Tổ chức chuyên môn kỹ thuật lớn nhất thế giới tẩy chay Huawei

Viện Kỹ nghệ điện - điện tử (IEEE) quốc tế quyết định cấm nhân sự Huawei tham gia bình duyệt bài nghiên cứu, gồm cả việc làm biên tập cho những tạp chí khoa học trực thuộc tổ chức này.

IEEE trong thông cáo ngày 30.5 cho biết họ phải thực hiện nghĩa vụ tuân thủ luật pháp Mỹ cùng tất cả mọi quy định liên quan để tự bảo vệ tổ chức, tình nguyện viên và thành viên.

Nhân sự Huawei chỉ bị cấm tham gia bình duyệt nhưng vẫn còn tư cách hội viên, quyền bỏ phiếu hay tham gia nhiều hoạt động khác (chẳng hạn như nộp bài chuyên môn để xuất bản).

Ngày 16.5 trước đó, IEEE tuyên bố do đặt trụ sở tại New York nên có trách nhiệm pháp lý theo luật pháp Mỹ. Tổ chức nhận định lệnh hạn chế xuất do chính quyền Washington ban hành với Huawei không chỉ bao trùm hàng hóa, phầm mềm mà còn cả thông tin kỹ thuật.

IEEE đã cảnh báo các thành viên về hậu quả pháp lý nghiêm trọng nếu vẫn tiếp tục sử dụng nhân sự Huawei như người đánh giá hoặc biên tập viên cho công tác bình duyệt. Tập đoàn Trung Quốc chưa đưa ra bình luận gì.

Bình duyệt là quá trình đánh giá bởi một hội đồng chuyên gia hoặc vài cá nhân uy tín, nhằm đảm bảo kết quả nghiên cứu trong lĩnh vực nào đó chính xác và đạt chất lượng.

Thành lập năm 1963, IEEE tính đến tháng 12.2018 có hơn 422.000 thành viên từ hơn 160 quốc gia. Hơn 50% thành viên (chuyên gia điện tử, khoa học máy tính và các ngành kỹ thuật liên quan) không phải công dân Mỹ.

Tổ chức này cũng xuất bản khoảng 200 tạp chí, tài trợ hàng nghìn hội nghị ở 103 quốc gia. Không rõ bao nhiêu thành viên IEEE đến từ Trung Quốc, nhiều thông tin cho biết có ít nhất 80 người của Huawei là hội viên.

Phía Trung Quốc phản ứng rất mạnh mẽ. Giáo sư Trương Hải Hà thuộc Học viện Vi điện tử (Đại học Bắc Kinh) thông báo bà nộp đơn xin ra khỏi IEEE vì quyết định nêu trên rời xa đường lối cơ bản của khoa học - công nghệ.

“Là một giáo sư, tôi không thể chấp nhận chuyện này”, bà Trương viết trong thư gửi Chủ tịch tổ chức là ông Toshio Fukuda. Thông tin nữ học giả tự nguyện rút khỏi nhận được hơn 40.000 lượt xem, đã xuất hiện ý kiến kêu gọi tẩy chay IEEE.

Giáo sư Chu Chí Hoa thuộc Đại học Nam Kinh nhận định nên vận động IEEE chuyển trụ sở từ Mỹ sang nước khác, ví dụ như Switzerland. Ông kêu gọi giới khoa học trong nước ủng hộ tạp chí chuyên ngành tiếng Anh do Trung Quốc xuất bản hơn nữa.

Chính quyền Washington hai tuần trước tung đòn cấm vận: cấm công ty Mỹ sử dụng thiết bị viễn thông sản xuất bởi đơn vị gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, đồng thời cấm Huawei lẫn 70 chi nhánh mua linh kiện từ nhà cung cấp Mỹ nếu không có sự chấp thuận từ chính quyền.

Ngay sau đó, hàng loạt doanh nghiệp công nghệ quay lưng với Huawei. Danh sách các đơn vị tẩy chay tập đoàn Trung Quốc này ngày một nhiều.