Tìm thấy dấu vết tinh bột trong thức ăn của người cổ đại

Theo Science, các nhà khoa học từ trước đến nay vẫn tin rằng carbohydrate thực vật chắc chắn đã được tiêu thụ trong thời cổ đại, nhưng geophyte tinh bột hiếm khi được bảo tồn về mặt khảo cổ. Bằng chứng ban đầu về thực phẩm tinh bột nấu nướng chín là rất thưa thớt, tuy nhiên việc tiêu thụ củ, rễ chứa tinh bột có thể là một sự đổi mới quan trọng trong chế độ ăn uống của con người xa xưa.

Các nhà khoa học đã tìm thấy dấu vết của tinh bột trong thực phẩm của những người sống cách đây 170.000 năm ở Nam Phi. Điều này được nêu trong một nghiên cứu của một nhóm khoa học do Giáo sư Lean Wadley thuộc Viện nghiên cứu tiến hóa tại Đại học Witwatersrand, Nam Phi, dẫn đầu.

Dấu vết của các loài cây dùng làm thực phẩm được phát hiện bởi các nhà khoa học ở dãy núi Lebombo ở Nam Phi, nơi nhóm nghiên cứu đã tiến hành khai quật từ năm 2015. Trong các hang động, 55 thân rễ cây Hypoxis carbon hóa đã được tìm thấy - tổ tiên của loài hiện đại Hypoxis angustifolia - một loài thực vật có hoa trong họ Hypoxidaceae (Họ Hạ Trâm, một họ thực vật hạt kín).

Có khả năng đây là loài thực vật, sinh sôi nảy nở ở những khu vực tương đối nhiều nước ở châu Phi hạ Sahara và ở Yemen, Ả Rập. Ở những khu vực đó, có thể xa hơn về phía Bắc trong thời kỳ ẩm ướt, củ rễ Hypoxis (rhizomes) đã cung cấp nguồn carbohydrate đáng tin cậy và quen thuộc cho các nhóm người di cư.

Những di tích khảo cổ học này là bằng chứng trực tiếp sớm nhất cho thấy củ, rễ Hypoxis ăn được dường như đã được nấu nướng chín trong hang động bởi những người ở thời kỳ đồ đá giữa. Hypoxis có sự phân bố địa lý rộng rãi, cho thấy rằng củ, rễ đó có thể là nguồn carbohydrate sẵn có và đáng tin cậy cho người Homo sapiens ở châu Phi, tạo điều kiện cho sự di cư của các quần thể người.

Các thực vật trong hang, kích thước và hình dạng của thân rễ, cũng như cấu trúc dạng ống đều được các nhà khoa học kiểm tra dưới kính hiển vi điện tử quét. Thân rễ hiện đại của loài Hypoxis và các họ hàng cổ xưa của chúng có cấu trúc tế bào tương tự và bao gồm các bó tinh thể siêu nhỏ, với tính năng có thể nhận ra ngay cả trong các mẫu đã carbon hóa.

Củ, rễ Hypoxis bổ dưỡng và giàu carbohydrate với giá trị năng lượng khoảng 500 kJ/100g, có thể ăn được cả sống và nướng chín. Những củ, rễ này rất giàu tinh bột, vì vậy, theo các nhà khoa học, đó là thực phẩm lý tưởng cho người cổ đại.

Một điều quan trọng nữa trong khám phá này là việc người cổ đại sử dụng những thanh gỗ để đào những củ, rễ cây. Trước đây, các nhà khoa học tin rằng việc sử dụng các phương tiện nguyên thủy như vậy chỉ được phát triển muộn hơn khoảng vài chục nghìn năm sau đó.

Vũ Trung Hương