Trước Jack Ma, trùm bất động sản Nhậm Chí Cường biến mất bí ẩn vì xúc phạm ông Tập Cận Bình

Là nhà sáng lập Alibaba – tập đoàn được mệnh danh là phiên bản Amazon châu Á, tỷ phú Jack Ma (55 tuổi) đã bị loại khỏi chương trình truyền hình của chính mình sau khi phát ngôn đụng chạm Chủ tịch Tập Cận Bình và được cho đã không được xuất hiện trước công chúng trong hơn 2 tháng qua.

Jack Ma, một trong những doanh nhân thành công nhất Trung Quốc, đã chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính và các ngân hàng quốc doanh nước này trong một bài phát biểu mang tính gây hấn ở thành phố Thượng Hải hôm 24.10.2020.

Những lời kêu gọi của Jack Ma về cải cách một hệ thống mà theo ông là đang kìm hãm sự đổi mới kinh doanh đã khiến các nhà lãnh đạo Chính phủ Trung Quốc vô cùng tức giận vì họ coi bài phát biểu này tấn công vào quyền lực của Đảng Cộng sản nước này.

Sau phát biểu này, Jack Ma bị triệu tập đến cuộc họp kín hôm 2.11.2020 với Ngân hàng Trung ương Trung Quốc và ba nhà quản lý tài chính hàng đầu khác.

Tiếp đó, Bắc Kinh đã 'hạ gục' Jack Ma khi đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng trị giá 37 tỉ USD của Ant Group (chi nhánh dịch vụ tài chính của Alibaba) bị Chủ tịch Tập Cận Bình đình chỉ, tờ Wall Street Journal đưa tin. Ant Group điều hành Alipay, một trong hai hệ thống thanh toán trực tuyến thống trị ở Trung Quốc cùng WeChat Pay.

Chính phủ Trung Quốc sau đó đã leo thang chiến dịch nhằm kiềm chế các hoạt động kinh doanh của Jack Ma bằng cách ra lệnh điều tra chống độc quyền với Alibaba. Bắc Kinh cũng yêu cầu Ant Group của Jack Ma thu hẹp quy mô hoạt động.

Sau đó, Jack Ma biến mất một cách bí ẩn khỏi chương trình truyền hình giống Shark Tank về người hùng trong kinh doanh châu Phi, với bức ảnh ông bị xóa khỏi trang web của hội đồng giám khảo. Đây là chương trình mang đến cơ hội tranh tài cho doanh nhân châu Phi với những người thắng cuộc chia nhau giải thưởng 1,5 triệu USD.

Trận chung kết diễn ra vào tháng 11.2020 mà không có Jack Ma và ông cũng vắng mặt trong các video quảng cáo, theo trang Financial Times.

Vài tuần trước trận chung kết, Jack Ma đã tweet rằng ông nóng lòng được gặp các thí sinh. Kể từ đó, không có hoạt động nào trên Twitter của Jack Ma dù trước đó tài khoản này thường xuyên đăng vài tweet mỗi ngày.

Cuộc điều tra chống độc quyền đã khiến cổ phiếu của Alibaba giảm 1/4 kể từ mức đỉnh điểm ngay sau bài phát biểu vào tháng 10, làm tài sản Jack Ma bốc hơi hơn 10 tỉ USD. Điều đó khiến Jack Ma tụt xuống vị trí thứ tư trong danh sách những người giàu nhất Trung Quốc, sau Chung Thiểm Thiểm - Chủ tịch của hãng nước đóng chai khổng lồ Nongfu Spring, Hoàng Tranh - Giám đốc điều hành công ty thương mại điện tử Pinduoduo và Mã Hóa Đằng - nhà sáng lập Tencent Holdings.

Theo Bloomberg, Jack Ma hiện có tài sản ròng ước tính là 63,1 tỉ USD.

Hôm 30.12, cổ phiếu Pinduoduo niêm yết trên sàn Nasdaq đã tăng 7,77% tại New York, nâng vốn hóa thị trường của nó lên gần 220 tỉ USD. Việc này đánh dấu ngày thứ hai liên tiếp công ty khởi nghiệp 5 năm tuổi vượt mốc 200 tỉ USD về giá trị.

Khối tài sản của Hoàng Tranh ở Trung Quốc hiện chỉ đứng sau Chung Thiểm Thiểm, người đã hoàn tất đợt chào bán cổ phiếu Nongfu Spring ra công chúng lầu đầu với giá trị kỷ lục 87 tỉ USD ở Hồng Kông vào tháng 9.

Số phận của các nền tảng thương mại điện tử, giao hàng và mạng xã hội lớn nhất Trung Quốc đã rơi vào tình trạng lấp lửng kể từ khi Bắc Kinh soạn thảo bản dự thảo đầu tiên về hướng dẫn chống độc quyền cho lĩnh vực internet khiến cổ phiếu trong ngành lao đao.

Là một trong những doanh nhân thành công nhất Trung Quốc, Jack Ma ngày càng mâu thuẫn với chế độ vì sở thích của ông với một nền kinh tế mở và định hướng thị trường. Đến nay, không có bằng chứng nào cho thấy Jack Ma có thể bị tổn hại về thể chất.

Gần đây, Jack Ma là người dẫn đầu về cách tiếp cận độc đáo của Trung Quốc để tạo ra sự giàu có bằng cách giải phóng các lực lượng thị trường trong một khuôn khổ bị kiểm soát chặt chẽ bởi chính quyền.

Jack Ma từ giáo viên tiếng Anh đã trở thành ông trùm kinh doanh, hóa thân thành ngôi sao nhạc rock và thậm chí còn đóng vai bậc thầy kung fu không thể bị đánh bại trong bộ phim toàn diễn viên nổi tiếng năm 2017.

Ngay cả khi căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng sâu sắc, Jack Ma cùng cánh tay phải của mình là Thái Sùng Tín (đồng sáng lập Alibaba) vẫn tặng 2,6 triệu khẩu trang, 170.000 kính bảo hộ, 2.000 máy thở cho New York và được Tổng thống Donald Trump cảm ơn. Thế nhưng, việc ra mắt thị trường chứng khoán của Ant Group đã bị các cơ quan quản lý chặn lại. Nhiều người coi đây là một động thái trả đũa cho bài phát biểu bùng nổ của Jack Ma tại Thượng Hải vào tháng 10.

Kể từ đó, các nhà quản lý đã gặp gỡ lãnh đạo của Ant Group và yêu cầu cải thiện quản trị công ty, tuân thủ các quy định và bỏ thói quen sử dụng quy mô của mình để đẩy các đối thủ cạnh tranh ra khỏi thị trường.

Hơn 2 tháng qua, Jack Ma hoàn toàn biến mất khỏi tầm nhìn của công chúng - một sự thay đổi đột ngột hơn tất cả so với hồ sơ công khai khổng lồ trước đây của ông.

Trung Quốc có lịch sử mạnh tay với trước những người chỉ trích chính quyền.

Vào tháng 3.2020, ông Nhậm Chí Cường (69 tuổi), doanh nhân giàu có ngành bất động sản nổi tiếng vì các phát biểu mạnh mẽ trên mạng, đã biến mất sau khi gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là 'gã hề' vì chậm trễ trong việc đối phó với đại dịch COVID-19, tố cáo truyền thông nhà nước bị bịt miệng vì không đưa ra báo động với công chúng và những người đơn độc đưa ra cảnh báo như bác sĩ Lý Văn Lượng buộc phải im lặng.

Bạn bè Nhậm Chí Cường cho biết không thể liên lạc với ông. 6 tháng sau, Nhậm Chí Cường bị kết án 18 năm tù sau khi ông 'tự nguyện và trung thực thú nhận' về nhiều tội danh tham nhũng.