Vì sao không xử lý hình sự lãnh đạo Quốc Cường Gia Lai vụ mua rẻ 32 ha đất công?

Cơ quan An ninh điều tra Công an TP.HCM vừa ban hành kết luận điều tra bổ sung vụ án Công ty TNHH MTV Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận (Công ty Tân Thuận, 100% vốn Nhà nước) bán rẻ 32 ha đất tại xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè và 169.229m² đất của dự án khu dân cư Ven Sông Tân Phong, quận 7 cho Công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai.

Liên quan đến vụ án này, trước đó Viện KSND TP.HCM từng trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung 5 vấn đề. Trong đó, có nội dung làm rõ trách nhiệm của Công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai trong việc ký hợp đồng chuyển nhượng đất Phước Kiển từ Công ty Tân Thuận. Đồng thời, Viện KSND còn yêu cầu xác định trách nhiệm của bà Thái Thị Bích Liên (nguyên Chánh văn phòng Thành ủy TP.HCM) và ông Phạm Nhớ Hồng Thương (Phó trưởng phòng Quản lý Đầu tư - kinh doanh vốn).

Chưa có cơ sở xác định Quốc Cường Gia Lai cấu kết để có lợi trong dự án Phước Kiển

Kết luận điều tra nêu rõ việc chuyển nhượng khu đất đã đền bù ở xã Phước Kiểng, huyện Nhà Bè và chuyển nhượng một phần dự án khu dân cư Ven Sông Tân Phong, quận 7 theo quy định pháp luật hiện hành là không bắt buộc phải đấu giá. Việc đấu giá chỉ là một trong những căn cứ để bảo đảm nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch mang lại lợi ích cao nhất cho công ty và chủ sở hữu.

Công ty Tân Thuận không thực hiện đúng quy định về xây dựng giá, dẫn đến chuyển nhượng thấp, gây thất thoát nguồn vốn của Đảng bộ TP.HCM tại Công ty Tân Thuận. Bên cạnh đó, không có quy định nào bắt buộc Công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai (bên nhận chuyển nhượng) phải biết giá của Công ty Tân Thuận được xây dựng đúng hay sai.

Kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ trong vụ án đến nay chưa có cơ sở xác định bà Nguyễn Thị Như Loan - Tổng giám đốc Công ty Quốc Cường Gia Lai có sự thông đồng, cấu kết với các cá nhân trong Công ty Tân Thuận để có lợi trong việc ký kết hợp đồng chuyển nhượng nên không có cơ sở xử lý trách nhiệm đối với bà Loan.

Đối với yêu cầu xem xét trách nhiệm của bà Thái Thị Bích Liên, kết luận điều tra xác định hành vi của nguyên Chánh văn phòng Thành ủy TP.HCM thể hiện sự thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý nhưng chưa đến mức phải xử lý hình sự. Còn ông Phạm Nhớ Hồng Thương được xác định làm theo chỉ đạo của cấp trên. Ngoài ra, ông Thương không tham mưu, để xuất các tờ trình. Do đó, không có căn cứ để xét xét trách nhiệm hình sự

Dự án 32 ha Phước Kiển bị bán rẻ ra sao?

Hồi tháng 6, Công an TP.HCM đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Tất Thành Cang (nguyên Phó bí thư Thành ủy TP.HCM) cùng các ông: Phạm Văn Thông (nguyên Phó chánh văn phòng Thành ủy TP.HCM), Huỳnh Phước Long (nguyên Trưởng phòng quản lý đầu tư kinh doanh vốn của Văn phòng Thành ủy TP.HCM) và Phan Thanh Tân (nguyên Phó chánh văn phòng Thành ủy TP.HCM).

Các bị can này bị khởi tố tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí" do sai phạm 32 ha đất Phước Kiển, Nhà Bè, TP.HCM.

Tân Thuận là công ty 100% vốn Nhà nước do Văn phòng Thành ủy TP.HCM quản lý, hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản. Tháng 6.2017, Công ty Tân Thuận và Công ty Quốc Cường Gia Lai có ký hợp đồng chuyển nhượng 32 ha đất trong tổng diện tích 50 ha tại xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè.

Theo Công ty Quốc Cường Gia Lai, 32 ha đất này được đền bù không tập trung, không có mặt tiền và đường vào khu đất. Khu đất cũng không liên quan tới dự án dân cư Bắc Phước Kiển, diện tích 91,6 ha mà Quốc Cường Gia Lai được chấp thuận đầu tư và đã thỏa thuận chuyển nhượng cho Công ty Sunny Island.

Công ty này cho biết tổng giá trị nhận chuyển nhượng các thửa đất nông nghiệp từ Tân Thuận là 632 tỉ đồng (có VAT), bình quân 1,9 triệu đồng/m² (gồm VAT). Ngoài ra, Quốc Cường Gia Lai còn phải nộp thêm 170,8 tỉ do nhận thấy 1,9 triệu đồng/m² là giá đất được trừ vào số tiền sử dụng đất phải nộp khi chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở khi thực hiện dự án.

Tuy nhiên, Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM yêu cầu Công ty Tân Thuận hủy hợp đồng chuyển nhượng khu đất cho Công ty Quốc Cường Gia Lai. Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM đánh giá việc ký kết hợp đồng giữa Công ty Tân Thuận và Công ty Quốc Cường Gia Lai là không đúng quy chế quản lý, sử dụng tài sản là nhà, quyền sử dụng đất tại các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuộc sở hữu của Đảng bộ TP.HCM (Quyết định 1087-QĐ/TU ngày 31.3.2009).

Giá chuyển nhượng chưa đảm bảo giá trị ngang giá thị trường tại thời điểm chuyển nhượng và thấp hơn giá do Hội đồng thẩm định giá thành phố thẩm định, đồng thời thấp hơn giá do Công ty xây dựng phương án giá dự kiến thỏa thuận đền bù tiếp theo với người dân.

Công ty Quốc Cường Gia Lai sau đó đưa ra các văn bản phản hồi đến báo chí. Trong đó, khẳng định quyền sử dụng đất nông nghiệp với diện tích 32 ha không phải đất công và việc chuyển nhượng cũng không phải thông qua đấu giá theo quy định pháp luật.

Phía doanh nghiệp này cũng cho biết các thửa đất nhận chuyển nhượng có một số bất lợi như vị trí không tập trung, da beo nhiều, chưa kể có 1 ha bị sạt lở ven sông và hơn 4,5 ha hành lang an toàn.

Qua so sánh với giá thị trường ở các thửa đất cùng khu vực, Quốc Cường Gia Lai cho rằng đơn giá đàm phán mua từ Tân Thuận là phù hợp với giá thị trường thời điểm đó và với đặc điểm khu đất. Trong trường hợp hợp đồng giao dịch với Công ty Tân Thuận không thành công, Quốc Cường Gia Lai khẳng định không ảnh hưởng tới hoạt đông kinh doanh và chiến lược tương lai. Công ty đã trả mặt bằng cho Tân Thuận. Phía Tân Thuận cũng đã hoàn trả tiền cho doanh nghiệp.

Hồi tháng 5.2018, Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM đã có cuộc họp khẩn, xem xét báo cáo bước đầu của đoàn kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm của Ủy ban Kiểm tra Thành ủy đối với các cá nhân là lãnh đạo Văn phòng Thành ủy và Công ty Tân Thuận

Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM kết luận Văn phòng Thành ủy đã không thực hiện đúng và đầy đủ trách nhiệm là cơ quan đại diện chủ sở hữu tại Công ty Tân Thuận và đối với Đảng bộ TP.HCM. Việc văn phòng Thành ủy không thẩm định giá đề xuất chuyển nhượng của Công ty Tân Thuận khi giá này không phù hợp với điều kiện thị trường, sẽ gây thất thoát nghiêm trọng nếu Ban Thường vụ Thành ủy không chỉ đạo hủy hợp đồng kịp thời

Kết luận này cũng thể hiện Phó bí thư thường trực Tất Thành Cang đã chấp nhận chủ trương chuyển nhượng nói trên không đúng thẩm quyền và sai quy định. Ông Tất Thành Cang cũng không báo cáo Thường trực và Ban Thường vụ Thành ủy trước khi quyết định, khiến việc chuyển nhượng đất có nguy cơ gây thất thoát lớn cho Đảng bộ TP.HCM.

Thành ủy TP.HCM xác định ông Cang có trách nhiệm khi chấp thuận chủ trương chuyển nhượng đất của Công ty Tân Thuận và có trách nhiệm về chủ trương chuyển nhượng hợp đồng với Công ty Quốc Cường Gia Lai. Do đó, Ban thường vụ Thành ủy yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm đối với Phó Bí thư thường trực Thành ủy Tất Thành Cang.