Úc quyết theo đuổi đến cùng điều tra về COVID-19 bất chấp đe dọa của Trung Quốc

Phát biểu trong cuộc họp báo ở Canberra hôm 29.4, khi được hỏi liệu Úc có tiếp tục theo đuổi cuộc điều tra độc lập về COVID-19 hay không, ông Morrison cho biết chính quyền Canberra “tất nhiên sẽ tiếp tục theo đuổi hành động hợp lý và đúng đắn, bởi đây là loại virus đã cướp đi hơn 200.000 sinh mạng, khiến nền kinh tế toàn cầu bị ngưng trệ, tác động của nó rất nghiêm trọng”.

“Bây giờ, việc thế giới mong muốn một cuộc điều tra độc lập là hoàn toàn có lý khi tất cả mọi người đều muốn có một đánh giá độc lập về dịch bệnh đã xảy ra như thế nào, từ đó chúng ta mới có thể rút bài học và ngăn chặn nó xảy ra lần nữa”, nhà lãnh đạo Úc nói và khẳng định lời kêu gọi trên không nhằm chỉ trích Trung Quốc.

Dù Trung Quốc đang là đối tác thương mại lớn nhất của Úc, nhưng các mối quan hệ ngoại giao đã trở nên xấu đi trong những năm gần đây trong bối cảnh Úc cáo buộc Bắc Kinh đã thực hiện các cuộc tấn công mạng và đã cố gắng can thiệp vào các vấn đề nội bộ của chính quyền Canberra.

Căng thẳng ngoại giao giữa hai nước đã leo thang trong những ngày qua kể từ khi Thủ tưởng Scott Morrison cùng nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền Úc kêu gọi điều tra về nguồn gốc COVID-19. Động thái này đã biến Canberra trở thành một trong những nhà phê bình Bắc Kinh mạnh mẽ nhất về cách xử lý sự lây lan của đại dịch COVID-19.

Đáp trả, phía Trung Quốc cho rằng đề xuất của Úc mang động cơ chính trị, cản trở hợp tác quốc tế về phòng chống dịch bệnh, đồng thời chỉ trích một số quan chức Úc là “cái loa phát thanh” của Washington để nhằm giành được sự ưu ái hơn từ Mỹ, quốc gia vốn đã liên tục chỉ trích Trung Quốc và WHO về COVID-19.

Trong những ngày gần đây, truyền thông nhà nước Trung Quốc đã đưa ra nhiều tuyên bố bao gồm cả việc ví “Úc như là kẹo cao bám vào đáy giày của Trung Quốc”, bắt chước các động thái Mỹ bất chấp các nguy cơ gây thiệt hại lâu dài cho mối quan hệ song phương và quan hệ thương mại với Trung Quốc.

Hồ Tích Tiến (Hu Xijin), Tổng biên tập của Thời báo Hoàn cầu, tờ báo thuộc sự quản lý của cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã viết trên mạng xã hội Weibo rằng mối quan hệ giữa Úc và đối tác thương mại lớn nhất của họ, Trung Quốc, có khả năng xấu đi nhiều như mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington.

Chỉ trích Úc vì đã tham gia cùng với Mỹ trong các động thái nhắm vào Trung Quốc, ông Hồ Tích Tiến viết: "Sau khi dịch bệnh kết thúc, chúng ta cần có nhận thức về rủi ro nhiều hơn khi làm ăn với Úc và cả khi chúng ta gửi con đến học. Úc luôn ở đó và luôn gây rắc rối. Điều này hơi giống như kẹo cao su bị kẹt ở đế giày. Đôi khi bạn phải tìm một hòn đá để chà xát nó".

Một bài xã luận hôm 28.4 được đăng trên Thời báo Hoàn Cầu cũng đã chỉ trích các tuyên bố của Thủ tướng Úc Morrison và coi đó là hành vi mạo hiểm, có thể làm hỏng mối quan hệ song phương và khó có thể sửa chữa.

“Chính phủ của ông Morrison đang theo chủ nghĩa phiêu lưu mạo hiểm, làm ảnh hưởng tới mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện cùng có lợi với Trung Quốc. Canberra đang bước đi trên một con đường nguy hiểm, không có triển vọng quay đầu trở lại”, bài xã luận viết.

Đáng chú ý, đại sứ Trung Quốc tại Úc Thành Cạnh Nghiệp (Cheng Jingye), trong cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Australia (DFTA) hôm 29.4, nói rằng việc Thủ tướng Úc thúc đẩy điều tra quốc tế về COVID-19 là "nguy hiểm" và sẽ không nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo toàn cầu.

Trước đó, trong bài phỏng vấn được Australian Financial Review (AFR) đăng tải hôm 27.4, ông Thành Cạnh Nghiệp nói rằng Bắc Kinh nghĩ chính phủ Thủ tướng Scott Morrison đang "có động cơ chính trị" trong việc kêu gọi điều tra quốc tế về dịch bệnh, hưởng ứng theo lời của "một số thế lực ở Washington".

Đại sứ Trung Quốc cho rằng chiến dịch của ông Morrison đã bị người Trung Quốc nhìn nhận không mấy “thiện cảm” và có thể dẫn đến các hậu quả về kinh tế, giáo dục. Theo nhà ngoại giao Trung Quốc, các trường đại học, ngành du lịch, các mặt hàng rượu và thịt bò là những lĩnh vực có thể bị ảnh hưởng bởi sự “tẩy chay” của người Trung Quốc.

Những bình luận này đã bị các quan chức cấp cao Úc chỉ trích và mô tả là hành vi “cưỡng ép kinh tế”.

Ngoại trưởng Úc Marise Payne đã chỉ trích nhà ngoại giao Trung Quốc về việc đã liên kết các vấn đề kinh tế với cuộc điều tra về COVID-19. “Một đánh giá minh bạch và trung thực về các sự kiện trong đại dịch sẽ là rất cần thiết để chúng ta học hỏi những bài học quan trọng nhằm cải thiện năng lực phản ứng trong tương lai. Chúng tôi phản đối mọi lời đe dọa ép buộc về kinh tế là một phản ứng cho lời kêu gọi mở một cuộc điều tra như vậy, khi điều chúng ta cần là sự hợp tác toàn cầu”, bà Payne nhấn mạnh.

Trong khi đó, Bộ trưởng Thương mại Úc Simon Birmingham khẳng định nước này “sẽ không thay đổi chính sách về các vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng chỉ vì hành vi hay mối đe dọa cưỡng ép kinh tế”.

Hoàng Vũ (theo The Guardian)