Vụ VN Pharma: Có căn cứ để truy tố tội buôn bán thuốc giả

Sáng 25.8, TAND TP.HCM đã tuyên án vụ buôn lậu, làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma. Bị cáo Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty TNHH thương mại hàng hải quốc tế H&C): 12 năm tù; Nguyễn Trí Nhật (nguyên Phó tổng giám đốc VN Pharma) 5 năm tù; Ngô Anh Quốc (nguyên Phó tổng giám đốc VN Pharma) 4 năm tù; Phan Cẩm Loan (nguyên Phó trưởng phòng xuất nhập khẩu VN Pharma) 3 năm 6 tháng tù; Lê Thị Vũ Phương (nguyên Kế toán trưởng VN Pharma) 3 năm tù cùng về tội buôn lậu.

Bị cáo Bùi Ngọc Duy (nguyên Trưởng phòng nghiên cứu phát triển VN Pharma) 1 năm 6 tháng, Phạm Văn Thông (dược sĩ) 2 năm tù treo, Phạm Anh Kiệt (Tổng giám đốc công ty Dược Sapharco) 2 năm tù treo cùng về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức.Đồng thời Tòa kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ vấn đề hoa hồng và trách nhiệm của một số cá nhân cụ thể có liên quan.

Bộ Y tế cho biết sau khi có phán quyết cuối cùng của Tòa án, Bộ Y tế sẽ xử lý nghiêm khắc, theo đúng pháp luật, không bao che đối với những đơn vị, cá nhân vi phạm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Y tế (nếu có).

Tuy nhiên, sau khi tòa tuyên án, nhiều ý kiến cho rằng việc tòa truy tố tội danh buôn lậu, làm giả con dấu là không đúng với bản chất của vụ án. Đáng lẽ, tòa cân phải truy tố tội làm thuốc giả.

Trao đổi với phóng viên báo điện tử Một Thế Giới,luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết hoàn toàn có thể truy tố về tội làm thuốc giả bởi đây là thuốc giả, được nhập chính ngạch.

Đồng tình với nhận định này, nói với Một Thế Giới, Luật sư Trương Quốc Hòe, Trưởng văn phòng luật sư InterLa (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng truy tố theo tội kinh doanh hàng giả thì hợp lý hơn là tội buôn lậu.

Theo luật sư này, tiêu chuẩn chất lượng mà lô thuốc này phải tuân thủ là của Mỹ, nhưng đến bây giờ, bản quyền của công thức này đã hết thời hiệu bảo vệ bản quyền, nên nó thuộc về xã hội. Tuy nhiên, chất lượng của lô thuốc này không đủ điều kiện của tiêu chuẩn này. Do đó, có thể khẳng định đây là kinh doanh hàng giả hoặc hàng kém chất lượng thì hợp lý hơn.

“Thực tế thì quy trình nhập khẩu lô hàng này có, tờ khai hải quan, nộp thuế nhập khẩu đàng hoàng thì thì tôi nghĩ đối tượng này không phải nhập lậu mà là kinh doanh hàng giả”, ông Hòe nói.

Nói thêm về vấn đề này, luật sư Trần Minh Hùngcho biết, dư luận có quyền đặt khả nghi về vấn đề bỏ lọt tội phạm khi xem xét về trách nhiệm của Cục Quản lý dược. Tôi nghĩ các cơ quan tố tụng cần kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cần điều tra cụ thể liệu có đồng phạm hay tiếp tay, bỏ lọt tội phạm của người có thẩm quyền tiếp tay cho hành vi phạm tội của các bị cáo. Bởi các bị cáo sẽ rất khó mà một mình thực hiện hành vi phạm tội với số lượng thuốc lớn như vậy.

Công ty dược VN Pharma nhập hơn 9.000 hộp thuốc trị ung thư giả để đưa vào các bệnh viện rất dễ dàng. Dư luận cũng băn khoăn về những lỗ hổng nào đã giúp họ làm việc đó? Liệu có sự bao che, thông thầu, lợi ích nhóm trong công tác đầu thầu thuốc vào bệnh viện hay không?

ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan cũng nói: “Một loại thuốc khi đưa vào bệnh viện thì ít ra phải được đảm bảo chất lượng, nguồn gốc rõ ràng, có lịch sử sử dụng để biết độ an toàn. Đằng này 1 công ty dược cỏn con mới ra đời chỉ trong vòng mấy năm đã tiến như vũ bão, thâu tóm đấu thầu của bao nhiêu bệnh viện thì mình phải coi lại".

Về vấn đề này, ông Trần Minh Hùng cho biết quy trình vốn rất gắt gao, nhưng do các đối tượng đã làm giấy tờ giả để qua mặt các cơ quan chức năng nên cơ quan chức năng khó phát hiện được.

“Việc các bác sĩ, bệnh viện liên kết, không minh bạch với các doanh nghiệp nhập khẩu cũng là một nguyên nhân quan trọng làm cho doanh nghiệp nhập khẩu tiêu thụ được hàng hóa bất hợp pháp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích người tiêu dùng”, ông Hùng nhấn mạnh.

Luật sư này cũng cho rằng cần xử lý nghiêm và có hình thức xử phạt nặng đối với những cá nhân, tổ chức vi phạm nhằm tạo tính răn đe. Ngoài xử phạt hình sự cần có hình thức phạt tiền cao hơn nữa, áp dịch tịch thu các giấy phép hoạt động vĩnh viễn nếu có hành vi vi phạm nặng, nhiều lần. Cần đặt ra trách nhiệm của các cơ quan chức năng, người có thẩm quyền, bác sỹ liên quan đến hành vi vi phạm để tạo tính răn đe cho sự tiếp tay, đồng phạm cho hành vi vi phạm.

Trả lời báo chí, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, đây không phải vụ buôn lậu và làm giả con dấu mà chính xác là tội làm thuốc giả. Trong Bộ luật Hình sự, tội về làm thuốc giả có khung phạt cao nhất là tử hình. “Tôi cho rằng xét xử phải đúng tội, còn đi chệch hướng thì bản án khó thuyết phục”.

“Việc cấp phép, cấp số đăng ký cho VN Pharma nhập khẩu số lượng lớn thuốc ung thư giả nói trên có dấu hiệu rất đáng ngờ. Tại sao Cục Quản lý dược - Bộ Y tế là cơ quan "gác cổng" của Bộ Y tế trong việc cấp phép, cấp đăng ký nhập khẩu, sản xuất thuốc mà lại để lọt, cho VN Pharma nhập thuốc giả như vậy?”, bà Lan nói.

Vị này cũng cho rằng, trách nhiệm của Cục Quản lý dược cần phải được xem xét, xử lý nghiêm thì mới thỏa đáng. Nếu phát hiện có lỗ hổng trong công tác quản lý dược thì cần phải xem lại để bịt lỗ hổng này. “Toàn dân trông vào Cục Quản lý dược mà lại để thuốc không rõ nguồn gốc nhập vào như vậy thì cực kỳ nguy hiểm”.