Gửi bình luận
Để ngành nông nghiệp của Việt Nam có thể “cất cánh” và bắt kịp với thế giới, điều quan trọng là phải thay đổi tư duy, thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao phát triển.
Thúc đẩy công nghệ cao
Theo báo cáo của Công ty cổ phần Báo cáo đánh giá Việt Nam (Vietnam Report), nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng bậc nhất của Việt Nam, ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ nhất đến sự ổn định và phát triển của đất nước, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Năm 2023, tăng trưởng toàn ngành nông nghiệp đạt 3,83%, cao nhất trong nhiều năm gần đây, đóng góp lớn vào mức tăng trưởng 5,05% của nền kinh tế. Định hướng đến năm 2050, Việt Nam trở thành một trong những nước có nền nông nghiệp hàng đầu thế giới với ngành công nghiệp chế biến nông sản hiện đại, hiệu quả, thân thiện với môi trường.
Theo Bộ Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn, cả nước hiện có khoảng 290 doanh nghiệp nông nghiệp đang ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất; khoảng 690 vùng sản xuất nông nghiệp, trong đó có trên 70% đạt tiêu chí vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; có gần 2.000 hợp tác xã ứng dụng công nghệ cao.
Tuy nhiên, Vietnam Report cho rằng nền nông nghiệp trong nước còn khá nhiều vấn đề bất cập, điển hình là phương thức quảng canh, quản trị theo hình thái tiểu nông nên rủi ro cao và hiệu quả thấp, giá trị gia tăng của nông sản hàng hóa còn thấp, tiêu tốn nhiều nguồn lực, ứng dụng khoa học - công nghệ và cơ giới hóa thấp, sức cạnh tranh thấp; thậm chí, ở một số lĩnh vực, đi sau so với thế giới khá xa.
Theo đó, để ngành nông nghiệp của Việt Nam có thể “cất cánh” và bắt kịp với thế giới, điều quan trọng là phải thay đổi tư duy, chuyển đổi phương thức truyền thống sang các phương thức hiện đại, nói cách khác, cần phải thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC).
Gần 90% số doanh nghiệp và chuyên gia trong ngành tham gia khảo sát của Vietnam Report cập nhật đến tháng 7.2024 cho rằng NNCNC giúp tăng năng suất cây trồng và sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên như nước, phân bón…
Khoảng 78% cho biết NNCNC giúp họ quản lý sâu bệnh tốt hơn và giảm chi phí lao động. Trong khi đó, 67% nhận thấy rõ những tác động của nông nghiệp tới môi trường đã giảm rõ rệt và 56% ghi nhận chất lượng cây trồng cải thiện đáng kể.
Như vậy, có thể hiểu đơn giản NNCNC là một nền nông nghiệp ứng dụng hợp lý những công nghệ mới, tiên tiến vào sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng nông sản; đảm bảo an ninh lương thực; nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường quốc tế, mở rộng cơ hội xuất khẩu…
Đây là giải pháp quan trọng để ứng phó với biến đổi khí hậu, giúp ngành nông nghiệp phát triển bền vững và hiệu quả trong tương lai.
Nhiều lợi thế để phát triển nông nghiệp công nghệ cao
Theo đánh giá của các doanh nghiệp và chuyên gia trong ngành, là nước đi lên từ nông nghiệp, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển NNCNC. Trong đó, lợi thế lớn nhất chính là nguồn đất đai rộng lớn và màu mỡ. Diện tích đất nông nghiệp tính đến ngày 31.12.2022 là hơn 28 triệu hecta, chiếm 84,5% tổng diện tích đất tự nhiên cả nước.
Những khu vực chiếm tỷ trọng đất nông nghiệp lớn cùng với tỷ lệ màu mỡ cao như đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long vốn đã trở thành những vựa nông sản lớn ghi dấu Việt Nam trên trường quốc tế.
Hơn nữa, nhu cầu ngày càng tăng về nông sản chất lượng cao đang tạo ra áp lực lớn nhưng cũng đồng thời mang đến cơ hội cho phát triển NNCNC. Người tiêu dùng hiện nay không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn đặc biệt chú trọng đến chất lượng, an toàn thực phẩm và tính bền vững của sản phẩm.
Để đáp ứng nhu cầu này, việc áp dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp trở nên cần thiết. Các phương pháp hiện đại như hệ thống tưới tiêu tự động, nhà kính, thủy canh và công nghệ sinh học giúp cải thiện năng suất, chất lượng và độ an toàn của nông sản.
Nông sản chất lượng cao không chỉ đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng mà còn nâng cao giá trị gia tăng, từ đó tăng thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp. Ngoài ra, thị trường xuất khẩu cũng đòi hỏi nông sản chất lượng cao để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ các nước nhập khẩu. Việc ứng dụng công nghệ cao giúp nông sản Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế, mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao uy tín.
Theo đó, 85,7% số doanh nghiệp và chuyên gia tham gia khảo sát của Vietnam Report cho rằng mức độ ứng dụng thực hành NNCNC tại Việt Nam hiện mới dừng ở mức đang phát triển. Một số công nghệ và kỹ thuật nổi bật có thể kể đến như phát triển ứng dụng di động và nền tảng kỹ thuật số để kết nối nông dân với thị trường và thông tin là một bước tiến quan trọng; tăng cường đầu tư vào máy bay không người lái (drone) trong nông nghiệp để phun thuốc, theo dõi cây trồng; tăng cường sử dụng các cảm biến cơ bản và công cụ thu thập dữ liệu để theo dõi tình trạng sức khỏe cây trồng và môi trường một cách hiệu quả.
Ngoài ra, phát triển các giải pháp công nghệ cao phù hợp với địa phương và giá cả phải chăng cho các trang trại vừa và nhỏ. Các công nghệ này, như hệ thống tưới tiêu thông minh, cảm biến theo dõi đất và cây trồng, giúp nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Khi các giải pháp này đi cùng với giá cả phải chăng đảm bảo nông dân có thể tiếp cận và áp dụng dễ dàng, từ đó tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm chi phí.
Dẫu vậy, Vietnam Report cũng đánh giá NNCNC của Việt Nam vẫn còn khá tụt hậu so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Những thách thức hàng đầu cản trở ứng dụng NNCNC như sở hữu đất đai manh mún và thách thức từ việc cho thuê đất; các hạn chế về tiếp cận công nghệ, vốn cũng như kiến thức…
