Gửi bình luận
Các hạn chế thương mại của Trung Quốc với khoáng sản chiến lược đang bắt đầu ảnh hưởng đến nhiều công ty phương Tây.
Đổ lỗi cho lệnh hạn chế xuất khẩu antimon của Trung Quốc được công bố vào tháng 8, Henkel (công ty hóa chất và hàng tiêu dùng lớn ở Đức) thông báo với khách hàng vào tháng 11 rằng tạm dừng giao bốn loại keo dán và chất bôi trơn được các nhà sản xuất ô tô sử dụng rộng rãi, theo một lá thư gửi cho khách hàng mà hãng tin Reuters nhìn thấy.
Antimon là một loại á kim màu xám sáng bóng được biết đến từ thời xa xưa khi nó được dùng trong y học và mỹ phẩm. Ứng dụng lớn nhất của antimon hiện nay là làm chất chống cháy, chiếm khoảng một nửa lượng tiêu thụ trên toàn cầu vào năm 2023, theo công ty môi giới CICC.
Khoảng 1/5 antimon được sử dụng để sản xuất kính quang điện nhằm cải thiện hiệu suất của pin mặt trời. Phần lớn lượng còn lại được dùng trong pin axit chì.
Pin axit chì là loại pin sạc được sử dụng rộng rãi trong nhiều ứng dụng, từ ô tô đến các thiết bị lưu trữ năng lượng. Nó được đặt tên như vậy vì các điện cực của pin được làm từ chì và chất điện phân là dung dịch axit sulfuric loãng.
Antimon ngày càng trở nên mang tính chiến lược vì được dùng trong các thiết bị quân sự, chẳng hạn tên lửa hồng ngoại, vũ khí hạt nhân và kính nhìn ban đêm, như một chất làm cứng cho đạn và xe tăng.
Quặng được khai thác phổ biến nhất là stibnite, có chứa antimon và lưu huỳnh. Antimon cũng có thể là sản phẩm phụ của khai thác vàng hoặc thu hồi từ việc tái chế pin axit chì.
Pin axit chì là loại pin sạc được sử dụng rộng rãi trong nhiều ứng dụng, từ ô tô đến các thiết bị lưu trữ năng lượng. Nó được đặt tên như vậy vì các điện cực của pin được làm từ chì và chất điện phân là dung dịch axit sulfuric loãng.
Henkel sử dụng kim loại màu bạc này để sản xuất các sản phẩm mang nhãn hiệu Bonderite và Teroson, vốn là cốt lõi trong bộ phận công nghệ keo dán của công ty, mang lại doanh thu 10,79 tỉ euro (11,4 tỉ USD) vào năm 2023.
"Chúng tôi đã được các nhà cung cấp thông báo rằng việc nhập khẩu những nguyên liệu thô này đã bị trì hoãn cho đến khi chính phủ Trung Quốc chấp nhận đơn xin cấp phép. Do đó, Henkel tuyên bố tình trạng bất khả kháng liên quan đến việc giao các sản phẩm này", theo lá thư do hai giám đốc cấp cao ký.
Công ty Đức cho biết thêm rằng không thể dự đoán được tình hình sẽ kéo dài bao lâu.
Bức thư từ Henkel và các cuộc trò chuyện với hơn hai tá thương nhân, thợ mỏ, nhà chế biến, người dùng cuối và chuyên gia trong ngành ở Bắc Mỹ, châu Âu, Trung Quốc nhấn mạnh sự gián đoạn nghiêm trọng do các hạn chế thương mại của Bắc Kinh gây ra. Các công ty phương Tây gặp khó khăn trong việc thay thế chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.
Khi được Reuters hỏi về bức thư, Henkel cho biết đang nỗ lực hỗ trợ khách hàng và tìm nguồn cung thay thế: "Chúng tôi đang theo dõi rất chặt chẽ tình hình cung ứng antimon trên toàn cầu và đặt mục tiêu khôi phục các giải pháp để đáp ứng đơn đặt hàng của khách hàng".
Theo nhà cung cấp thông tin thị trường Argus, giá antimon (vốn khan hiếm nhưng lại thiết yếu với các thiết bị quân sự như đạn dược, tên lửa hồng ngoại, vũ khí hạt nhân và kính nhìn ban đêm) đã tăng gần 230% trong năm 2024 lên khoảng 39.000 USD/tấn tại thị trường giao ngay sôi động của thành phố Rotterdam (Hà Lan).
Trung Quốc là nước tạo ra antimon lớn nhất thế giới và thống trị sản xuất nhiều vật liệu chiến lược.
Năm ngoái, Trung Quốc cũng hạn chế xuất khẩu gallium, germanium (được sử dụng cho chất bán dẫn, tấm pin mặt trời và vũ khí) cũng như một số loại graphite (thành phần chính trong pin ô tô điện).
Đáp lại lệnh trừng phạt mới của chính quyền Biden với ngành công nghiệp chip, Trung Quốc áp đặt lệnh cấm hoàn toàn việc xuất khẩu gallium, germanium sang Mỹ, nơi Henkel sản xuất sản phẩm Bonderite tại bang Michigan.
Tìm kiếm các giải pháp thay thế
Các hạn chế từ Trung Quốc khiến các công ty phương Tây phải cắt giảm sự phụ thuộc vào khoáng sản từ quốc gia châu Á này. Ví dụ, công ty khai thác Perpetua Resources đang phát triển một mỏ antimon ở bang Idaho bằng nguồn tài trợ của chính phủ Mỹ.
Thế nhưng, các mỏ mới có thể mất nhiều năm để phát triển, khiến Henkel và công ty khác phải vật lộn để tìm các giải pháp thay thế, thường tốn kém hơn.
"Xin lưu ý rằng chúng tôi đang liên lạc chặt chẽ với các nhà cung cấp và sử dụng mọi biện pháp hợp lý về mặt thương mại để tận dụng chuỗi cung ứng toàn cầu của mình nhằm giải quyết tình hình này và hỗ trợ khách hàng", Henkel viết trong thư.
Trong khi đó, một số công ty khai thác và chế biến phương Tây đã bắt đầu tăng công suất.
United States Antimony, công ty chế biến antimon duy nhất tại Bắc Mỹ, đã lập kế hoạch nâng sản lượng nhà máy luyện kim ở bang Montana, nơi chỉ hoạt động với 50% công suất sau khi Trung Quốc công bố hạn chế xuất khẩu antimon vào tháng 8.
"Quyết định tăng sản lượng của chúng tôi chủ yếu được thúc đẩy bởi giá antimon tại Rotterdam tăng gấp ba lần", Gary Evans (Chủ tịch United States Antimony) nói với Reuters.
Gary Evans nói thêm rằng các hạn chế từ Trung Quốc "đã tạo ra nhu cầu lớn hơn đáng kể với những sản phẩm hoàn thiện của chúng tôi".
Hoạt động khai thác tại địa điểm ở Montana đã bị dừng vào năm 1983 vì khi đó việc nhập khẩu antimon từ các mỏ bên ngoài Mỹ rẻ hơn và các quy định môi trường ngăn cản việc khai thác tại đây, theo United States Antimony.
Không phụ thuộc vào Trung Quốc, United States Antimony đang đàm phán để nhận vật liệu từ bốn quốc gia khác và một nhà cung cấp trong nước sớm nhất là vào tháng 12, Gary Evans cho biết.
Đơn đặt hàng tại Northern Graphite, công ty có trụ sở ở Ottawa (thủ đô Canada) tự nhận là nhà sản xuất graphite dạng vảy tự nhiên duy nhất ở Bắc Mỹ, đã tăng 50% sau khi Trung Quốc công bố hạn chế graphite vào tháng 10.2023, Giám đốc điều hành Hugues Jacquemin chia sẻ với Reuters.
"Khi lệnh kiểm soát xuất khẩu có hiệu lực vào tháng 12.2023, nhu cầu đã tăng vọt. Chúng tôi bắt đầu tăng công suất", Hugues Jacquemin cho biết. Northern Graphite đang phát triển các dự án ở Namibia (quốc gia châu Phi) và Ontario (tỉnh tại Canada) để bổ sung cho mỏ của mình thuộc thành phố Quebec (Canada).
Trung Quốc chiếm hơn 70% nguồn cung graphite khai thác tự nhiên và loại tổng hợp của nó.
Mark Jensen, Giám đốc điều hành ReElement Technologies – đơn vị của hãng American Resources chuyên tái chế và tinh chế đất hiếm, cho biết lệnh cấm xuất khẩu gần đây của Trung Quốc đã khiến công ty trong tuần này nhận được ít nhất 10 cuộc gọi từ các hãng khai thác của Mỹ cung cấp quặng kẽm, vốn có thể là nguồn germanium trong quá trình chế biến.
Ông cho biết những lô hàng đó trước đây đã được chuyển đến Trung Quốc để chế biến do chi phí lao động thấp hơn và các tiêu chuẩn môi trường khác nhau.
"ReElement Technologies đã liên hệ với các nhà cung cấp nguyên liệu thô của Mỹ để bán các sản phẩm phụ này cho chúng tôi thay vì gửi chúng đến Trung Quốc vì hiện tại chúng tôi là lựa chọn thay thế cho Trung Quốc", Mark Jensen nói với Reuters.
Teck Resources, công ty khai thác Canada sản xuất germanium dưới dạng sản phẩm phụ tại mỏ kẽm Red Dog ở bang Alaska (Mỹ) và là nhà cung cấp kim loại này duy nhất tại Bắc Mỹ, nói với Reuters rằng đang nghiên cứu xem có nên tăng sản lượng germanium tại đó hay không khi Trung Quốc đã chặn xuất khẩu sang Mỹ.
Thị trường bị gián đoạn
Việc Trung Quốc siết chặt xuất khẩu đã gây ra sự tăng giá với nhiều loại khoáng sản chiến lược.
Theo Neo Performance Materials (công ty trụ sở tại thành phố Toronto, Canada), giá gallium bán ra bên ngoài Trung Quốc đắt hơn từ 30% đến 40% so với giá tại quốc gia châu Á này trong nửa đầu 2024 so với cùng kỳ năm trước, theo thông tin được công bố vào tháng 8.
Tại Trung Quốc, những hạn chế đã buộc một số công ty nhỏ rút khỏi thị trường, các thương nhân và nhà phân tích nói với Reuters.
Hai thương nhân germani Trung Quốc nói với Reuters rằng đã từ bỏ việc xuất khẩu do không thể xin được giấy phép, hoặc vì khách hàng ở nước ngoài không muốn cung cấp thông tin chi tiết cụ thể về người dùng cuối (hoặc do họ đến từ Mỹ).
Ngay cả trước khi Trung Quốc áp dụng các biện pháp hạn chế mới nhất nhắm vào Mỹ, không có germanium hoặc gallium nào của quốc gia châu Á được vận chuyển đến Mỹ trong năm nay tính đến tháng 10, theo dữ liệu hải quan. Trong cùng kỳ năm 2023, Mỹ được xếp hạng là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 và thứ 5 với các loại khoáng sản này.
Với người dùng cuối, các hạn chế từ Trung Quốc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa nguồn cung.
Maxime Picat, Giám đốc thu mua của hãng sản xuất ô tô Stellantis (Hà Lan), nói: "Khi giảm rủi ro, bạn cần thực hiện bằng nhiều cách khác nhau. Nếu là công ty chỉ có một giải pháp duy nhất, chẳng hạn nhà cung cấp pin của bạn đều là Trung Quốc hoặc Hàn Quốc, thì bạn sẽ gặp rủi ro".
