Vướng mắc lớn của ODA: không cho phép giải ngân vượt kế hoạch

Thông tin trên được đưa ra vào ngày 8.6tại phiên họp Ban Chỉ đạo Quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi, nhằm đánh giá tình hình thực hiện và giải ngân nguồn vốn này trong 6 tháng đầu năm 2016 do Phó thủ tướng Phạm Bình Minh chủ trì.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, thông qua các hoạt động hợp tác phát triển, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi ký kết trong 6 tháng đầu năm 2016 đạt khoảng 2.564 triệu USD, tăng 61% so cùng kỳ năm ngoái.

Tổng số vốn ODA và vốn vay ưu đãi giải ngân trong 6 tháng đầu năm 2016 đạt khoảng 1.850 triệu USD (trong đó ODA vốn vay đạt 1.750 triệu USD, ODA viện trợ không hoàn lại 100 triệu USD), thấp hơn khoảng 4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Báo cáo chỉ racác nguyên nhân gây chậm trễ về tiến độ thực hiện và giải ngân vẫn là vướng mắc về thể chế, pháp lý, các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn chuyên ngành; đồng thờido các điều chỉnh, thay đổi trong quá trình thực hiện dự án, sự khác biệt về quy trình thủ tục giữa Việt Nam và các nhà tài trợ, vốn đối ứng không được bố trí đầy đủ và kịp thời và vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng...

Tuy nhiên, vướng mắc nhất hiện nay là việc không cho phép giải ngân vượt kế hoạch được giao theo Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2016 của Quốc hội.

Về nguyên nhân thể chế, một số quy định trong Nghị định số 16/2016/NĐ-CP của Chính phủ chưa được hướng dẫn rõ ràng, thiếu các văn bản pháp lý về cho vay lại thông qua các tổ chức tín dụng để giảm thiểu rủi ro.

Riêng đối với các dự án vốn ODA và vốn vay ưu đãi của Bộ Giao thông Vận tải, đơn vị được dành 45% vốn ODA trong giai đoạn 2011-2015,ông Lê Đình Thọ - Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết: “Bất cập lớn nhất hiện nay là về điều kiện vốn vay và ràng buộc của các nhà tài trợ”.

Theo báo cáo, đến hết quý I/2016, số vốn ODA giải ngân đạt hơn 151.000 tỉ đồng/237.969 tỉ đồng vốn ODA ký kết cho các dự án; số vốn đối ứng giải ngân đạt hơn 33.000 tỷ đồng/71.905 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2016, Bộ Giao thông Vận tải ký kết tiếp 6 dự án với tổng vốn hơn 890 triệu USD.

Đại diện bộ này đánh giá, các dự án ODA của ngành Giao thông Vận tải đang triển khai đều có quy mô, tác động lớn đến kinh tế-xã hội đất nước và có sự tham gia của các nhà thầu quốc tế, do đó nhu cầu giải ngân vốn ODA là rất lớn.

Việc thiếu kế hoạch vốn ODA để giải ngân cho các dự án sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công, kéo dài thời gian hoàn thành, làm tăng chi phí và giảm hiệu quả đầu tư.

Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm triển khai thông tư hướng dẫn thi thành Nghị định 16 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài. Thủ tục hành chính triển khai dự án phải được giảm bớt nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả.

Về huy động vốn ODA và vốn vay ưu đãi, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh giao Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao tìm lộ trình phù hợp khi chuyển tiếp từ nguồn vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi sang nguồn vốn kém ưu đãi hơn, đảm bảo các dự án ODA đang thực hiện vẫn có hiệu quả.

Đối với vấn đề giải ngân vượt quá dự toán, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Bộ Tài chính có báo cáo trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thực hiện theo hướng giải ngân kế hoạch vốn theo tiến độ cấp vốn như cam kết của nhà tài trợ.

Phó thủ tướng nhấn mạnh, các ban quản lý dự án vốn ODA và vốn vay ưu đãi cần trao đổi kinh nghiệm, đặc biệt là với những dự án có tiến triển tốt trong lĩnh vực năng lượng, giao thông vận tải để tìm ra những bài học nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong các dự án khác.