Hiện nay, TP.HCM vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn trong thực hiện các quy định pháp luật về công tác cấp giấy chứng nhận đất đai cũng như lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cổ phần hóa.
Nhằm không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người sử dụng đất và nhà đầu tư, mới đây, UBND TP.HCM đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài nguyên - Môi trường tháo gỡ một số vướng mắc trong công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cổ phần hóa.
Đồng thời, gỡ khó cho các trình tự, thủ tục thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; xác định giá đất.
Theo đó, UBND TP.HCM kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép cập nhật các nội dung thay đổi trongđiều chỉnh quy hoạch xây dựng đô thị như quy hoạch phân khu tỷ lệ ½.000, 1/500 vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện đối với quận nội thành.
Song song đó là hướng dẫn, quy định rõ về trình tự, thủ tục đăng ký kế hoạch sử dụng đất của hộ gia đình cá nhân trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện; quy định rõ về trình tự, thủ tục điều chỉnh, hủy bỏ các công trình dự án ghi vào kế hoạch sử dụng đất 3 năm mà chưa thực hiện.
Theo UBND TP.HCM, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần hướng dẫn việc trình Thủ tướng điều chỉnh quyết định khi điều chỉnh mục đích, thay đổi cơ cấu sử dụng đất; cơ chế để doanh nghiệp có vốn đầu tư nưóc ngoài có đất để thực hiện dự án; thời điểm xác định thời hạn sử dụng đất.
Cạnh đó, quy định bổ sung về quyền của cơ sở tôn giáo trong trường hợp sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, sản xuất lâm nghiệp, sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp; hướng dẫn về hình thức giao đất, cho thuê đất đối với diện tích đất nhà nước quản lý; việc chuyển hình thức sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa; về chia tách doanh nghiệp.
Hướng dẫn về chuyển mục đích sử dụng đất và nghĩa vụ tài chính; xác định tài sản doanh nghiệp cổ phần sử dụng; sớm ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện phương án sử dụng đất của doanh nghiệp cổ phần hóa…
Liên quan đến lĩnh vực đất đai, ông Dư Huy Quang - Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM cho biết, hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn trong thực hiện các quy định pháp luật về công tác cấp giấy chứng nhận đất đai.
Cụ thể, vướng mắc khá phổ biến là người sử dụng đất chưa thực hiện chứng nhận quyền sở hữu tài sản theo quy định mà đã bán, chuyển nhượng nên các cơ quan không có cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản cho người nhận chuyển nhượng. Đối với các trường hợp này, Sở Tài nguyên – Môi trường đã báo cáo UBND TP.HCM và kiến nghị các giải pháp tháo gỡ.
Chưa kể, trong thời gian qua, Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM nhận được nhiều hồ sơ từ các chi nhánh và đơn, thư của người dân đề nghị chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng tạm. Tuy nhiên, Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa có quy định về việc chứng nhận quyền sở hữu trong trường hợp này.
Ngoài ra, một tình trạng cũng khá phổ biến là thửa đất đã được cấp giấy chứng nhận cho nhiều thành viên cùng sử dụng theo hình thức sử dụng chung và một số thành viên trong đó chuyển nhượng phần quyền sử dụng của mình. Sau đó, người nhận chuyển quyền sử dụng và các thành viên còn lại đề nghị cấp đổi giấy chứng nhận mới để tiếp tục trở thành đồng sở hữu. Nguyên nhân là do Luật Đất đai chưa có quy định rõ về chuyển nhượng một phần quyền của nhóm người đồng sở hữu nên Sở Tài nguyên – Môi trường chưa có cơ sở giải quyết.
Để gỡ khó một phần, hồi đầu tháng 11.2018, UBND TP.HCM đã giao Sở Xây dựng hướng dẫn UBND quận huyện căn cứ chức năng quy hoạch trong đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ ½.000 (quy hoạch phân khu) được duyệt và chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc xây dựng nhà ở theo quy định tầng cao về xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu đô thị hiện hữu đế giải quyết cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ thống nhất trên địa bàn thành phố.
Phan Diệu