành vi gian lận và bị truy thu, xử phạt số tiền lên đến 9,1 tỉ đồng. Gần đây nhất, Cục Thuế TP.HCM đã phối hợp với Cục Thuế Quảng Nam truy thu một cá nhân có doanh thu trên 20 tỉ đồng từ Google, nhưng chưa kê khai nộp thuế.

Về lâu dài, để tạo cơ sở pháp lý cho quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi đã đề xuất bổ sung những quy định liên quan đến TMĐT theo hướng xây dựng cơ sở dữ liệu và triển khai rộng rãi các dịch vụ thuế điện tử như khai, nộp thuế điện tử, hoá đơn điện tử.

Bộ Tài chính cũng đang phối hợp với Ngân hàng Nhà nước xây dựng và phát triển cổng thanh toán điện tử quốc gia; thiết lập cơ chế quản lý, giám sát các giao dịch với sự tham gia của các tổ chức thanh toán quốc tế như Master Card, Visa…

Khi hệ thống đi vào hoạt động, cơ quan thuế có thể xác định chính xác danh tính, doanh thu của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động TMĐT, từ đó xác định được ngưỡng chịu thuế và số thuế phải nộp, qua đó đảm bảo công bằng giữa người kinh doanh truyền thống và kinh doanh qua mạng, tránh thất thu cho ngân sách nhà nước.

Tuyết Nhung